«Το τέλος του παιχνιδιού στη Συρία»

Εάν οι ηγέτες της Ρωσίας ανησυχούν για την ικανότητά τους να επιτύχουν στη Συρία, δεν το δείχνουν. Μπορεί να χρειαστεί να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους, όμως, αν θέλουν να φέρουν την επέμβασή τους σε ένα γρήγορο τέλος, γράφει ο Marc Champion.

Από τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν προς τα κάτω, οι Ρώσοι αξιωματούχοι διασκέδασαν αυτή την εβδομάδα συγκρίνοντας τη στρατιωτική επέμβαση τους με τους αποτυχημένους αεροπορικούς βομβαρδισμούς υπό τις ΗΠΑ, για να απωθήσουν το Ισλαμικό Κράτος. «Οι εταίροι μας δεν κάνουν τίποτα

αποτελεσματικό και οι πρώτες ενέργειες των δυνάμεών μας έχουν ήδη αποφέρει κάποια αποτελέσματα», δήλωσε ο Πούτιν στο ετήσιο συνέδριο Βλαντάϊ στο Σότσι, την Πέμπτη. Το μήνυμά του: η Ρωσία επέστρεψε και είναι ένας πιο χρήσιμος παγκόσμιος παίκτης από τις ΗΠΑ.

Ακόμα κι έτσι, η πολιτική της Ρωσίας στη Συρία αντικατοπτρίζει ορισμένες από τις αντιφάσεις που ταλαιπωρούν τις ΗΠΑ. Καταρχήν, η Ρωσία επιμένει ότι η στρατιωτική επιχείρηση θα πρέπει γρήγορα να οδηγήσει σε συνομιλίες για μια πολιτική διευθέτηση - κάτι που είναι απίθανο να συμβεί εάν συνεχίσει να αντιμετωπίζει όλη την ένοπλη αντιπολίτευση του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ ως τρομοκρατικές. Η προσέγγιση αυτή υπαγορεύεται από τον στόχο της Ρωσίας να σώσει τον Άσαντ, ο οποίος παρέχει τις επίγειες δυνάμεις που απαιτούνται για την παρακολούθηση των αεροπορικών επιδρομών και την κατάληψη εδαφών.

Ο μεγαλύτερος αγώνας του Άσαντ είναι με μια ολόκληρη «ποικιλία» ανταρτών στα δυτικά, και όχι στα ανατολικά όπου συγκεντρώνεται το Ισλαμικό Κράτος. Έτσι, οι ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις έχουν σε μεγάλο βαθμό αφήσει το Ισλαμικό Κράτος μόνο, ενώ επιτίθεται σε όλους τους άλλους αντιπάλους του Άσαντ υπό το ίδιο σήμα. Δεν είναι ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι δεν γνωρίζουν τη διαφορά. Απλά δεν πιστεύουν ότι έχει νόημα. Αν πάρεις τα όπλα εναντίον του κράτους, είσαι τρομοκράτης.

Αυτό αναφέρεται στενά στην εμπειρία της Ρωσίας στην Τσετσενία, όπου αντιμετώπισε ένα κίνημα ανεξαρτησίας, μέρος του οποίου ριζοσπαστικοποιήθηκε και έγιναν ισλαμιστές τρομοκράτες. Ο Πούτιν ήρθε στην εξουσία στη Ρωσία μόλις λίγους μήνες μετά την έναρξη του δεύτερου πολέμου της Τσετσενίας το 1999 και κατέστειλε κάθε αντίσταση, εγκαθιστώντας έναν πιστό πολέμαρχο για να κυβερνήσει την επαύριο. «Δεν πρέπει να παίζουμε με τις λέξεις, διαφοροποιώντας έναν μετριοπαθή και έναν ακραίο τρομοκράτη. Ποια η διαφορά;» δήλωσε ο Πούτιν την Πέμπτη. Προχώρησε, λέγοντας ότι η υπό αμερικανική ηγεσία συμμαχία στη Συρία απέτυχε επειδή προσπαθούσε να παίξει αυτό που αποκάλεσε «διπλό παιχνίδι», κηρύσσοντας τον πόλεμο σε ορισμένους τρομοκράτες, ενώ συνεργαζόταν με τους άλλους.

Δεύτερον, ο Πούτιν δεν θα αφήσει τον Άσαντ να δελεάσει τη σουνιτική αντιπολίτευση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το ότι κάλεσε τον Πρόεδρο της Συρίας στη Μόσχα αυτή την εβδομάδα ήταν ένα μεγάλο συμβολικό βήμα για να δείξει ότι έχει την προσωπική υποστήριξη του και - σε αντίθεση με τις ΗΠΑ – η Ρωσία δεν θα εγκαταλείψει τους συμμάχους της. Ακόμη και αν ο Πούτιν ήθελε να απομακρύνει τον Άσαντ, λέει ο καθηγητής Ιστορίας Βιτάλι Ναουμκιν, η διεθνώς σεβαστή αρχή της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, «οι Ιρανοί είναι απολύτως αντίθετοι». Και δεδομένου ότι ο Πούτιν συνεργάζεται με το Ιράν στη Συρία (ο πρόεδρος του ιρανικού κοινοβουλίου, Αλί Λαριτζανί, τον υποστήριξε κατά την επίθεσή του στην Αμερική στο πάνελ της Πέμπτης), αυτό που θέλει το Ιράν έχει σημασία.

Τρίτον, η Ρωσία δεν θέλει να διαμελίσει τη Συρία, μια κίνηση που θα μπορούσε να συντομεύσει δραματικά τον πόλεμο. Ο ίδιος ο Πούτιν δεσμεύτηκε για την ενότητα της Συρίας σε δήλωσή του μετά τη συνάντησή του με τον Άσαντ και περιέγραψε τον διαμελισμό ως συνταγή για αέναες μελλοντικές συγκρούσεις. Τέλος, η παρέμβαση της Ρωσίας στη Συρία έχει σχεδιαστεί για να περιοριστεί σε αεροπορικές επιδρομές και περίπου σε τέσσερις μήνες. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους μαξιμαλιστικούς στόχους της Ρωσίας. Φαίνεται πως θέλει η εκστρατεία για τον τερματισμό του πολέμου να λήξει όπως και στην Τσετσενία, με τους «τρομοκράτες» της αντιπολίτευσης εντελώς ηττημένους και νομιμόφρονες σουνίτες εκλεγμένους για να βοηθήσουν στην ειρήνευση της χώρας. Ωστόσο, αυτό θα απαιτούσε πιθανότατα μια μακρά στρατιωτική εκστρατεία, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι - σε αντίθεση με την Τσετσενία – ο πόλεμος της Συρίας είναι σεκταριστικός και η αντιπολίτευση υποστηρίζεται από εξωτερικές δυνάμεις. «Εξαρτόμαστε αρκετά από το αν μπορούν να επιτύχουν στο έδαφος», δήλωσε ο Φίοντρο Λουκιάνοφ, πρόεδρος του Συμβουλίου της Ρωσίας στην εξωτερική και αμυντική πολιτική.

Πώς λοιπόν θα συντομεύσει ο πόλεμος; Η αεροπορική εκστρατεία δεν πρέπει να συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με τον Ναούμκιν. Θα πρέπει απλά να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων στο έδαφος, έτσι ώστε οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης να συμμετέχουν σε μια αναζωογονημένη πολιτική διαδικασία. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι κατανοούν ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί, αν υποθέτουν ότι όλοι οι Σουνίτες της αντιπολίτευσης είναι τρομοκράτες. Έχουν αρχίσει να προσεγγίζουν διοικητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, που μέχρι πρόσφατα απέρριπταν ως αποκύημα των ΗΠΑ. Ο Ναούμκιν γνωρίζει καλά ότι το Νότιο Μέτωπο, μια ομάδα 50 και πλέον πολιτοφυλακών στη νότια Συρία, που συνεργάζεται με τις ΗΠΑ και την Ιορδανία κατά του Ισλαμικού Κράτους, έχει κάποιες δυνατότητες όσον αφορά την εύρεση μετριοπαθών μαχητών που θα συμμετάσχουν σε συνομιλίες για εκεχειρία.

Ο Πούτιν είπε ότι ρώτησε τον Άσαντ αυτή την εβδομάδα εάν η κυβέρνηση της Δαμασκού θα συμφωνούσε, σε περίπτωση που η Ρωσία θα μπορούσε να βρει μετριοπαθείς αντάρτες πρόθυμους να συμμετάσχουν στον αγώνα κατά των τρομοκρατών. Δεν ήταν προφανές αν ο Πούτιν πίστευε σε αυτό το ενδεχόμενο, αλλά είπε ότι ο Άσαντ συμφωνούσε.

Ίσως ο Πούτιν να ανυπομονεί να συμμετέχουν οι ΗΠΑ γιατί ξέρει ότι η Ρωσία, αν θέλει να βγει γρήγορα από τον πόλεμο, θα πρέπει να βρει κάποιο τρόπο να διαπραγματεύεται με σουνίτες μαχητές που μπορούν να παραδώσουν εκεχειρίες επί εδάφους. Την Παρασκευή, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Τουρκίας και των ΗΠΑ πρόκειται να συναντηθούν για να συζητήσουν το θέμα. Για όσο καιρό η Ρωσία προσποιούταν ότι όλοι οι αντάρτες είναι του Ισλαμικού Κράτους, δεν θα είχε μεγάλη σημασία η συμμετοχή των ΗΠΑ. Αλλά αν ο Πούτιν είναι πρόθυμος να κάνει διακρίσεις, η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είναι σε θέση να αλληλοβοηθηθούν, πέρα από τη σύγκρουση για τις πολιτικές τους στη Συρία.

bloombergview.com

Διαβάστε περισσότερα