Πόση ζημιά θα γίνει από την επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία;

Οι κίνδυνοι και οι απρόβλεπτες συνέπειες για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα αυξηθούν σημαντικά με το πέρασμα του χρόνου, γράφει ο Julian Borger.

Η αποστολή στρατευμάτων και στρατιωτικού υλικού στη μέση του εμφυλίου πολέμου μιας άλλης χώρας για τη στήριξη ενός ανελέητου και απεχθή δικτάτορα σπάνια έχει καλό τέλος για οποιονδήποτε και όλα τα σημάδια δείχνουν ότι η περιπέτεια του Βλαντιμίρ Πούτιν στη Συρία δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Δεν θα είναι όλες οι ζημιές που θα προκαλέσει η Ρωσία μόνο αυτοκαταστροφικές.

Είναι πιθανό να υπάρχουν και πολλοί άλλοι χαμένοι. Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι απουσία μιας πολύ άμεσης στροφής στη διπλωματία που θα οδηγήσει σε μια πραγματική πολιτική μετάβαση στη Δαμασκό, η παρέμβαση είναι πιθανό να παρατείνει τη σύγκρουση και να την κλιμακώσει, εμπλέκοντας ακόμα περισσότερο και άλλες περιφερειακές δυνάμεις.

Οι μόνοι που θα ωφεληθούν ίσως είναι οι στρατολόγοι του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι μόνο ευγνώμονες μπορούν να είναι για τον χαρακτηρισμό της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την εκστρατεία του Πούτιν ως «ιερό πόλεμο». Ο Πούτιν πέτυχε κάποια πρώτα κέρδη τακτικής από το «παιχνίδι» του στη Συρία. Η ανάπτυξη των ρωσικών στρατευμάτων και τα προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη στη Συρία παραγκώνισαν τις συζητήσεις για την άλλη του στρατιωτική εκστρατεία στην ανατολική Ουκρανία, για την οποία οι επίσημοι ισχυρισμοί του Κρεμλίνου ότι δεν συμμετέχει θα προκαλούσαν γενικότερο εμπαιγμό στη σύνοδο κορυφής αυτής της εβδομάδας στη Νέα Υόρκη. Αντ 'αυτού, ο Ρώσος ηγέτης ήταν σε θέση να ορμίσει στους διαδρόμους του ΟΗΕ ως η κινητήρια δύναμη των γεγονότων στη Συρία, ως μαστερ της τακτικής.

Κάθε μέρα που περνά, ωστόσο, οι κίνδυνοι και οι απρόβλεπτες συνέπειες για τη Ρωσία συσσωρεύονται. Η ρωσική αεροπορική βάση στην Λατάκια και οι στρατιώτες που την προστατεύουν είναι αρκετά καλά προστατευμένοι προς το παρόν στα προπύργια του καθεστώτος κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου. Αλλά η έναρξη των βομβαρδισμών έχει ζωγραφίσει έναν τεράστιο στόχο επάνω τους. Για κάθε αντάρτη ή τζιχαντιστική ομάδα που προσπαθεί να διεκδικήσει την ηγεσία της αντιπολίτευσης, οι Ρώσοι έχουν γίνει ο υψηλότερος στόχος. Αν αποτύχουν οι τζιχαντιστές να κάνουν ένα συμβολικό πλήγμα εναντίον των Ρώσων στη Λατάκια ή στη ναυτική βάση της Ταρτούς, υπάρχει και ολόκληρο το έδαφος της Ρωσίας για να προσπαθήσουν.

Μια πρόσφατη έκθεση του Royal United Services Institute στο Λονδίνο σημειώνει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες διευκόλυναν την έκδοση διαβατηρίων σε ντόπιους ισλαμιστές για να τους επιτρέψουν να συνεχίσουν την τζιχάντ στη Συρία και το Ιράκ, με την ελπίδα ότι άλλες χώρες που τους βομβαρδίζουν θα τους αποδεκατίσουν. Τώρα, ο Πούτιν έχει αναιρέσει το έργο αυτό, παρέχοντας ένα σύνθημα για τζιχάντ στο εσωτερικό της χώρας του. Υπήρξαν αναφορές για μια ρωσική αεροπορική επιδρομή εναντίον ενός στόχου του Isis κοντά στη Ράκα την Πέμπτη, αλλά οι περισσότεροι βομβαρδισμοί την ημέρα των εγκαινίων της εκστρατείας φάνηκε να στοχεύουν αντάρτες που δεν ανήκουν στο Isis στα βόρεια, μια επιλογή στόχων που θα έχει πολλές συνέπειες: κανένας από αυτούς δεν θα μπορεί να κάνει πιο προσιτή μια ειρηνευτική συμφωνία.

Ο συνασπισμός των ανταρτών που κατέχουν ένα μεγάλο κομμάτι εδάφους γύρω από την Ιντλίμπ αυτοαποκαλείται Τζάις αλ Φάτεχ (Στρατός της Κατάκτησης). Περιλαμβάνει το Μέτωπο Αλ-Νούσρα που είναι παρακλάδι της Αλ Κάιντα και έχει την υποστήριξη της Τουρκίας, του Κατάρ και πιθανόν και της Σαουδικής Αραβίας. Είχε καταφέρει να κάνει τον εξουθενωμένο συριακό στρατό να υποχωρήσει και πρόσφατα εξασφάλισε την κατάπαυση του πυρός με το καθεστώς που καλύπτει 14 βόρειες πόλεις και να σταματήσει τις βόμβες-βαρέλια. Αυτή η κατάπαυση του πυρός, η οποία κάποιοι ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες περιοχές, είναι πιθανό να είναι ανάμεσα στα πρώτα θύματα των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών.

«Αυτό μας απομακρύνει από οποιεσδήποτε λύσεις», δήλωσε ο Χασάν Χασάν, συν-συγγραφέας ενός νέου βιβλίου για το ISIS και συνεργάτης ερευνητής στη think tank Chatham House στο Λονδίνο. «Πρόσφατα, όταν ο στρατός έδειξε αδυναμία, αρχίσαμε να βλέπουμε κάποια κατάπαυσης του πυρός και η αντιπολίτευση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το γεγονός για να κερδίσει περισσότερα από τους αντάρτες και να συμφωνήσουν και άλλες εκεχειρίες. Αυτό μας φέρνει πίσω σε μια προηγούμενη φάση, κατά την οποία το καθεστώς μπορεί να διατηρήσει την επίθεση». Και προσθέτει: «Αυτό θα συμβαίνει μέχρι το τέλος του έτους, όταν οι αντάρτες θα προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Θα δούμε τους τζιχαντιστές να βγαίνουν πολύ πιο ισχυροί, με τη ρωσική παρουσία να αποτελεί έναν ενοποιητικό παράγοντα. Δεν θα υπάρχει χώρος για μετριοπάθεια σε αυτή την κρίσιμη περίοδο».

Οι υποστηριζόμενες από τη Ρωσία προσπάθειες απώθησης της Τζάις αλ Φάτεχ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκαλέσουν απαντήσεις από τους περιφερειακούς υποστηρικτές τους, πολύ δε περισσότερο αν επιβεβαιώνονται τα ρεπορτάζ ότι ιρανικά στρατεύματα φτάνουν για να ενταχθούν στην αντεπίθεση του καθεστώτος. «Οι περιφερειακοί παίκτες δεν πρόκειται να συμβιβαστούν με αυτό - και αυτό θα φέρει περαιτέρω κλιμάκωση», δήλωσε ο Julien Barnes-Dacey, ένας εμπειρογνώμονας της Συρίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Η Ρωσία οδηγείται σε μια θέση που η Δύση προσπάθησε να αποφύγει επί τέσσερα χρόνια, του να είναι απλά ένα μέρος σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση».

Ένα από τα οπλικά συστήματα που οι αντάρτες θα ζητήσουν για την αντιμετώπιση των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών θα είναι οι φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοικαι οι χορηγοί τους μπορεί στην περίπτωση αυτή να είναι αρκετά θυμωμένοι για να κάνουν δεκτό το αίτημα, θέτοντας τους ρώσους πιλότους σε κίνδυνο και προσθέτοντας στο κόστος του Πούτιν. Αντίθετα, για κάθε μέρα που η εκστρατεία συνεχίζεται, αυξάνεται ο κίνδυνος οι αντιαεροπορικοί πύραυλοι γύρω από τις ρωσικές βάσεις στα δυτικά να πλήξουν αμερικανικά ή συμμαχικά αεροσκάφη, εξ ου και η επείγουσα ανάγκη που εκφράζεται από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ για συνομιλίες που θα οδηγήσουν στη μείωση της πιθανότητας οποιασδήποτε σύγκρουσης το συντομότερο δυνατόν. Οι μνήμες από την κατάρριψη του αεροσκάφους των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την Ουκρανία δεν έχουν ξεθωριάσει.

Ο Ντμίτρι Τρένιν, επικεφαλής του Ιδρύματος Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη (CEIP) της Μόσχας, δήλωσε: «Ο Πούτιν σίγουρα ρισκάρει με την επέμβαση στη Συρία. Για τον ίδιο, ωστόσο, οι κίνδυνοι να παραμερίσει και να αφήσει τον Άσαντ να πέσει και το Isis να θριαμβεύσει ήταν πολύ μεγαλύτεροι από τους κινδύνους των βομβαρδισμών». Η κόπωση, οι λιποταξίες και οι απώλειες είναι πολύ μεγάλες για τον συριακό στρατό, που εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 300.000 σε μόλις 80.000. Και προσθέτει: «Όποια και αν είναι η ανάλυση του Κρεμλίνου, το πρόβλημα μπορεί να είναι η εκτέλεση. Μία παρέμβαση στη Μέση Ανατολή θέτει μεγάλες απαιτήσεις σχετικά με τη ρωσική ικανότητα όσον αφορά το στρατό, τη διπλωματία και τις μυστικές υπηρεσίες, καθώς και την ικανότητα για ανάπτυξη στρατηγικής». Το φάντασμα του Αφγανιστάν, η τελευταία ξένη στρατιωτική επέμβαση της Μόσχας, αιωρείται απειλητικά πάνω από την επιχείρηση. Βοήθησε στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ένα γεγονός που ο Πούτιν έχει περιγράψει ως τη «μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή» του 20ού αιώνα. Η νέα Ρωσία του φαίνεται το ίδιο εύθραυστη, με την οικονομία της να αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 4% το τρέχον έτος.

«Θεωρώ ότι η Ρωσία ενεργεί από ανάγκη και όχι από δύναμη» δήλωσε ο Paul Stronski, ένας πρώην ανώτερος αναλυτής για τη Ρωσία στο γραφείο πληροφοριών και έρευνας του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. «Το τέχνασμα τους είναι πολύ επικίνδυνο. Θα μπορούσε να πυροδοτήσει περαιτέρω διαμάχη εάν πάει στραβά. Μπορεί να επανεστιάσει εκ νέου στις ριζοσπαστικές ομάδες στη Ρωσία και θα μπορούσε να εξελιχθεί πολύ άσχημα στο εσωτερικό δεδομένου ότι η πλειοψηφία των Ρώσων δεν υποστηρίζει την άμεση στρατιωτική επέμβαση. Δεδομένης της ρωσικής οικονομίας, ένα άλλο ζήτημα είναι το κατά πόσον είναι δυνατόν η Ρωσία να διατηρήσει τη στήριξή της στον Άσαντ, ή αν αρκούν μόνο οι αεροπορικές δυνάμεις για να τον στηρίξουν».

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα