Τέλος εποχής Κάστρο στην Κούβα

O πρόεδρος της Κούβας Ραούλ Κάστρο ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα παραιτηθεί από την εξουσία μετά τη δεύτερη θητεία του που λήγει το 2018, ενώ κατονόμασε τον διάδοχό του, ένα 52 χρονο ανερχόμενο αστέρι της πολιτικής που θα γίνει ο πρώτος αντιπρόεδρος. «Αυτή θα είναι η τελευταία θητεία μου» είπε ο 81χρονος Κάστρο, αμέσως μόλις η Εθνοσυνέλευση τον εξέλεξε για μια δεύτερη πενταετή θητεία.
Σε μια αιφνιδιαστική κίνηση, το νέο κοινοβούλιο όρισε τον Μιγκέλ Ντιάς-Κάνελ πρώτο αντιπρόεδρο, που σημαίνει

ότι θα αναλάβει αν ο Κάστρο δεν μπορεί να ολκληρώσει όλη τη θητεία του. Ο Ντίας-Κάνελ είναι μέλος του πολιτικού γραφείου που αναδείχθηκε μέσω του Κομμουνιστικού Κόμματις στην περιφέρεια.

Ο πρώην πρόεδρος Φιντέλ Κάστρο ήταν παρών στην Εθνοσυνέλευση της Κυριακής, σε μια σπάνια δημόσια εμφάνιση. Από το 2006 που αρρώστησε παραχωρώντας την προεδρία στον αδελφό του, ο 86χρονος Κάστρο έχει παραιτηθεί από τα επίσημα αξιώματά του, εκτός από τη θέση του αντιπροέδρου στην Εθνοσυνέλευση.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως η νέα κυβέρνηση θα είναι η τελευταία που διευθύνεται από τους Κάστρο και τη γενιά τους, οι οποίοι κυβερνούν την Κούβα από την επανάσταση του 1959. Κουβανοί και ξένες κυβερνήσεις παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, αναμένοντας την εμφάνιση των νέων προσώπων στην πολιτική σκηνή.

Ο Ντίας-Κάνελ θα αντικαταστήσει τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον 82χρονο Χοσέ Ματσάδο Βεντούρα, ο οποίος θα συνεχίσει στον ρόλο του ενός εκ των πέντε αντιπροέδρων. Ο Διοικητής της Επανάστασης, ο 80χρονος Ραμίρο Βάλντες και η 66χρονη γενικός ελεγκτής Γκλάντι Μπεχεράνο επίσης επανεξελέγησαν. Δύο άλλα νέα μέλη, η 48χρονη Μερσέντες Λόπες Αθέα, πρώτη γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Αβάνας, και ο 64χρονος Σαλβαδόρ Βάλντες Μέσα, επικεφαλής της επίσημης ομοσπονδίας εργασίας, κέρδισαν επίσης μια θέση. Ο Εστέμπαν Λάσο, ο 68χρονος πρώην αντιπρόεδρος και μέλος του πολιτικού γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος, άφησε τη θέση του για να γίνει ο νέος πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, αντικαθιστώντας τον Ρικάρντο Αλαρκόν, ο οποίος κατείχε τη θέση επί 20 χρόνια.
Η ανακοίνωση του Κάστρο δεν εξέπληξε τους Κουβανούς εξόριστους στο Μαϊάμι.
«Αυτό δεν είναι είδηση. Θα ήταν μεγάλη είδηση, αν παραιτούταν και ζητούσε τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών», δήλωσε στο Reuters ο Αλφρέντο Ντουράν, ένας Κουβανο-αμερικανός δικηγόρος που ζει στο Μαϊάμι και υποστηρίζει την άρση του εμπάργκο των ΗΠΑ ενάντια στην Κούβα.

Η Εθνοσυνέλευση συνέρχεται για λίγες εβδομάδες κάθε χρόνο και διορίζει τους εκπροσώπους της νομοθετικής εξουσίας στο 31μελές Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο επίσης λειτουργεί ως εκτελεστικό όργανο μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου που διορίζει.Το 80% των 612 βουλευτών, οι οποίοι εξελέχθησαν σε μια αμφισβητούμενη ψηφοφορία στις 3 Φεβρουαρίου, έχουν γεννηθεί μετά την επανάσταση.

Προσπάθεια για την προώθηση νέας γενιάς
Ο Ραούλ Κάστρο, ο οποίος αντικατέστησε επίσημα τον αδελφό του ως πρόεδρος το 2008, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι τα ανώτερα στελέχη θα πρέπει να μην ασκούν τα καθήκοντά τους για περισσότερο από δύο πενταετίες. «Παρά το γεγονός ότι προσπαθήσαμε να προωθήσουμε νέους σε ανώτερες θέσεις, η ζωή απέδειξε ότι δεν κάναμε πάντα την καλύτερη επιλογή», είπε ο Κάστρο σε ένα συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος το 2011. «Σήμερα, είμαστε αντιμέτωποι με τις συνέπειες του να μην έχουμε απόθεμα καλά εκπαιδευμένων αντικαταστατών. Είναι πραγματικά ενοχλητικό ότι δεν έχουμε λύσει αυτό το πρόβλημα εδώ και μισό αιώνα». Μιλώντας την Κυριακή, ο Κάστρο χαιρέτισε τη σύνθεση του νέου Συμβουλίου του Κράτους ως παράδειγμα αυτού του οποίου είχε πει ότι απαιτούνταν. «Από τα 31 μέλη, το 41,9% είναι γυναίκες και το 38,6% είναι μαύροι ή μιγάδες. Ο μέσος όρος ηλικίας είναι 57 χρόνων και το 61,3% γεννήθηκαν μετά το θρίαμβο της επανάστασης», είπε.

Το συνέδριο του κόμματος το 2011 υιοθέτησε ένα σχέδιο 300 και πλέον σημείων με στόχο την ενημέρωση του σοβιετικού τύπου οικονομικού συστήματος της Κούβας, με σκοπό να το μετατρέψει από ένα σύστημα που βασίζεται στη συλλογική παραγωγή και κατανάλωση σε ένα όπου η ατομική προσπάθεια και ανταμοιβή παίζουν πολύ πιο σημαντικό ρόλο. Πολλές κρατικές επιδοτήσεις έχουν αντικατασταθεί από έναν ολοκληρωμένο φορολογικό κώδικα και στοχευμένη κοινωνική πρόνοια. Ο
Ραούλ Κάστρο έχει ενθαρρύνει τις μικρές επιχειρήσεις και τους συνεταιρισμούς στον τομέα των λιανικών υπηρεσιών, τη γεωργία, τις μικρές επιχειρήσεις μεταποίησης και λιανικής πώλησης, ενώ έδωσε περισσότερη αυτονομία σε κρατικές επιχειρήσεις που εξακολουθούν να κυριαρχούν στην οικονομία.
Το σχέδιο του κόμματος περιλαμβάνει επίσης ένα άνοιγμα σε περισσότερες ξένες επενδύσεις. Την ίδια στιγμή, η Κούβα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την κυβέρνηση των ΗΠΑ που είναι αποφασισμένη για την αποκατάσταση της δημοκρατίας και του καπιταλισμού στο νησί και ανησυχεί για το μέλλον του πλούσιου σε πετρέλαιο στρατηγικού συμμάχου της Κούβας, της Βενεζουέλας, όπου ο Ούγκο Τσάβες μάχεται τον καρκίνο.

Ποιος είναι ο πιθανός διάδοχος

Ο άνθρωπος που θα αξιοποιηθεί πιθανότατα ως ο διάδοχος του Ραούλ Κάστρο είναι ελάχιστα γνωστός έξω από το νησί του. Ο Μιγκέλ Ντίας-Κάνελ έχει περάσει 30 χρόνια της ζωής του εκπληρώνοντας το καθήκον του παρασκηνιακά, κερδίζοντας της φήμη του νομιμόφρονα του Κομμουνιστικού Κόμματος, κάτι που τον έκανε να εξελιχθεί σταδιακά σε ολοένα και υψηλότερες θέσεις. «Δεν είναι νεόπλουτος ή αυτοσχέδιος» είπε ο Ραούλ Κάστρο στην ομιλία του στους βουλευτές, δικαιολογώντας την επιλογή του. Στο παρελθόν, ο Κάστρο έχει επαινέσει τον Ντίας-Κάνελ για τη «στερεά ιδεολογική σταθερότητά του».
Ψηλός, κομψός και προσεκτικά καλλωπισμένος, με γκρίζα μαλλιά, ο Ντίας-Κάνελ παρουσιάζει ένα σοβαρό δημόσιο πρόσωπο στις τηλεοπτικές κάμερες, ακόμη και δεδομένου ότι μερικοί άνθρωποι που τον γνωρίζουν τον περιγράφουν ως ένα κοφτερό μυαλό που μπορεί να λέει αστεία και να είναι εκπληκτικά χαλαρός στην ιδιωτική του ζωή. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν ανοιχτόμυαλο και ευφυή. Υπάρχουν βέβαια και οι επικριτές του, κυρίως οι εξόριστοι, που δεν τον θεωρούν και τόσο χαρισματικό.

Το προφίλ του Ντίας-Κάνελ αναδείχθηκε τους τελευταίους μήνες, καθώς εμφανίστηκε επανειλημμένα στην κρατική τηλεόραση. Τη μια μέρα μιλούσε για την εθνική ομάδα μπέιζμπολ της Κούβας, την επόμενη εγκαινίαζε τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Αβάνας. Τον Ιανουάριο ταξίδεψε στη Βενεζουέλα και μίλησε σε μια διαδήλωση για την στήριξη του Τσάβες.
Γεννημένος στις 20 Απριλίου του 1960 στην κεντρική πόλη της Σάντα Κλάρα, ο Ντίας-Κάνελ ήταν ένας μακρυμάλλης νέος και φαν των Beatles –παρά το γεγονός ότι αυτό θα μπορούσε να του προκαλέσει μπλεξίματα με τις αρχές. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός και ήταν ειδικός του ραδιοφώνου στις ένοπλες δυνάμεις, καθώς και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Las Villas. Ασχολήθηκε από νωρίς με την κομμουνιστική νεολαία και έγινε πρώτος γραμματέας του κόμματος στην κεντρική επαρχία της Villa Clara. Υπήρξε επίσης απεσταλμένος στη Νικαράγουα.
Το 2003, διορίστηκε στο κυβερνόν συμβούλιο και έγινε ο πρώτος γραμματέας της Χολγκίν. Έγινε υπουργός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το 2009 και τον περασμένο Μάρτιο ονομάστηκε αντιπρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών.

Στη δεκαετία του ‘80, ο Ντίας-Κάνελ ήταν μέρος μιας ομάδας νεαρών κομμουνιστών ηγετών με επικεφαλής τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Ρομπέρτο Ρομπάινα, οι οποίοι είχαν νέες ιδέες και ξεχώριζαν επειδή κυκλοφορούσαν στην πόλη με ποδήλατα. Ο Ρομπάινα απαλλάχθηκε των καθηκόντων του το 2002, μαζί με αρκετούς άλλους. Ο Ντίας-Κάνελ επέζησε από τις εκκαθαρίσεις και σήμερα είναι ο πιο υψηλόβαθμος πολιτικός της γενιάς του.

http://www.reuters.com/article/2013/02/25/us-cuba-castro-idUSBRE91N0HB20130225

Associated Press