Οργή και συγκρούσεις στην Τουρκία με αφορμή το θάνατο 15χρονου διαδηλωτή

Για μεταμόρφωσή του Ερντογάν σε καθεστώς παρόμοιο με του στρατού κάνει λόγο ο Γκιουλέν που σπάει τη σιωπή του ενώ η απόπειρα προσέγγισης του στρατού δια της νομοθεσίας διευκόλυνσης των αποφυλακίσεων των πρώην αξιωματικών προκαλεί κλυδωνισμούς στη δικαιοσύνη

Νέο πλήγμα στην κυβέρνηση Ερντογάν προκαλεί ο θάνατος του 15χρονου Μπερκίν Ελβάν, την Τρίτη τα ξημερώματα, μετά από 269 ημέρες νοσηλείας σε κωματώδη κατάσταση ύστερα από τον σοβαρό τραυματισμό του στο κεφάλι από δακρυγόνο κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων του Ιουνίου με αφορμή και επίκεντρο το πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη. Ο 15χρονος, που προέρχεται από την αλεβίτικη μειονότητα η οποία καταγγέλλει σειρά διακρίσεων σε βάρος της, κατηγορεί την κυβέρνηση Ερντογάν για λήψη μέτρων περαιτέρω περιθωριοποίησης και καταπίεσής της και συμμετείχε ενεργά στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Ιουνίου, δεν ήταν διαδηλωτής, αλλά απλώς είχε βγει από το σπίτι του για να αγοράσει ψωμί.

Αμέσως μόλις έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του Ελβάν εκατοντάδες κόσμος έφτασε στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν. Στην Άγκυρα καθιστικές διαμαρτυρίες άρχισαν από έναν διαδηλωτή που έβαλε μπροστά του μια φρατζόλα ψωμί και κάθισε σιωπηλός. Γρήγορα στο σημείο συνέρρευσαν χιλιάδες καθώς ο φοιτητικός σύλλογος του Τεχνικού Πανεπιστημίου αποφάσισε μποϋκοτάζ των μαθημάτων και πραγματοποίηση διαδηλώσεων. Η αστυνομία προσπάθησε να διαλύσει τους συγκεντρωμένους με δακρυγόνα και κανόνια νερού. Ανάλογες σκηνές εκτυλίχθηκαν και στην Κωνσταντινούπολη, αλλά σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ και στη Σμύρνη και στην Αττάλεια.

Ο θάνατος του Ελβάν επανέφερε στο προσκήνιο τις καταγγελίες των διαδηλωτών για αυταρχισμό και τυφλή καταστολή από πλευράς κυβέρνησης της οποιασδήποτε διαφορετικές άποψης. Επανέφερε επίσης στην επιφάνεια τις καταγγελίες ότι ουδέποτε διώχθηκαν οι αστυνομικοί που εμπλέκονται στις δολοφονίες διαδηλωτών τον Ιούνιο (άλλες επτά πλην του Ελβάν) αλλά και τους εκατοντάδες τραυματισμούς. Σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης της αναζωπυρούμενης έντασης, ο πρόεδρος Αμπντουλλάχ Γκιούλ εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια του Ελβάν, όμως μέχρι νωρίς το βράδυ, δεν υπήρχε καμία ανακοίνωση από πλευράς κυβέρνησης.

Οι διαδηλώσεις με αφορμή το θάνατο του 15χρονου έρχονται να προστεθούν στο ήδη βαρύ κλίμα που επικρατεί στη χώρα λόγω της κλιμακούμενης σύγκρουσης εξουσίας ανάμεσα στον Ερντογάν και στον πρώην σύμμαχό του, επικεφαλής του δικτύου Χιζμέτ, ιεροδιδασκάλου Φετχουλλάχ Γκιουλέν, που εκδηλώνεται με καταιγισμό αποκαλύψεων δια μέσου υποκλεμμένων συνομιλιών, για την ανάμειξη του Ερντογάν, μελών της οικογενείας του και συνεργατών του σε αλυσιδωτά σκάνδαλα. Μετά από μήνες, ο Γκιουλέν έσπασε τη σιωπή του και με άρθρο του στην εφημερίδα Financial Times κατηγορεί ευθέως τον Ερντογάν ότι έχει «πιαστεί στην εξουσία» με τρόπο που προσομοιάζει με αυτόν του στρατού και κάνει τα πάντα για να παραμείνει σε αυτήν, παραβιάζοντας ατομικές ελευθερίες και συνταγματικά δικαιώματα, μετατρέποντας την διακυβέρνησή του σε ανελεύθερο και καταπιεστικό καθεστώς.

Ο Γκιουλέν προειδοποιεί ότι η σχέση εμπιστοσύνης που το ισλαμικό κόμμα Δημοκρατίας και Ανάπτυξης κατάφερε να ξαναχτίσει ανάμεσα στο λαό, στο κράτος και στους θεσμούς, έχει ήδη υποσκαφτεί σοβαρά από τις επιλογές του Ερντογάν και αναφέρει ως παράδειγμα τόσο την καταστολή κατά των διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί, όσο και τους νόμους για περιορισμό της ελευθερίας στο διαδίκτυο και για ανάμιξη της εκάστοτε κυβέρνησης στις αναδείξεις δικαστικών λειτουργών. Εκτιμά, τέλος, ότι η όποια προσπάθεια αποκατάστασής της δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από ένα νέο σύνταγμα που θα διασφαλίζει τις ατομικές, θρησκευτικές, πολιτικές ελευθερίες των πάντων και ορίζει τρόπους ελέγχου της άσκησης εξουσίας από την οποιαδήποτε κυβέρνηση.

Η παρέμβαση του Γκιουλέν, που δημοσιεύτηκε αργά το βράδυ της Δευτέρας, φιλοξενείται σήμερα από αρκετά τουρκικά ΜΜΕ δίπλα από τα ρεπορτάζ για το δικαστικό και νομικό χάος που έχει προκαλέσει η αλλαγή της νομοθεσίας σχετικά με ειδικά δικαστήρια και τις προφυλακίσεις, βάσει της οποίας αφέθηκαν ελεύθεροι κυρίως πρώην αξιωματικοί του στρατού που είχαν κριθεί ένοχοι για συμμετοχή στην υπόθεση Εργκένεγκον περί σχεδίων ανατροπής της κυβέρνησης Ερντογάν από το στρατό. Η αρχή έγινε με τον πρώην επικεφαλής του τουρκικού ΓΕΣ, στρατηγό Ιλκέρ Μπασμπούγ, την περασμένη Παρασκευή, και τη Δευτέρα ακολούθησαν άλλα 20 άτομα, κυρίως απόστρατοι αξιωματικοί αλλά και δικηγόροι, δημοσιογράφοι, καθηγητές μέχρι άτομα του κοινού ποινικού δικαίου.

Με βάση τον νέο νόμο που υιοθέτησε το κοινοβούλιο με ψήφους και από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Ερντογάν, μειώνεται σε πέντε χρόνια ο μέγιστος χρόνος προφυλάκισης χωρίς δίκη και καταργούνται τα ειδικά δικαστήρια, τα οποία ήταν αρμόδια να δικάζουν αξιωματικούς και πρώην αξιωματικούς του στρατού, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για αναψηλάφιση όλων των δικών σε βάρος στρατιωτικών. Ο ίδιος ο Ερντογάν τάχθηκε υπέρ της επανάληψης των δικών αυτών.

Κατά τους αναλυτές πρόκειται για κίνηση που αποσκοπεί να ρίξει «γέφυρες» προς τον πρώην μέγιστο εχθρό του, δηλαδή το στρατό, προκειμένου να διασφαλίσει στοιχειώδη πολιτική σταθερότητα καθώς οι αποκαλύψεις σείουν συθέμελα το σύνολο του πολιτικού συστήματος, του κράτους και των θεσμών. Ταυτόχρονα, όμως, αρκετοί αναλυτές έκαναν λόγο για κίνηση πανικού, που, εκτός των άλλων, πυροδότησε σφοδρές αντιπαραθέσεις μέσα στους κόλπους της δικαιοσύνης, με τα ειδικά δικαστήρια να αρνούνται να αυτοδιαλυθούν και να αμφισβητούν τις απελευθερώσεις όσων έχουν καταδικάσει και τα άλλα ποινικά δικαστήρια να αμφισβητούν τη δικαιοδοσία και την αρμοδιότητα των ειδικών δικαστηρίων, με αποτέλεσμα να υποσκάπτεται περαιτέρω η αξιοπιστία της δικαιοσύνης. Και ακόμη απομένουν περίπου 20 ημέρες μέχρι τις τοπικές εκλογές που θεωρούνται σημείο καμπής για την περαιτέρω πορεία του Ερντογάν και του κόμματός του.

Πηγές: bbc, reuters, hurriyet, zaman, financial times

Μάρκο Πόλο

Διαβάστε περισσότερα