Το πείραμα της Αυστρίας για την αντιμετώπιση του λαϊκισμού

Η ευυπόληπτη δεξιά εξουδετερώνει τον εξτρεμισμό, δανειζόμενη κάποια από τη γλώσσα του, σχολιάζει ο Tony Barber.

Πολλοί ευρωπαίοι αριστεροί, φιλελεύθεροι ή ακόμα και μετριοπαθείς συντηρητικοί ταράχθηκαν από την τρίτη θέση της λαϊκιστικής δεξιάς στις γερμανικές εκλογές του περασμένου μήνα. Αλλά στη γειτονική Αυστρία η ζημιά με του δεξιό λαϊκισμό έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό. Τώρα, η ευυπόληπτη δεξιά της Αυστρίας, προσπαθώντας να αποτρέψει το χάος, δανείζεται μερικές από τις πιο ισχυρές πολιτικές και

Πρόκειται για ένα φιλόδοξο πείραμα στην εξουδετέρωση του εξτρεμισμού που μπορεί να είναι μια πρόγευση του τι βρίσκεται σε εξέλιξη σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Το δεξιό λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία έλαβε το 12,6 τοις εκατό των ψήφων στις 24 Σεπτεμβρίου και κέρδισε 94 έδρες στην Μπούντεσταγκ των 709 μελών. Αλλά το Κόμμα της Ελευθερίας, το πιο κοντινό ισοδύναμο της Αυστρίας με το AfD, είναι διπλάσιο από το γερμανικό κόμμα. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, πρόκειται να κερδίσει μέχρι και 25 τοις εκατό των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές της Αυστρίας στις 15 Οκτωβρίου. Αν επιτευχθεί ένα τέτοιο αποτέλεσμα, το Κόμμα της Ελευθερίας μπορεί να εισέλθει στην επόμενη κυβέρνηση της Αυστρίας. Θα μπορούσε να ενώσει τις δυνάμεις του με το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP), το οποίο είναι το φαβορί για να κερδίσει τις εκλογές, ή ενδεχομένως με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPÖ), αν πετύχουν μία νίκη-έκπληξη.

Σε αντίθεση με τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες, τα κυρίαρχα κόμματα της Αυστρίας δεν θα αντιμετωπίσουν κανένα πολιτικό ταμπού στο φλερτ με τη λαϊκιστική δεξιά. Το ÖVP κυβέρνησε με το Κόμμα της Ελευθερίας από το 2000 έως το 2006. Ως απάντηση, η υπόλοιπη ΕΕ εξοστράκισε προσωρινά την Αυστρία, αλλά δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα αυτό να ξανασυμβεί -το πολιτικό κλίμα της Ευρώπης έχει αλλάξει πάρα πολύ. Οι παράγοντες που αντιπροσωπεύουν την ανάπτυξη του Κόμματος της Ελευθερίας προηγήθηκαν της κατάστασης με το προσφυγικό και τους μετανάστες στην Ευρώπη το 2015.

Όπως και η Γερμανία, η Αυστρία μετατράπηκε πριν από αρκετές δεκαετίες σε μια χώρα ανοιχτή στους μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων των μουσουλμανικών κρατών. Η Αυστρία έλαβε ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο το 2015 και το 2016, ενισχύοντας την υποστήριξη στο αντι-μεταναστευτικό, αντι-ισλαμικό Κόμμα Ελευθερίας. Ταυτόχρονα, το πολιτικό σύστημα της Αυστρίας μετά το 1945 στηρίζεται, όπως στη Γερμανία, σε δύο μαζικά κόμματα της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς. Σχεδόν συνεχώς στη μεταπολεμική περίοδο, το ÖVP και το SPÖ έχουν κυβερνήσει σε συνασπισμό. Μια άνετη, συναινετική πολιτική κουλτούρα, μερικές φορές μολυσμένη από τη διαφθορά, και η διμερής υιοθέτηση της οικονομικής ορθοδοξίας έχουν αποξενώσει πολλούς ψηφοφόρους που ζουν έξω από τη Βιέννη, ένα προπύργιο του πολιτιστικού φιλελευθερισμού, ή που αισθάνονται ότι έχουν μείνει πίσω από την ευημερία της Αυστρίας.

Το πολιτικό τοπίο του έθνους διακρίνεται με άλλους τρόπους. Σε αντίθεση με το AfD, που δημιουργήθηκε το 2013, το Κόμμα της Ελευθερίας έχει κάνει πολλά για να διαμορφώσει την αυστριακή πολιτική από τη δεκαετία του '80. Έχει εισέρθει βαθύτερα στην αυστριακή πολιτική ζωή από κάθε ακραίο δεξιό κόμμα στη Γερμανία από την εποχή των Ναζί. Ο Νόρμπερτ Χόφερ, ο υποψήφιος του Κόμματος της Ελευθερίας, στο παρελθόν έφτασε πολύ κοντά στο να κερδίσει την προεδρία της Αυστρίας. Στις εκλογές που επαναλήφθηκαν λόγω των παρατυπιών ψήφου, ο Χόφερ κέρδισε 49,7 τοις εκατό στην ακυρωθείσα ψηφοφορία τον Μάιο και 46,2 τοις εκατό το Δεκέμβριο. Από την άποψη των εθνικών ψηφοδελτίων, αυτές ήταν οι ισχυρότερες επιδόσεις της ακροδεξιάς σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία από το 1945.

Από τον Δεκέμβριο όμως, με το ÖVP η αυστριακή πολιτική έχει υποστεί τον σημαντικότερο μετασχηματισμό της. Ο Σεμπάστιαν Κουρτς, ο ηγέτης του ÖVP από τον Μάιο, το έχει αναδείξει ως ένα δεξιό κόμμα, του οποίου η σκληρή γραμμή για τους μετανάστες και το Ισλάμ είναι, από ορισμένες απόψεις, ελάχιστα διακριτή από εκείνη του Κόμματος της Ελευθερίας. Η έκκλησή του να κλείσει τα μουσουλμανικά νηπιαγωγεία με το σκεπτικό ότι κινδυνεύουν να δημιουργήσουν μια "παράλληλη κοινωνία" στην Αυστρία προκάλεσε τους περιφρονητικούς δημιουργούς της στρατηγικής του Κόμματος της Ελευθερίας να τον κατηγορήσουν για πολιτική λογοκλοπή. Η προσπάθεια παρουσίασης του κόμματος με νέα ταυτότητα του Κουρτς αφορά τόσο το στυλ όσο και την ουσία.

Ήταν μόλις 27 ετών όταν έγινε ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας το 2013, και είναι γνωστός ως "Wunderwuzzi" - το παιδί θαύμα. Έχοντας καταλάβει τον έλεγχο των μηχανισμών και των πόρων του ÖVP, διεξάγει την προεκλογική του εκστρατεία με νέο όνομα -η λίστα του Σεμπάστιαν Κουρτς -Νέο Λαϊκό Κόμμα. Ο Κουρτς εγκατέλειψε το μαύρο, το παραδοσιακό χρώμα του ÖVP, το οποίο συμβολίζει τον ράσο του ιερέα και την φροντίδα του κοινωνικού καθολικισμού. Το αντικατέστησε με το τυρκουάζ -έντονο, λένε οι σύμμαχοί του, της Βέρτερζεε, μιας γραφικής λίμνης στη νότια Αυστρία.

Οι έξυπνες, προκλητικές τακτικές του Κουρτς τον καθιστούν τη συντηρητική αυστριακή έκδοση του Εμανουέλ Μακρόν, του σχεδόν εξίσου νέου προέδρου της Γαλλίας. Ωστόσο, ο Κουρτς δεν είναι κλώνος του Μακρόν. Σε αντίθεση με τον γάλλο ηγέτη, διεξάγει την εξέγερση του όχι έξω από το πολιτικό κατεστημένο του κόμματος, αλλά μέσα. Επιπλέον, δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση από τον Μακρόν στην εκλογική έκκληση της απλής, ανεπιτήδευτης γλώσσας για την εθνική ταυτότητα, τους μετανάστες και τη θέση του Ισλάμ στην κοινωνία. Για μερικά χρόνια, η αυστριακή πολιτική πηγαίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Ο κυβερνών συνασπισμός SPÖ-ÖVP ψήφισε φέτος μια "απαγόρευση της μπούρκας", απαγορεύοντας τις μπούρκες που καλύπτουν πλήρως το πρόσωπο, παρόλο που δεν τα φορά σχεδόν καμία μουσουλμάνα στην Αυστρία. Ήταν μια αντίδραση στην άνοδο του Κόμματος της Ελευθερίας και στη δυσαρέσκεια ορισμένων τμημάτων της αυστριακής κοινωνίας. Εάν ο Κουρτς κερδίσει μεγάλο ποσοστό στις 15 Οκτωβρίου, και άλλα ευρωπαϊκά κεντροδεξιά κόμματα θα πάρουν θέση και θα το προσέξουν.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα