Τι δείχνει η «απάντηση» Τραμπ στην επίθεση με χημικά όπλα στη Συρία

Η φανερή αλλαγή διάθεσης του Ντόναλντ Τραμπ για τη Συρία και τον πρόεδρό της Μπασάρ αλ-Ασαντ –και οι υπόνοιες για έντονα αντίποινα για την αντιμετώπιση της χημικής επίθεσης της Τρίτης- τονίζουν την αστάθεια της κυβέρνησής του στην παγκόσμια σκηνή.

Η υπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να παρέμβουν στη σύγκρουση θα ήταν μια ριζική υποχώρηση από την αποκλειστική προσέγγιση «Η Αμερική πρώτα» που μέχρι στιγμής καθορίζει την πολιτική του Τραμπ. Στη Συρία, αυτό σημαίνει

«Δεν μου αρέσει καθόλου ο Άσαντ» είπε ο Τραμπ σε μια προεδρική συζήτηση τον περασμένο Οκτώβριο. «Αλλά ο Άσαντ σκοτώνει το Isis. Η Ρωσία σκοτώνει το Isis και το Ιράν σκοτώνει το Isis». Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χάλεϊ, δήλωσε: «Προτεραιότητά μας δεν είναι πλέον να καθόμαστε και να επικεντρωθούμε στην εκδίωξη του Άσαντ». Ο υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον είχε υποστηρίξει ότι το μέλλον του Σύριου προέδρου «θα αποφασιστεί από το λαό της Συρίας», αγνοώντας το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους βομβαρδίζονται ανηλεώς από τον Άσαντ και αδυνατούν να εκφράσουν γνώμη.

Ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση δημιούργησε η δήλωση του Τραμπ ότι η επίθεση με χημικά στην Ιντλίμπ πέρασε «πολλές, πολλές γραμμές - πέρα από την κόκκινη γραμμή». Το σχόλιο ήρθε μόλις λίγες ώρες αφότου ο πρόεδρος είχε κατηγορήσει τον Μπαράκ Ομπάμα επειδή καθόρισε την αρχική κόκκινη γραμμή σχετικά με τη χρήση του χημικών όπλων από τον Άσαντ το 2012 και στη συνέχεια δεν επιτέθηκε, όταν πέρασε τη γραμμή τον Αύγουστο του 2013. Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει επανειλημμένα ότι η αποτυχία εκπλήρωσης της απειλής για την «κόκκινη γραμμή» δείχνει την αδυναμία των ΗΠΑ. Αλλά δεν ήταν καθόλου σαφές την Τετάρτη σε ποιες ενέργειες θα προβεί η δική του διοίκηση τώρα που ο Άσαντ είχε διασχίσει «πολλές, πολλές γραμμές».

Αλλά υπήρχαν πολλές ενδείξεις ότι η διοίκηση εξετάζει τουλάχιστον άμεσα - ενδεχομένως μια στρατιωτική- απάντηση. Η Χάλεϊ είπε ότι όταν αποτυγχάνει στο καθήκον του ο ΟΗΕ, «υπάρχουν στιγμές στη ζωή των κρατών που είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε τις δικές μας ενέργειες». Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Σον Σπάισερ δήλωσε την Τρίτη: «Να είστε βέβαιοι ότι πιστεύω πως [ο Τραμπ] έχει μιλήσει με την εθνική ομάδα ασφαλείας του σήμερα το πρωί, και θα συνεχίσουμε να έχουμε αυτή τη συζήτηση τόσο στο εσωτερικό όσο στην εθνική ομάδα ασφαλείας μας, καθώς και με τους συμμάχους μας σε όλο τον κόσμο».

Ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις είπε ότι η πράξη στην Ιντλίμπ ήταν «μια αποτρόπαια πράξη και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοια».

Στο συμβούλιο εθνικής ασφαλείας που συμβουλεύεται ο Τραμπ πλέον δεν θα είναι ο επικεφαλής στρατηγικής του Στιβ Μπάνον, ένας λευκός εθνικιστής που ήταν ο κύριος υποστηρικτής της άποψης ότι ο αγώνας για την καταστροφή της «ριζοσπαστικής ισλαμικής τρομοκρατίας» δικαιολογεί συμμαχίες με άτομα όπως ο Άσαντ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Η απομάκρυνση του Μπάνον είναι μια νίκη για τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας, Χ.Ρ. Μακμάστερ, ο οποίος απορρίπτει τη χρήση του όρου «ριζοσπαστική ισλαμική τρομοκρατία» και τις συνέπειές της για την ανάλυση και την πολιτική. Ο Μακμάστερ, σύμμαχος του Μάτις, είναι τώρα πιθανό να έχει μεγαλύτερη ελευθερία στη διαμόρφωση της πολιτικής για τη Συρία.

Ωστόσο, αυτοί οι βετεράνοι στρατιωτικοί ηγέτες θα αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα με την κυβέρνηση Ομπάμα, όταν εξετάσουν τις επιλογές των ΗΠΑ. Κάθε επιχείρηση αντιποίνων θα πρέπει να συνοδεύεται από εκτίμηση για το τι θα πρέπει να γίνει την επόμενη μέρα, εάν ο Άσαντ και ο Πούτιν αγνοήσουν το μήνυμα. Η αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας προς τους αντάρτες θα φέρει τον κίνδυνο να πέσουν στα χέρια των εξτρεμιστών.

Και κανένας πολιτικός ποτέ δεν παρουσίασε ένα αξιόπιστο σχέδιο για τη Συρία, αν οι ΗΠΑ πετύχουν την ανατροπή του Άσαντ -ένα στρατηγικό κενό που θυμίζει την καταστροφική κατοχή του Ιράκ. Επιπλέον, οποιαδήποτε ενέργεια κατά του συριακού καθεστώτος θα είναι πλέον και κατά της Ρωσίας. Ο Κόλιν Κάλ, πρώην μέλος της ομάδας Ομπάμα στο Λευκό Οίκο, σημείωσε σε ένα tweet ότι «αξίζει να θυμηθούμε ότι υπάρχουν ρώσοι σύμβουλοι σε σχεδόν κάθε σχετική βάση του Άσαντ. Κάθε επιχείρηση σημαίνει νεκρούς Ρώσους».

Η επίθεση στην Ιντλίμπ φαίνεται να οδήγησε στην πρώτη μεγάλη δυσκολία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. Ο ίδιος δήλωσε στην εφημερίδα New York Times: «Νομίζω ότι είναι μια πολύ θλιβερή ημέρα για τη Ρωσία, επειδή είναι ευθυγραμμισμένοι, και σε αυτή την περίπτωση, όλες οι πληροφορίες δείχνουν ότι η Συρία το έκανε αυτό». Εν τω μεταξύ η Χάλεϊ -προφανώς με την έγκριση του Λευκού Οίκου - εξέδωσε ένα καυστικό κατηγορητήριο κατά της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η αλλαγή της διάθεσης είναι σαφώς μια άλλη συνέπεια της θηριωδίας της Ιντλίμπ, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πούμε πόσο θα διαρκέσει αυτή η αλλαγή και αν θα οδηγήσει ΗΠΑ και Ρωσία σε σύγκρουση στο συριακό πεδίο μάχης. Το βάθος και η διάρκεια της αλλαγής είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προβλεφθούν, καθώς φαίνεται να έχουν οδηγηθεί από την άμεση συναισθηματική αντίδραση του Τραμπ. Στην ομιλία του στο Rose Garden, αναφέρθηκε κατ 'επανάληψη στα παιδιά και στα μωρά που είχαν σκοτωθεί.

Ωστόσο, τα θύματα της επίθεσης της Ιντλίμπ δεν είναι και τα πρώτα παιδιά της Συρίας που έχουν υποστεί κακοποίηση στα χέρια του καθεστώτος Άσαντ, που έχει τη ρωσική και ιρανική υποστήριξη. Και υπήρξαν σημαντικές αποδείξεις για χρήση χημικών όπλων από το καθεστώς και στο παρελθόν. Αυτό που φαίνεται να διαφέρει αυτή τη φορά είναι ότι ο Τραμπ πέρασε κάποιο χρόνο εξετάζοντας τις εικόνες των συνεπειών. Η επίθεση είχε ένα «μεγάλο αντίκτυπο» στον ίδιο και «η στάση του απέναντι στη Συρία και τον Άσαντ έχει αλλάξει πάρα πολύ».

Οι επιπτώσεις στην πολιτική από την αλλαγή συμπεριφοράς του δεν είναι καθόλου σαφείς. Οι προοπτικές του προέδρου θα μπορούσαν να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση μόλις ξεθωριάσουν οι εικόνες στο μυαλό του. Αλλά είναι σαφές ότι ο Άσαντ μπορεί να έχει παρεξηγήσει τον Τραμπ. Τον Νοέμβριο, ο Σύρος ηγέτης τον χαρακτήρισε «φυσικό σύμμαχο», βλέποντας ίσως στο πρόσωπό του έναν αδίστακτο ισχυρό άντρα σαν τον Πούτιν και τον εαυτό του. Η πραγματικότητα φαίνεται τώρα πολύ πιο περίπλοκη συναισθηματικά - και απρόβλεπτη.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα