Τα συν και τα πλην μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης

Τις τελευταίες εβδομάδες, η ιδέα της δημιουργίας μιας πανευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης, θεωρείται ως η μόνη θεραπεία στην μακροχρόνια ευρωκρίση. Όσα όμως κι αν είναι τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας λύσης, και υπάρχουν πολλά, δημιουργούνται παράλληλα αρκετά ερωτηματικά.

Τα κίνητρα όσων υποστηρίζουν την δημιουργία τραπεζικής ένωσης, διαφέρουν. Για κάποιους, ειδικά στην Ν. Ευρώπη, μια τέτοια εξέλιξη απλά σημαίνει πως το βάρος της στήριξης των τραπεζών

Για άλλους, ειδικά την γραφειοκρατία των Βρυξελλών, μοιάζει με ένα γιγάντιο βήμα προς την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού υπερκράτους. Οι μανδαρίνοι της ΕΕ, θεωρούν την κάθε κρίση ως μια ακόμη ευκαιρία για να προωθήσουν τις βλέψεις τους περί ευρωπαϊκής ομοσπονδίας.

Από την πλευρά της, η ΕΚΤ παραμένει πιο σκεπτική και λιγότερο ενθουσιασμένη με μια τέτοια προοπτική. Όπως ισχυρίζεται, μια τραπεζική ένωση πρέπει να έχει τρεις στόχους:

Πρώτον, η σφιχτότερη επιτήρηση σε ολόκληρη την ευρωζώνη θα ενισχύσει την οικονομική ολοκλήρωση, θα απαλύνει τις μακροοικονομικές ανισορροπίες και θα βελτιώσει την νομισματική πολιτική.

Το πώς ένας Ευρωπαίος επιτηρητής θα αντιμετωπίσεις τις ανισορροπίες, δεν εξηγείται, αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο ως στόχος.

Ο δεύτερος στόχος έχει να κάνει με την διάρρηξη των δεσμών μεταξύ τραπεζών και κρατών, που αποτελεί ένα επικίνδυνο χαρακτηριστικό τον τελευταίο χρόνο, ενώ ο τρίτος είναι να μειωθούν τα ρίσκα των φορολογουμένων μέσα από τις συνεισφορές τους προς τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.

Ο τρίτος στόχος μπορεί να επιτευχθεί από κάθε διαφορετικό κράτος την φορά. Είναι όμως αμφίβολο το αν ένα πανευρωπαϊκό τραπεζικό τέλος, η ένας φόρος συναλλαγών θα μπορούσε να ακυρώσει τις παραμορφώσεις στην ανταγωνιστικότητα.

Πως θα μπορούσαν αυτοί οι στόχοι να επιτευχθούν;

Η Κομισιόν ισχυρίζεται πως μια πλήρης τραπεζική ένωση θα πρέπει να στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: Ένα ενιαίο σχέδιο προστασίας των καταθέσεων που θα καλύπτει όλες τις τράπεζες της ευρωζώνης. Μια κοινή αρχή διαιτησίας και ένα κοινό ταμείο, τουλάχιστον για τις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Ένας μοναδικός επιτηρητής για τις τράπεζες και ενιαίοι κανόνες για την επίβλεψη όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Όποιος έχει ασχοληθεί με την επίβλεψη τραπεζών, γνωρίζει πολύ καλά πως αυτοί οι τέσσερις πυλώνες χρειάζεται να συσταθούν με ιδιαίτερη προσοχή. Πολλές χώρες έκαναν πολύ χρόνο για να πετύχουν την δική τους εσωτερική επίβλεψη.

Υπάρχουν και τρία πολιτικά ζητήματα που ανακύπτουν, τα οποία  θα πρέπει να επιλυθούν.

Πρώτον, ακόμη δεν είναι γνωστή η ταυτότητα του Ευρωπαίου επιτηρητή των τραπεζών και η ΕΚΤ το βλέπει σαν μια ευκαιρία απόκτησης περαιτέρω ισχύος. Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης ανέκαθεν αντιπαθούσαν την στενόμυαλη νομισματική πολιτική που δόθηκε στην ΕΚΤ μέσω της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Η τραπεζική επίβλεψη δεν ήταν μια από τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ, αν και ένα άρθρο της Συνθήκης επιτρέπει στο σύστημα των κεντρικών τραπεζών,