Προς επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό;

«Σε εξαιρετικά ευαίσθητο σημείο βρίσκονται οι επαφές για την επανάληψη των συνομιλιών μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς» δήλωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, αμέσως μετά την έκτακτη ενημέρωση για τις εξελίξεις που έκανε στους αρχηγούς των ελληνοκυπριακών κομμάτων την Πέμπτη το πρωί. Ο Ν. Αναστασιάδης, που ώρες αργότερα αναμενόταν στην Αθήνα, για

επαφές και με την ελληνική κυβέρνηση, εκτίμησε ότι είναι «σοβαρές οι προοπτικές» επανάληψης των διαπραγματεύσεων για την έκδοση ενός κοινού «ουσιαστικού» ανακοινωθέντος που θ’’ αποτελέσει τη βάση των συνομιλιών για την εξεύρεση τελικής λύσης.

Η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση είχε δηλώσει ότι θεωρεί προϋπόθεση επανέναρξης των συνομιλιών την έκδοση ενός τέτοιου ανακοινωθέντος. Στις 18 Δεκεμβρίου είχε παρουσιάσει το δικό της προσχέδιο στον ΟΗΕ. Σε αυτό, η Λευκωσία έθετε ξεκάθαρα το αίτημα το κράτος που θα προκύψει από μια τελική λύση να έχει μία κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα, μία ιθαγένεια. Η τουρκοκυπριακή πλευρά κατέθεσε το δικό της προσχέδιο στις 14 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του κοινού ανακοινωθέντος, το οποίο δημοσίευσε η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος» στην ιστοσελίδα της, γίνεται αναφορά στα τρία αυτά σημεία, δηλαδή στο ζήτημα της ενιαίας κυριαρχίας, της ενιαίας διεθνούς προσωπικότητας και της μίας ιθαγένειας. Επίσης, αναφέρεται ως βάση της επίλυσης «η δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου». Γίνεται, όμως, επίσης και αναφορά σε «δύο συνιστώντα κράτη, τα οποία «θα ασκούν πλήρως και οριστικά όλες τις εξουσίες τους, μακριά από επεμβάσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Οι ομοσπονδιακοί νόμοι δεν θα καταπατούν τις νομοθεσίες των συνιστώντων κρατών που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των συνιστώντων κρατών, και οι νομοθεσίες των συνιστώντων κρατών δεν θα καταπατούν ομοσπονδιακούς νόμους που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.»

Στο σχέδιο «κοινού ανακοινωθέντος» εξέφρασαν την υποστήριξή τους το κόμμα ΔΗΣΥ, του προέδρου Αναστασιάδη, και το ΑΚΕΛ. Την αντίθεσή τους και τις σοβαρές επιφυλάξεις τους έσπευσαν να εκφράσουν τα κόμματα ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ, Συμμαχία Πολιτών και Οικολόγοι, σημειώνοντας ότι το σχέδιο περιέχει ελάχιστα σε σχέση με όσα περιέχονταν στο προσχέδιο που η Ελληνοκυπριακή πλευρά κατέθεσε στις 18 Δεκεμβρίου και ότι η χρήση των εννοιών «συνιστώντα» κράτη καθώς και η αποδοχή, εμμέσως, την πλέον της μίας ιθαγένειας, συνιστούν «μεγάλες υποχωρήσεις» με τον Γ. Λιλλήκα να τις χαρακτηρίζει «καταστροφικές».

Μάλιστα, ο Νίκος Παπαδόπουλος, επικεφαλής του ΔΗΚΟ και γιός του Τάσσου Παπαδόπουλου που ήταν πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά το δημοψήφισμα που απέρριψε το σχέδιο Ανάν, παραχώρησε σύντομη συνέντευξη Τύπου στην οποία έκανε λόγο για «κακό σχέδιο που οδηγεί σε κακή λύση» με το οποίο η Τουρκία πετυχαίνει τις περισσότερες διαχρονικές της επιδιώξεις χωρίς καν ν’ αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις». Μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι επαναφέρει φρασεολογία και πρόνοιες του σχεδίου Ανάν, αναγνωρίζει την ύπαρξη συμφωνηθέντων θεμάτων, παραχωρεί, ουσιαστικά, χωριστή κυριαρχία στους τουρκοκυπρίους, επαναφέρει εμμέσως ζήτημα διπλής ιθαγένειας, δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά σε ζητήματα όπως η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, η επιστροφή των προσφύγων και η επίλυση των περιουσιακών θεμάτων των προσφύγων από τα κατεχόμενα, ενώ αντίθετα αναφέρεται λεπτομερειακώς σε ζητήματα διακυβέρνησης που ενδιαφέρουν την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Διαρροές και έμμεσοι εκβιασμοί από την Άγκυρα «έστρωσαν το έδαφος»

Στο σημείο αυτό έχει ενδιαφέρον να θυμηθούμε τι ακριβώς δήλωνε τους προηγούμενους μήνες ο κατοχικός ηγέτης Ντερβίς Έρογλου και προφανώς αποτυπώθηκαν και στο προσχέδιο που η Τουρκοκυπριακή πλευρά κατέθεσε στις 14 Δεκεμβρίου. Ο Έρογλου υποστήριζε ότι μια «κυβέρνηση συνεταιρισμού» θα έχει μια διεθνή προσωπικότητα και μία έδρα στον ΟΗΕ αλλά επέμεινε ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί η έννοια της εσωτερικής υπηκοότητας καθώς, όπως δήλωνε, κανένα ομοσπονδιακό κράτος δεν έχει μία κυριαρχία. Ουσιαστικά, ο Έρογλου έθετε ως προαπαιτούμενο την αποδοχή ύπαρξης δύο χωριστών οντοτήτων (και όχι κοινοτήτων) στο νησί οι οποίες θα «συνεταιριστούν» , κάτι που παρέπεμπε περισσότερο σε συνομοσπονδία παρά σε ομοσπονδία.

Παράλληλα με τις δηλώσεις αυτές, η Άγκυρα, δια μέσου δημοσιευμάτων στον τουρκικό Τύπο, καλλιεργούσε ένα «κλίμα βεβαιότητας» αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ίδια δεν ενοχλείται καθόλου από την μη εξεύρεση λύσης. Συγκεκριμένα, διέρρεε ότι η τουρκική διπλωματία θεωρεί «λύση την μη λύση» και ότι αυτό μπορεί κάλλιστα να είναι ένα σχέδιο Β’ για την περίπτωση μη επίτευξης προόδου ούτε κατά την προγραμματισμένη για το 2014 Διεθνή Διάσκεψη για το Κυπριακό. Με άλλα λόγια, ως σχέδιο Β’ περιγραφόταν εμμέσως η νομιμοποίηση – μονιμοποίηση της κατοχής και της διαίρεσης του νησιού. Άλλωστε, η τουρκική διπλωματία, εμμέσως αλλά σαφώς, έχει διατυπώσει την άποψη ότι ο εντοπισμός κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στα ανοιχτά του νησιού καθώς και η συμφωνία για μεταφορά νερού από την Τουρκία στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου έχουν «αλλάξει τα δεδομένα» και συμπερασματικά θέτουν υπό αίρεση και τις παραμέτρους που έχει θέσει ο ΟΗΕ.

Την ίδια ώρα, η τουρκοκυπριακή πλευρά «ενθάρρυνε» την αγορά σε εξευτελιστικές τιμές της ακίνητης περιουσίας Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι, όντας σε απόγνωση λόγω και της δεινής οικονομικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στην Κύπρο τον τελευταίο χρόνο, «σκοτώνουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία στα κατεχόμενα. Σχολιάζοντας το φαινόμενο, που έχει πάρει, ανησυχητικές διαστάσεις και για το οποίο έχει συσταθεί και διακομματική επιτροπή στην Κυπριακή Δημοκρατία, η κυπριακή εφημερίδα Σημερινή έγραφε πριν από εβδομάδες ότι «η εκτίμηση των πολιτικών δυνάμεων είναι πως στόχος της Άγκυρας είναι η περιουσιακή εθνοκάθαρση, η οποία θα οδηγήσει σταδιακά στην πλήρη τουρκοποίηση του κατεχόμενου τμήματος της νήσου, η οποία ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μετατροπή της de facto διχοτόμησης σε de jure, στη βάση του νέου ιδιοκτησιακού καθεστώτος που θα προκύψει μέσα από την εξαγορά των ιδιωτικών περιουσιών στα κατεχόμενα».

Πιέσεις από ΟΗΕ και ΗΠΑ, «ουδετερότητα» από ΕΕ

Το κλίμα μέσα στο οποίο θα συζητηθεί το «σχέδιο» κοινού ανακοινωθέντος που κομίζει στην Αθήνα προς συζήτηση ο Κύπριος πρόεδρος συμπληρώνεται από την κάθε άλλο παρά αντικειμενική στάση του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ Αλεξάντερ Ντάουνερ (όπως έχει δηλώσει και ο Ν. Αναστασιάδης), ο οποίος ανοιχτά εμπόδισε την ευόδωση δύο πρωτοβουλιών της Ελληνοκυπριακής πλευράς: να διοριστεί Ευρωπαίος απεσταλμένος στο Κυπριακό αλλά και να τεθεί εκτός ατζέντας η πρόταση για την επιστροφή της Αμμοχώστου. Η στάση του Ντάουνερ, παρά τις αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες της Λευκωσίας, δεν επικρίθηκε ούτε από τον ΟΗΕ ούτε από την ΕΕ, η οποία δεν σχολίασε καν τις δηλώσεις Ερντογάν, πριν μερικούς μήνες, σύμφωνα με τις οποίες «δεν υπάρχει κράτος με το όνομα Κύπρος»!

Η Ουάσινγκτον, επίσης, δεν σχολίασε τις δηλώσεις Ερντογάν και τη στάση του Ντάουνερ. Στέλνοντας, όμως, την υφυπουργό Εξωτερικών της Βικτόρια Νούλαντ, μόλις πριν τρεις μέρες στην Αθήνα, και πριν δύο μέρες στην Κύπρο, όπου συναντήθηκε ξεχωριστά με τους Αναστασιάδη και Έρογλου, κατέστησε σαφές ότι «επείγει» η επίλυση του Κυπριακού. Τον λόγο της «βιασύνης» τον είχε αναφέρει η ίδια η Νούλαντ σε δηλώσεις της λίγο πριν από την κατάθεση των προσχεδίων για το κοινό ανακοινωθέν στον ΟΗΕ: «τα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι ανακαλύψεις στον τομέα της ενέργειας στα ανοιχτά του νησιού μπορούν να λειτουργήσουν ως ευκαιρία για την επίτευξη προόδου». Και καλούσε τις δύο πλευρές να συνεργαστούν τόσο για να λυθεί το Κυπριακό όσο και για να αξιοποιηθούν οι υδρογονάνθρακες από κοινού!

Την «άποψη» αυτή επαναδιατύπωσε πριν από μερικά 24ωρα και η εκπρόσωπος του Στέητ Ντιπάρτμεντ Τζένιφερ Ψάκι, η οποία απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου Μ. Ιγνατίου σχετικά με το επεισόδιο που δημιουργήθηκε την 1η Φεβρουαρίου στα νοτιοανατολικά της Κύπρου όταν τουρκικό πολεμικό πλοίο υποχρέωσε νορβηγικό ερευνητικό σκάφος να απομακρυνθεί από την περιοχή γιατί είναι τουρκικά χωρικά ύδατα. «Ενόσω οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου να διενεργεί έρευνες για ενέργεια στις υπεράκτιες περιοχές της, συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι της νήσου σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπως και το σύνολο των πόρων της, πρέπει να μοιράζονται ακριβοδίκαια μεταξύ αμφοτέρων των κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης» είπε η Ψάκι καθιστώντας σαφές ποιος βιάζεται και προς ποια κατεύθυνση. Και ο νοών νοείτο…

Διαβάστε περισσότερα