Το δράμα του προϋπολογισμού της Ευρώπης μόλις άρχισε!

Οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες για τον επταετή προϋπολογισμό έληξαν μετά από 36 ώρες τεταμένων συζητήσεων. Όπως φάνηκε, ο συμβιβασμός αντανακλά τις σημαντικές διαφορές που εξακολουθούν να διχάζουν τους 27, καθώς χαρακτηρίστηκε ως μια σύγκλιση του οράματος και των προτεραιοτήτων. Ο προϋπολογισμός για την περίοδο 2014-2020 μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία για την

πρωταθλήτρια της λιτότητας ΕΕ. Ενώ περιγράφει ότι οι «πιστώσεις υποχρεώσεων» ανέρχονται στα 960 δις, περιορίζει τις πραγματικές δαπάνες σε περίπου 908 δις ευρώ. Συνολικά, αυτό σημαίνει μια μείωση κατά 3% σε σχέση με την περίοδο 2007-2013 -την πρώτη μείωση του προϋπολογισμού στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμφωνία που ανακοινώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής χαρακτηρίστηκε μια νίκη και για τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον και για τη γερμανίδα σύμμαχο του προϋπολογισμού, την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Ο τελικός προϋπολογισμός ορίστηκε αφού το δίδυμο Ηνωμένο Βασίλειο-Γερμανία, με τη στήριξη της Σουηδίας, της Δανία και των Κάτω Χωρών, -ανέκτησαν με δυσκολία περίπου 11 δις ευρώ περισσότερα από την πρόταση Νοεμβρίου. Συνολικά, το «στρατόπεδο» των περικοπών κατάφερε να διαγραφούν περίπου 34 δις ευρώ σε δαπάνες που είχε προταθεί παλαιότερα.

Αντιδράσεις, «νικητές» και «χαμένοι»

«Η δική μου ευθύνη ήταν να προβάλω αυτό που θεώρησα καλύτερο συμβιβασμό υπό τις περιστάσεις και οι περιστάσεις είναι η τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, τον οποίον στήριξαν η Ιταλία, η Ισπανία, η Πολωνία και άλλες χώρες που αντιτίθενται στις περικοπές. «Η Βρετανία ήθελε λιγότερα από 900 δις ευρώ σε πραγματικές δαπάνες και η Γαλλία θεώρησε ότι 913 δις ευρώ ήταν το απαραίτητο ποσό. Ο καθένας μπορεί να αποφασίσει για τον εαυτό τους ποιος υποχώρησε περισσότερο».

Στον απόηχο της συμφωνίας, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι αυτός που έκανε τη μεγαλύτερη υποχώρηση ήταν μάλλον η Γαλλία και οι σύμμαχοί της. Αν και το τελικό πραγματικό ανώτατο όριο δαπανών των 908 δις ευρώ μπορεί να ήταν πιο κοντά στα 913 δις ευρώ της Γαλλίας σε σχέση με το κατώτερο όριο που πρότεινε το Ηνωμένο Βασίλειο, απέχει κατά πολύ από τα 975 δις ευρώ που είχε προτείνει ο Ολάντ και οι σύμμαχοί του. Ο Κάμερον φάνηκε ιδιαίτερα προσεκτικός με το αποτέλεσμα και το χρησιμοποίησε, όπως ήταν φυσικό, για να αναθερμάνει την εγχώρια πολιτική τύχη του. «Νομίζω ότι ο βρετανικός λαός μπορεί να είναι υπερήφανος επειδή καταφέραμε να μειώσουμε το επταετές όριο για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ» δήλωσε ο Κάμερον, ο οποίος τον Ιανουάριο υποσχέθηκε να διεξάγει δημοψήφισμα για να αποφασίσουν οι βρετανοί ψηφοφόροι αν θέλουν να παραμείνουν στην ΕΕ ή όχι. «Είναι μια καλή συμφωνία για τη Βρετανία». Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι η προσπάθεια «άξιζε τον κόπο», χαρακτηρίζοντας «καλή» και «δίκαιη» την συμφωνία, η οποία όπως επεσήμανε, περιλαμβάνει επιπλέον 6 δις ευρώ για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων.

Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί κανείς να μιλά για νικητές και ηττημένους. Μια πιο λεπτομερής εξέταση της συμφωνίας δείχνει ότι αυτός ο διαχωρισμός, μακροπρόθεσμα τουλάχιστον, είναι ασαφής. Για παράδειγμα, ενώ οι υπερασπιστές του μεγαλύτερου προϋπολογισμού, όπως η Γαλλία, η Πολωνία και η Ιταλία έχασαν τη μακροπρόθεσμη μάχη, θριάμβευσαν όσον αφορά την επιμονή τους στη χρηματοδότηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που παρέμεινε σχεδόν άθικτη. Η ΚΑΠ αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του συνόλου των δαπανών της ΕΕ και η Γαλλία, η Πολωνία και η Ιταλία είναι από τους μεγαλύτερους αποδέκτες της.
Όσον αφορά τη νίκη του Κάμερον στις Βρυξέλλες, είναι και αυτή σχετική. Ο Κάμερον όντως αντιστάθηκε στην πίεση της Γαλλίας και των υποστηρικτών της που ήθελαν την κατάργηση των τεράστιων βρετανικών «εκπτώσεων» (rebates) που η χώρα απολαμβάνει από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 -και οι οποίες δημιούργησαν σχετικές επιστροφές στη Γερμανία, τη Δανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία. Στην καλύτερη περίπτωση η νίκη του αυτή μπορεί να είναι σχετική. Οι βρετανικές εκπτώσεις, οι οποίες ανέρχονται περίπου σε 2,5 δις ευρώ ετησίως, μειώνονται σταδιακά σύμφωνα με τους κανόνες για την προσαρμογή των ανισορροπιών μεταξύ όσων οικονομιών συνεισέφεραν και όσων έλαβαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό σημαίνει ότι παρά την υπεράσπιση των rebates από τον Κάμερον, οι πραγματικές πληρωμές της Βρετανίας στις Βρυξέλλες μπορεί κάλλιστα να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια.

Η μάχη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Μπορεί οι ηγέτες της ΕΕ να κέρδισαν την μάχη του προϋπολογισμού, όχι όμως και τον πόλεμο. Ο προϋπολογισμός του 2014-2020 είναι ο πρώτος που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει την εξουσία να ψηφίσει και υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ευρωπαίοι βουλευτές μισούν την λιτή πρόταση και είναι έτοιμοι να την καταψηφίσουν. Ακόμη χειρότερα, πολλοί από αυτούς τους βουλευτές υποψιάζονται ότι η δημιουργία των 960 δις ευρώ σε πιστώσεις του προϋπολογισμού για την κάλυψη μόνο 908 δις ευρώ των πραγματικών δαπανών είναι μια πρόσκληση για υπερβολικές δαπάνες σε βάθος χρόνου.
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα δεχθεί αυτόν τον προϋπολογισμό λιτότητας, εάν υιοθετηθεί με αυτόν τον τρόπο. Αυτό είναι βέβαιο», δήλωσε ο Μάρτιν Σουλτς, ο Γερμανός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του οποίου η υπογραφή απαιτείται για την οριστική έγκριση του προϋπολογισμού, δεν μπορώ και δεν θα δεχθώ αυτό που ισοδυναμεί με προϋπολογισμούς ελλείμματος … Μιλάμε για τεράστιες πραγματικές περικοπές. Δεν ξέρω αν αυτό μπορεί να περιγραφεί ως ρεαλιστικός οικονομικός σχεδιασμός» είπε.
Με άλλα λόγια, παρά την σκληρή συμφωνία της Παρασκευής, το δράμα του προϋπολογισμού της Ευρώπης προφανώς μόλις άρχισε.

Πυθία

Πηγές: guardian, reuters, world.time