Το αίνιγμα Γιούνκερ στην προεδρία της ΕΕ

Ενώ εκατομμύρια Έλληνες αντιμετωπίζουν τη μιζέρια εν μέσω της κρίσης χρέους της Ευρώπης, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ από το Λουξεμβούργο, ο οποίος βοηθά στην επίβλεψη της διάσωσής τους, ρωτήθηκε σε συνέντευξη Τύπου τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των δανειστών που την διέσωσαν. Ο Γιούνκερ υπομειδίασε, μεταπήδησε από τα Αγγλικά στα Γερμανικά και απάντησε με ένα αίνιγμα: «Εάν ο γάιδαρος

ήταν γάτα, θα καθόταν στην κορυφή του δέντρου κάθε μέρα». Κανείς δεν ήταν σίγουρος για το εννοούσε. Τώρα, κι ενώ ο 59χρονος Γιούνκερ φαίνεται έτοιμος να γίνει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ισχυρής εκτελεστικής εξουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμένει εξίσου μυστηριώδης.

Ένα από τα αινίγματα που τον περιβάλλουν είναι το πώς ένας πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, του οποίου η φαινομενική γραφειοκρατική ηπιότητα διαψεύδει μια έντονη διανόηση και μια τρομερή αντοχή, έχει γίνει η πιο διχαστική μορφή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκαλώντας αντιπαράθεση στους κορυφαίους ηγέτες της ομάδας, σε μια επίδειξη δύναμης που θα μπορούσε να κορυφωθεί σε μια ταπεινωτική ήττα για τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον.

Ο Κάμερον υπήρξε σταθερά αντίθετος με τον Γιούνκερ, υποστηρίζοντας ότι ήταν απίθανο να περιορίσει το είδος των γραφειοκρατικών αποτυχιών λόγω υπερεκτίμησης των δυνατοτήτων του, που πολλοί ευρωπαίοι ψηφοφόροι - και όχι μόνο οι Βρετανοί- απέρριψαν στις εκλογές του Μαΐου. Από την άλλη πλευρά, η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ κατέστησε σαφές αυτή την εβδομάδα ότι ο Γιούνκερ ήταν άνθρωπός της.
Η Μέρκελ έχει πλέον την υποστήριξη της πλειοψηφίας των ευρωπαίων ηγετών, αφήνοντας τον Κάμερον σχεδόν απομονωμένο. Αν επιλέξει να προωθήσει μια ψηφοφορία στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ομάδας στις Βρυξέλλες την Παρασκευή, ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή, φαίνεται αναπόφευκτο ότι θα αποτύχει. Ίσως αυτός να ήταν ο λόγος που ο Πιερ Μοσκοβισί, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, είπε ότι ανώτερα στελέχη της βρετανικής κυβερνησης τον διαβεβαίωσαν σε μια συνάντηση στο Λονδίνο ότι η κυβέρνηση του Κάμερον δεν θα προσπαθήσει να σταματήσει την επικράτηση Γιούνκερ. «Πιθανώς, θα είναι μια στιγμή έντασης», δήλωσε ο Μοσκοβισί. «Δεν θα έπρεπε να είναι - δεν πρέπει να είναι - μια στιγμή κρίσης».

Τα σχόλιά του ήρθαν πριν από μια διήμερη σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Βέλγιο. Την Πέμπτη, συγκεντρώθηκαν στην Υπρ για τον εορτασμό της 100ης επετείου από την έναρξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου και σήμερα, Παρασκευή οι ηγέτες αναμένεται να αποφασίσουν για τον διορισμό του Γιούνκερ στις Βρυξέλλες.

Όταν ο Γιούνκερ είπε το αίνιγμά του πριν από δύο χρόνια, ήταν ο πρόεδρος του ισχυρού Eurogroup που έπαιρνε τις κρίσιμες αποφάσεις για την επιβολή λιτότητας στις χώρες όπως η Ελλάδα, συχνά κατ’ εντολή της Γερμανίας, σε αντάλλαγμα για τα πακέτα διάσωσης που βοήθησαν στο να μην καταρρεύσει η ευρωζώνη. Για τους επικριτές του, η επιλογή Γιούνκερ είναι λάθος, σε μια εποχή που οι υπεύθυνοι αξιωματούχοι της Ένωσης εδώ και δεκαετίες είναι υπό πρωτοφανή πίεση για να εξηγήσουν πολύ πιο ξεκάθαρα αυτό που κάνουν και να αρχίσουν να ρίχνουν ευθύνες για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.
Κόμματα διαμαρτυρία όπως το γαλλικό Εθνικό Μέτωπο και το Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου, που είχαν αρκετά υψηλά ποσοστά στις πανευρωπαϊκές εκλογές τον περασμένο μήνα, έκαναν εκστρατεία ενάντια στην ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι κυβερνάται από μια υπεροπτική ελίτ ανίκανη ή απρόθυμη να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες της καθημερινότητας των πολιτών. Βρετανοί αξιωματούχοι έχουν κατονομάσει τον Γιούνκερ ως υπαίτιο για το πρόβλημα: μια συνήθης επιλογή, που δεν μπορεί να παράσχει την αλλαγή και να επιβληθεί στους ηγέτες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε μια διαδικασία που ισοδυναμεί με μια μόνιμη μεταβίβαση της εξουσίας από τις εθνικές κυβερνήσεις.
Οι ηγέτες έχουν ιστορικά αποφασίσει ποιος πρέπει να είναι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με συναίνεση μεταξύ τους. Αυτή τη φορά, υπό την πίεση να κλείσει το «δημοκρατικό έλλειμμα» για το οποίο επικρίνουν τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εργάζονταν κάτω από μια συνθήκη που τέθηκε σε ισχύ το 2009, που απαιτούσε από αυτούς να λάβουν υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών εκλογών.

Ωστόσο, η μακρά πορεία του Γιούνκερ ως γνώστη των Βρυξελλών τον καθιστά μάλλον έναν απίθανο υποστηρικτή ενός πιο ανοικτού, δημοκρατικού συστήματος. Ο Κάμερον σημείωσε καυστικά ότι δεν είδε «πουθενά το όνομα του Γιούνκερ στις εκλογές». Το όνομά του αντίθετα προβλήθηκε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, την κεντροδεξιά ομάδα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, ως κορυφαίος υποψήφιος για την προεδρία της Επιτροπής. Το κόμμα τα πήγε καλύτερα από τους Σοσιαλιστές και άλλους ανταγωνιστές στις εκλογές του Μαΐου, αλλά εξακολουθεί να έχει χάσει έδρες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές του 2009.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης Πανευρωπαϊκής εκστρατείας για τη θέση, ο Γιούνκερ δεσμεύτηκε να «εργαστεί για μια δίκαιη συμφωνία με τη Βρετανία». Αλλά ο αγώνας εξακολουθεί να αγριεύει, με το λονδρέζικο ταμπλόιντ «The Sun» να αποκαλεί τον Γιούνκερ «τον πιο επικίνδυνο άνθρωπο στην Ευρώπη». Αν το όνομά του εγκριθεί από τους ηγέτες και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Γιούνκερ θα επιβλέπει νομοθετικές προτάσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων που περιλαμβάνουν το ανώτατο όριο μπόνους των τραπεζιτών και τον περιορισμό της ρύπανσης από τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Γιούνκερ πέρασε χρόνια εξετάζοντας διεξοδικά δύσκολες συμφωνίες που συνέβαλαν στη σταθεροποίηση της ζώνης του ενιαίου νομίσματος. Νωρίτερα στη σταδιοδρομία του, βοήθησε να συντάξει σχέδια για την ευρωπαϊκή οικονομική και νομισματική ένωση και νόμους που στηρίζουν τη ζώνη του ευρώ. Αυτές οι εμπειρίες του τον καθιστούν το σωστό πρόσωπο για να δημιουργήσει πολιτικές ώστε να επιστρέψει η Ευρώπη στην ευημερία, λένε οι υποστηρικτές του.

Η σχεδόν διετής θητεία του στην πρωθυπουργία του Λουξεμβούργου έληξε απότομα σχεδόν πριν από ένα χρόνο, μετά από ένα σκάνδαλο της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας. Ο Γιούνκερ, ο πατέρας του οποίου εργάστηκε στη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα και ήταν ενεργός στο συνδικαλιστικό κίνημα, συχνά προβάλει τις ταπεινές ρίζες του σε μια χώρα της οποίας οι πολίτες δεν ήταν πάντα τόσο πλούσιοι. Είναι ένθερμος υποστηρικτής της κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένου ενός ελάχιστου μισθού για όλους τους Ευρωπαίους.

Κατά τη διάρκεια του χρόνου του ως πρωθυπουργός βοήθησε επίσης στην επίβλεψη της μετατροπής της χώρας του, η οποία κάποτε εξαρτιόταν από τη γεωργία και τον χάλυβα, σε ένα «λιμάνι» χαμηλής φορολογίας για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές, με ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα ανεπτυγμένης χώρας. «Είναι αριστερό της δεξιάς πτέρυγας, όσο αριστερός μπορεί να είναι» σχολίασε ο Alain Steichen, της δικηγορικής εταιρείας Steichen & Partners. «Έτσι, ήταν μία πολύ δύσκολη πράξη εξισορρόπησης και ψυχικά, το να μην θέσει πάρα πολλά εμπόδια στο δρόμο των τραπεζιτών».

Σήμερα, η μορφή του καπιταλισμού που άνθισε υπό τον Γιούνκερ υποχωρεί. Πέρυσι, υπό πίεση με άλλους φορολογικούς παραδείσους, το Λουξεμβούργο δεσμεύτηκε να υπογράψει για να ένα εκτεταμένο πρόγραμμα που θα μοιράζεται στοιχεία για πλούσιους Ευρωπαίους που έχουν χρησιμοποιήσει τη χώρα για να κρύψουν τα χρήματά τους.

http://www.nytimes.com/2014/06/27/world/europe/jean-claude-juncker-becomes-divisive-figure-in-european-union.html?ref=europe&_r=0

Διαβάστε περισσότερα