Ρωσία: Γιατί καίει τόνους τροφίμων

Μια χώρα επιρρεπής στην πείνα δοκιμάζει την πίστη των πολιτών της καταστρέφοντας τρόφιμα.

Τα σοβιετικά ειδησεογραφικά προγράμματα συχνά γέμιζαν με χαρούμενα ρεπορτάζ για την ολοένα μεγαλύτερη συγκομιδή, ακόμη και παρότι τα ράφια των καταστημάτων παρέμειναν πεισματικά άδεια. Τα καταστήματα της σύγχρονης Ρωσίας είναι γεμάτα, αλλά οι ειδήσεις της πρόσφατα κυριαρχούνται από άσχημες εικόνες καταστροφής τροφίμων που έφτασαν λαθραία στη Ρωσία

Οι «παγωμένοι» παρουσιαστές αναφέρουν νίκες σε πολλά μέτωπα: εκατοντάδες τόνοι ροδάκινα και πολτοποιημένες με μπουλντόζες ντομάτες, κρέας που καίγεται στις πόρτες των σούπερ μάρκετ, τυριά που αποτεφρώνονται σε ένα «ρωσικό φοντύ». Ένας νεαρός δημοσιογράφος βάζει χαρούμενος ένα κεφάλι τυρί κάτω από τις αλυσίδες ενός τρακτέρ. Στις 6 Αυγούστου, ένα ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε, η χώρα έκαψε 300 τόνους τροφίμων. Όλα αυτά γίνονται με την ευλογία του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν. Πέρυσι, η κυβέρνηση απαγόρευσε τις εισαγωγές τροφίμων από χώρες οι οποίες είχαν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Τώρα τα τρόφιμα που «ξεγλιστρούν» από το εμπάργκο καταστρέφονται στο όνομα της ρωσικής κυριαρχίας.

Σε μια χώρα που γνώρισε την πείνα στη δεκαετία του 1930, όπου εκατοντάδες χιλιάδες πέθαναν από την πείνα στην πολιορκία του Λένινγκραντ και 22 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, η καταστροφή των τροφίμων είναι ταμπού. Είναι ακόμα πιο συγκλονιστικό, λοιπόν, ότι αυτό έχει μετατραπεί σε ένα δημόσιο θέαμα. Για να εντείνει την εικόνα, η ρωσική τηλεόραση εμφανίζει εικόνες λυπημένων ευρωπαίων γεωργών που πάσχουν από τη ρωσική απαγόρευση. Αλλά στην πραγματικότητα τα αντίμετρα του Πούτιν πλήττουν τους απλούς Ρώσους περισσότερο: οι νεόπλουτοι που συνήθιζαν να απολαμβάνουν τα ένα φρούτα και το τυρί πλέον δεν μπορούν και οι φτωχοί θα πρέπει να παρακολουθούν καλό φαγητό να χαραμίζεται μπροστά στα μάτια τους.

Στόχος του Πούτιν είναι να εμβαθύνει την νοοτροπία περί πολιορκίας του έθνους και να δείξει ότι οι Ρώσοι μπορούν να αντισταθούν στις ξένες κυρώσεις, υποστηρίζει ένας αρθρογράφος. Άρθρα από ανώτερους ρώσους αξιωματούχους παρουσιάζουν τη χώρα τους ως ένα φρούριο που περιβάλλεται από εχθρούς. Σε μια εφημερίδα της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα, ο Σεργκέι Ναρίσκιν, εκπρόσωπος της Δούμα, κατηγόρησε την Αμερική ότι σχεδιάζει μια πρόκληση στο άμεσο μέλλον. «Μπορείτε να αναρωτηθείτε, ποιος είναι ο απώτερος στόχος της Αμερικής; Η απάντηση είναι η ίδια όπως πάντα: το εξωτερικό της χρέος είναι τεράστιο και η λεηλασία άλλων χωρών είναι η αγαπημένη μέθοδος της», έγραψε.

Το τεράστιο νεκροταφείο τροφίμων του Κρεμλίνου ενισχύει την ιδεολογία της πολιτικής κινητοποίησης που ενισχύθηκε από τον Πούτιν τα τελευταία χρόνια. Μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος, που επιταχύνθηκε από την έλλειψη τροφίμων και την αδυναμία του κράτους να παρέχει αγαθά δυτικού τύπου, οι Ρώσοι αγκάλιασαν τον καταναλωτισμό στη δεκαετία του 1990 και του 2000. Η ραγδαία αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και η δυνατότητα περισσότερων αγορών θεωρήθηκαν τα κύρια επιτεύγματα της πρώτης δεκαετίας του Πούτιν στην εξουσία. Τα ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ και οι καφετέριες στους δρόμους συγκίνησαν τη νέα ρωσική μεσαία τάξη περισσότερο από τα πολιτικά κόμματα. Πολλά από όσα κατανάλωναν οι Ρώσοι ήταν εισαγόμενα.

Το κοινωνικό συμβόλαιο της δεκαετίας του 2000 σιγοκαίει πλέον, όπως και ένα σωρός από πρόσφατα κατασχεθέντες ολλανδικές τουλίπες. Αντί για νέα καταστήματα, η Ρωσία δημιουργεί αποτεφρωτήρες στα σύνορά της για να προστατευθεί από τα δυτικά τρόφιμα. Η σύγκρουση με τη Δύση εξηγεί την επιδείνωση της κρίσης στη ρωσική οικονομία, επιμένουν αξιωματούχοι. (Η Ρωσία υπέφερε από διψήφιο πληθωρισμό και συρρίκνωση 4,6% του ΑΕΠ κατά το παρελθόν έτος). Ανίκανο ή απρόθυμο να μεταρρυθμίσει την οικονομία, το Κρεμλίνο προσφέρει εθνικισμό ως υποκατάστατο για τις ξένες πολυτέλειες.

Και δεν είναι μόνο τα τρόφιμα που επηρεάζονται από τα αντίμετρα του Πούτιν. Ιατρικός εξοπλισμός από τη Δύση είναι αποκλεισμένος, επίσης, όπως σαρωτές μαγνητικής τομογραφίας και απινιδωτές. Αν η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο, όπως διακηρύσσουν οι ηγέτες της, πρέπει να γίνουν θυσίες. Για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, το κράτος έχει παρεισφρήσει στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων, περιορίζοντας τις επιλογές τους και αναγκάζοντας αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες.

Σε ένα πρόσφατο άρθρο του ο Βλαντιμίρ Γιακούνιν, ο επικεφαλής της εταιρείας σιδηροδρόμων της Ρωσίας, πρώην αξιωματικός της KGB και σύμμαχος του Πούτιν, ανέφερε κάτι από τον Ιβάν τον Τρομερό: «Αν θέλετε να νικήσετε εύκολα μια χώρα, δώστε της το φαγητό σας». Ο καταναλωτισμός καταστρέφει και «τους παραμικρούς βλαστούς της πνευματικότητας, τις ιστορικές παραδόσεις και την εθνική κουλτούρα », ο έγραψε ο Γιακούνιν. (Σύμφωνα με τον Αλεξέι Ναβάλνι, γνωστό blogger ενάντια στη διαφθορά και πολιτικό της αντιπολίτευσης, ο εγγονός του Γιακούνιν φοιτά σε ιδιωτικό σχολείο στο Λονδίνο).

Είναι δύσκολο να δούμε πώς το να καταστρέφεις ροδάκινα και ντομάτες θα κάνει τη Ρωσία πνευματικό μέρος. Αλλά φαίνεται σαν ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση του να γίνει μια πιο πεινασμένη χώρα, πιο θυμωμένη και λιγότερο σταθερή.

economist.com

Διαβάστε περισσότερα