Οι τουρίστες «ξεκολλάνε» την οικονομία από την ύφεση

Οι αφίξεις τουριστών και το ρεκόρ που σημειώθηκε φέτος ήταν ο βασικός παράγοντας ο οποίος συνέβαλε στον να «ξεκολλήσει» η ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Στουρνάρας μιλώντας στο 12ο Συνέδριο του ΣΕΤΕ, το τρίτο τρίμηνο 2013 η ύφεση θα κλείσει κοντά στο 3%, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στον τουρισμό.

«Οι

Όπως είπε «το δεύτερο τρίμηνο του 2013, η μείωση του ΑΕΠ περιορίστηκε, παρά τις πολύ πιο αρνητικές αρχικές εκτιμήσεις, στο 3.8%, σε σχέση με πέρυσι. Το τρίτο τρίμηνο, μάλιστα, αναμένεται ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα, ενδεχομένως κοντά στο -3%, στο οποίο έχει αναμφισβήτητα συμβάλλει σημαντικά ο τουρισμός» είπε. «Επιπλέον, πιο θετικές εμφανίζονται τώρα και οι προοπτικές ανάπτυξης για το 2014» πρόσθεσε.

Ολόκληρη η ομιλία του κ. Στουρνάρα:

«Ο τουρισμός και η αναψυχή είναι οικονομική δραστηριότητα με υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα και με συνεχή ανάπτυξη παγκοσμίως.

Στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους παραδοσιακούς τομείς εξειδίκευσης, με ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα, μια ιδιαίτερα σημαντική πηγή εσόδων διαχρονικά, καθώς και ένα δυναμικό πόλο προσέλκυσης διεθνών επενδύσεων.

Ο τουρισμός αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο της ίδιας της παραγωγικής βάσης της Ελληνικής οικονομίας.

Την τελευταία δεκαετία, παράγει άμεσα και έμμεσα περίπου το 16% του ΑΕΠ και απασχολεί το 19% του εργατικού δυναμικού της χώρας.

Τα καθαρά έσοδα του τουρισμού καλύπτουν το 1/3 του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας, ρόλος ο οποίος είναι εξαιρετικά σημαντικός ιδιαίτερα στην παρούσα περίοδο.

Η Ελλάδα, το 2012, είχε 15,5 εκ. διεθνείς αφίξεις τουριστών και 10,4 δισ. ευρώ σε έσοδα, περιλαμβανομένης της κρουαζιέρας, από τον διεθνή τουρισμό.

Για το 2013, τα πιο πάνω τουριστικά μεγέθη προβλέπονται σημαντικά αυξημένα έναντι του 2012 και του 2011, γεγονός που κυρίως οφείλεται στην αυξημένη ανταγωνιστικότητα του τομέα. Οφείλεται επίσης στις εξελίξεις και την αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή σε συνδυασμό με τις συνθήκες ευστάθειας και πολιτικής σταθερότητας στη χώρα μας. Το γεγονός αυτό συμβάλλει θετικά στο εγχώριο προϊόν και την απασχόληση, κάτω από μια δύσκολη εσωτερική συγκυρία.

Φέτος, οι αφίξεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 17 εκατομμύρια, ενώ το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 14,7%, οι δε καθαρές τουριστικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 18% περίπου.

Η Ελλάδα, το 2013, από 140 χώρες, κατετάγη 32η, από άποψη ανταγωνιστικότητας του τουριστικού τομέα, όμως 3η από άποψη τουριστικών υποδομών, πίσω από την Αυστρία και την Ιταλία.

Εκτιμάται, μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία μελέτης από τον Σύνδεσμό σας, ότι η Ελλάδα μπορεί να φτάσει τις 24 εκατ. αφίξεις μέχρι το 2021, με επενδύσεις 3 δισ. ευρώ ετησίως.

Μέχρι το 2021, η Άμεση Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του τουρισμού (άμεση και έμμεση συνεισφορά) μπορεί να αυξηθεί κατά 17 δισ. ευρώ και να φτάσει τα 44 δισ. ευρώ, δημιουργώντας παράλληλα γύρω στις 300.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.

Αυτό, κάτω από ορισμένες παραδοχές, αντιστοιχεί στο 36% της εκτιμώμενης συνολικής ανάπτυξης της χώρας και στο 44% του αριθμού των νέων θέσεων εργασίας για την επόμενη δεκαετία.

Όμως, ο ελληνικός τουρισμός παρουσιάζει και σημαντικά προβλήματα, με κυριότερα τον εποχικό και γεωγραφικό συγκεντρωτισμό και την αργή προσαρμογή στις νέες συνθήκες.

Παρά τις ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες για ταξίδια και περιηγήσεις στα αξιοθέατα όλη την περίοδο του έτους, παρατηρείται το φαινόμενο της έντονης εποχικότητας του δεύτερου και τρίτου τριμήνου κάθε έτος.

Η τάση αυτή αντικατοπτρίζεται στην περιοδική έξαρση των ταξιδιωτικών εισπράξεων, κατά το τρίτο τρίμηνο κάθε έτους.

Η συνολική απασχόληση στον τομέα σε σχέση με τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό δείχνει ήπια ποσοστά ανεργίας την περίοδο 2009 - 2012, σχετικά με την υπόλοιπη οικονομία της χώρας.

Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της σχετικής ανθεκτικότητας του τομέα στην κρίση.

Ο τουρισμός και η αναψυχή στην Ελλάδα οφείλουν να εκσυγχρονίσουν το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν και να το εμπλουτίσουν με τις νέες επιταγές της τουριστικής ζήτησης.

Από την άλλη πλευρά, εμείς, ως Πολιτεία, πρέπει να προάγουμε το επενδυτικό κλίμα και να εξαλείψουμε γραφειοκρατικά εμπόδια, ώστε να διασφαλίσουμε την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, τον νόμιμο ανταγωνισμό, αλλά και να προστατέψουμε το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον.

Θα πρέπει επίσης να βελτιωθεί η χρηματοδότηση του τουρισμού, διότι, δεδομένου του μεγέθους του και της σημασίας του, συγκριτικά με άλλους τομείς και κλάδους της ελληνικής οικονομίας, εμφανίζει σχετικά μικρή ροή χρηματοδότησης.

Βασική προτεραιότητά μας αποτελεί η επεξεργασία ενός νέου, εξωστρεφούς αναπτυξιακού προτύπου για τη χώρα, η οριοθέτηση της ελληνικής οικονομίας σε μια δεκαετία από σήμερα και η βέλτιστη συνδρομή του Κράτους στην πορεία αυτή.

Για το λόγο αυτό, το υπουργείο Οικονομικών, μαζί με το Υπουργείο Ανάπτυξης προβήκαμε στην ανάθεση σχετικών μελετών, οι οποίες αναμένονται να προσδιορίσουν τους τομείς και τους κλάδους -μεταξύ των οποίων, εξέχουσα θέση έχει ο τουρισμός- που μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο, την επόμενη περίοδο. Ο πρωταγωνιστικός αυτός ρόλος θα ορίζεται σε όρους αύξησης της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, αύξησης των εξαγωγών και υποκατάστασης των εισαγωγών καθώς και αύξησης της απασχόλησης. Με αυτό το νέο αναπτυξιακό πρότυπο, τους κλάδους και τομείς ατμομηχανές της ανάπτυξης και τα διαρθρωτικά μέτρα για τη στήριξή τους, θα βελτιωθεί το αναπτυξιακό απόθεμα και άρα ο ρυθμός ανάπτυξης. Αυτό δεν θα έχει μόνο θετικές επιπτώσεις για την ευημερία των πολιτών αλλά θα συμβάλλει και στη βιωσιμότητα του χρέους.

Οι μελέτες αυτές θα αποτελέσουν επίσης οδηγό για την κατανομή των πόρων του νέου ΕΣΠΑ στους τομείς, κλάδους και δραστηριότητες της ελληνικής οικονομίας.

Ταυτόχρονα, η πρόοδος του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, με διαγωνισμούς μεγάλων έργων υποδομής για λιμάνια, περιφερειακά αεροδρόμια, μαρίνες κλπ. θα συμβάλλει αποφασιστικά στην αναβάθμιση των υπηρεσιών τουρισμού.

Ειδικά στις μαρίνες, πρέπει να βελτιώσουμε τις σχετικές υποδομές, τόσο στην ηπειρωτική χώρα, όσο και στα νησιά, για να καταστεί η Ελλάδα πιο ανταγωνιστική.

Επίσης, στις προθέσεις μας είναι να αναπτύξουμε τον ιαματικό τουρισμό και τον τουρισμό υγείας.

Ήδη ξεκίνησε η διαγωνιστική διαδικασία για 4 ιαματικές πηγές στην Φθιώτιδα, όπου αναμένεται να υλοποιηθούν επενδύσεις σε υποδομές και υπηρεσίες, που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της ευρύτερης περιοχής, καθώς και στη δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας.

Κυρίες και κύριοι,

Η ελληνική οικονομία σαφέστατα έχει εισέλθει σε νέα φάση.

Το δεύτερο τρίμηνο του 2013, η μείωση του ΑΕΠ περιορίστηκε, παρά τις πολύ πιο αρνητικές αρχικές εκτιμήσεις, στο 3.8%, σε σχέση με πέρυσι.

Το τρίτο τρίμηνο, μάλιστα, αναμένεται ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα, ενδεχομένως κοντά στο -3%, στο οποίο έχει αναμφισβήτητα συμβάλλει σημαντικά ο τουρισμός.

Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν όλους σχεδόν τους διεθνείς και εγχώριους οικονομικούς οργανισμούς και τους οικονομικούς αναλυτές, σε αναθεώρηση των προβλέψεών τους για την ελληνική οικονομία για το τρέχον έτος.

Επιπλέον, πιο θετικές εμφανίζονται τώρα και οι προοπτικές ανάπτυξης για το 2014.

Σε σημαντικό βαθμό, οι πιο θετικές προβλέψεις για το ΑΕΠ μπορούν να αποδοθούν στην υποχώρηση της αβεβαιότητας αναφορικά με την προοπτική της ελληνικής οικονομίας στην Ευρωζώνη και τη βαθμιαία αποκατάσταση της αξιοπιστίας από την εφαρμογή του Προγράμματος δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής.

Περαιτέρω θετικές επιδράσεις αναμένεται να επέλθουν σταδιακά, μέσω της διατήρησης ενός σταθερού πολιτικού και οικονομικού κλίματος στη χώρα αλλά κυρίως μέσω του ευρύτερου περιορισμού των δομικών ανισορροπιών, που θα προέλθει από τη συνέχιση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος.

Τα περιθώρια βελτίωσης εκεί παραμένουν μεγάλα.

Η εμπιστοσύνη αποκαθίσταται και αυτό αποτυπώνεται σε διάφορους δείκτες.

Ενδεικτικά, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος βελτιώθηκε το Σεπτέμβριο (93.1) και βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε ετών.

Τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας στην αγορά ομολόγων έπεσαν στο κατώτατο σημείο από το 2010.

Το περιθώριο (spread) των ελληνικών 10ετών κρατικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών , έπεσε σήμερα κάτω από τις στις 6.5 εκατοστιαίες μονάδες, ενώ υπενθυμίζεται ότι στην κορύφωση της κρίσης είχε ξεπεράσει τις 30 μονάδες.

Ο πληθωρισμός το Μάρτιο ήταν αρνητικός για πρώτη φορά μετά το 1968.

Το Σεπτέμβριο παραμένει αρνητικός για έβδομο συνεχόμενο μήνα και διαμορφώθηκε στο -1.1%.

Αυτά είναι θετικά νέα για το εισόδημα των Ελλήνων πολιτών αλλά και για την ανταγωνιστικότητα της χώρας.

Οι εισπράξεις από τις εξαγωγές αγαθών, συμπεριλαμβανομένων και των πλοίων και των πετρελαιοειδών, για το επτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου αυξήθηκαν κατά 6,2%.

Σημειώθηκαν σημαντικές εισροές καταθέσεων, μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, οι οποίες το τελευταίο διάστημα έχουν σταθεροποιηθεί.

Αποπληρώθηκαν περίπου 5 δισ. ευρώ καθυστερούμενων οφειλών μέχρι το Σεπτέμβριο.

Η περαιτέρω επιστροφή των καταθέσεων, η αποπληρωμή των οφειλών, καθώς και η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ συμβάλλουν στη βελτίωση της ρευστότητας στον ιδιωτικό τομέα.

Η άνοδος της χώρας μας, κατά 4 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη της ανταγωνιστικότητας, αποδίδεται στις προσπάθειες δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής και στη σημαντική βελτίωση της εξωστρέφειας.

Ήδη ο ΟΟΣΑ στην Έκθεση του προηγούμενου Φεβρουαρίου με τίτλο «Αναζητώντας την Ανάπτυξη» (“Going for Growth”) ξεχωρίζει την Ελλάδα ως την πρωταθλήτρια των μεταρρυθμίσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Στον τομέα αυτό, αναμένονται ακόμα πιο θετικές εξελίξεις στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, με θετική δημοσιότητα από διεθνείς οργανισμούς.

Στο μέτωπο της απασχόλησης, σύμφωνα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας, οι ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα από το μήνα Μάρτιο καταγράφουν σταθερά θετικό πρόσημο.

Το Σεπτέμβριο, η καθαρή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα ήταν σημαντική (63122).

Κυρίες και κύριοι,

Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, η Ελλάδα έχει κάνει τεράστια προσαρμογή στα λεγόμενα δίδυμα ελλείμματα, το αρχικό μέγεθος των οποίων συνέβαλε καταλυτικά στο ξέσπασμα της κρίσης.

Στο μεν δημοσιονομικό έλλειμμα έχουμε καλύψει σήμερα τα 3/4 μέχρι το τέλος της προσπάθειας, ενώ στην ανταγωνιστικότητα έχουμε καλύψει, σε όρους κόστους ανά μονάδα προϊόντος, κυριολεκτικά όλη την απώλεια, που είχαμε, από τότε που μπήκαμε στο ευρώ, μέχρι το 2009.

Η ολοκλήρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής δεν θα προέλθει πλέον από οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα.

Αυτά εξάντλησαν τις δυνατότητές τους.

Θα προέλθει από τη φορολογική συμμόρφωση, στοχευμένες περικοπές δαπανών σε τομείς της γενικής κυβέρνησης και την αναδιάρθρωση και εξυγίανση δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών.

Υπάρχουν περιθώρια στοχευμένων περικοπών σε δαπάνες καταργώντας, π.χ. κοστοβόρες εξαιρέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα από τους γενικούς κανόνες, εξαιρέσεις που δεν είναι κοινωνικά δίκαιες και χωρίζουν τους πολίτες σε πατρίκιους και πληβείους.

Η περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας θα προέλθει από παρεμβάσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, με εξάλειψη των ποικίλων εμποδίων εισόδου σε κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, με εξάλειψη των στρεβλώσεων π.χ. στην αγορά ενέργειας και στις αγορές τροφίμων, που διατηρούν τις τιμές σε σχετικά υψηλά επίπεδα, και με ενίσχυση του ανταγωνισμού.

Και βεβαίως, με συνεχή πόλεμο κατά της γραφειοκρατίας.

Το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης έχει μειωθεί περίπου 10% του ΑΕΠ από το 2009, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει μειωθεί περίπου κατά 12% του ΑΕΠ από το 2008.

Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι από το 2009 μέχρι σήμερα, το λεγόμενο κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές αποτέλεσμα, δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα που αντιστοιχεί στην πλήρη απασχόληση της οικονομίας, έχει βελτιωθεί κατά 19% του ΑΕΠ.

Σήμερα, με βάση τις εκτιμήσεις για το 2013, το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης κυμαίνεται, ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται, μεταξύ 4% και 6% του ΑΕΠ.

Το μέγεθος της προσαρμογής από το 2009 μέχρι σήμερα είναι πρωτοφανές στα χρονικά των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ.

Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στον προϋπολογισμό ήδη από φέτος, είναι μια θετική έκπληξη, δεδομένου ότι πολλοί θεωρούσαν ότι η Ελλάδα δεν θα πιάσει αυτόν τον στόχο.

Ταυτόχρονα, η εξέλιξη στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι πολύ θετική.

Πέρυσι τέτοιον καιρό είχαμε 3.7 δισ. έλλειμμα, σήμερα πλέον έχουμε πλεόνασμα (1.6 δισ. ευρώ) και στο τέλος του έτους, περιμένουμε το ισοζύγιο να είναι περίπου μηδενικό, όπως και για το 2014.

Αυτό συνεπάγεται ότι στο τέλος του 2013 αναμένεται, ύστερα από πολλές δεκαετίες, η πλήρης εξισορρόπηση των διδύμων ελλειμμάτων.

Αυτή είναι η προσπάθεια που έχει καταβάλει ο ελληνικός λαός και είναι αυτοί οι δείκτες, που δίνουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να διαπραγματεύεται, χωρίς λεονταρισμούς και μεγαλοστομίες και να ζητά από τους εταίρους τήρηση των δεσμεύσεων και αναγνώριση της προσπάθειας, που έχει καταβάλει η χώρα για νοικοκύρεμα των δημοσιονομικών της μεγεθών και προώθηση των μεταρρυθμίσεων.

Ακούω συνεχώς το επιχείρημα, κυρίως από την αντιπολίτευση, ότι οι εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών έρχονται σε αντίθεση με τις προβλέψεις, που διατυπώνονται σε κείμενα εκθέσεων και εισηγήσεις διεθνών και εγχώριων οικονομολόγων.

Αλλά είναι τα ίδια κόμματα της αντιπολίτευσης, που είχαν κάνει σημαία τους π.χ. το γεγονός ότι το ΔΝΤ αποδέχτηκε εσφαλμένες παραδοχές και λανθασμένες εκτιμήσεις στη σύνταξη του αρχικού Προγράμματος Οικονομικής Στήριξης για τη χώρα μας.

Οι περιστάσεις δεν ευνοούν μικροπολιτικά παιχνίδια και σκοπιμότητες, που δημιουργούν φόβο και ανασφάλεια στους πολίτες, που, με το υστέρημά τους, κράτησαν και συνεχίζουν να κρατάνε την χώρα όρθια.

Στην ουσία, το σχέδιο διάσωσης, που προτείνουν ορισμένοι από την αντιπολίτευση, είναι ένα σχέδιο εθελουσίας εξόδου από την Ευρωζώνη.

Το σχέδιο που εφαρμόζει η κυβέρνηση φέρνει απτά θετικά αποτελέσματα, με σταθεροποίηση σε όλους τους δείκτες της ελληνικής οικονομίας, αύξηση της ανταγωνιστικότητας και σταδιακή αναπτυξιακή τροχιά.

Κατανοώ και συμμερίζομαι την «αντίφαση» των θετικών αριθμών με την ζωή των πολιτών αλλά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πρώτα βελτιώνονται οι οικονομικοί δείκτες και στη συνέχεια απαιτείται κάποιος χρόνος, μέχρι αυτό να αποτυπωθεί στην καθημερινή ζωή των πολιτών και στην δραστηριότητα των επιχειρήσεων.

Ακούω επίσης με προσοχή πολλές διαμαρτυρίες για τη φορολογική πολιτική.

Ορισμένες δικαιολογημένες άλλες όμως όχι.

Σήμερα προσπαθούμε να εκσυγχρονίσουμε το φορολογικό σύστημα, που είχε μείνει πίσω πολλές δεκαετίες, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ως ένα βαθμό αυτό έχει συμβάλλει παροδικά, και με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης το 2013, στην ταλαιπωρία και την επιβάρυνση των πολιτών.

Το 2013 είναι έτος επενδύσεων σε νέες εφαρμογές, προκειμένου να απλοποιηθεί η σχέση φορολογούμενου και κράτους. Και όπως γνωρίζετε οι επενδύσεις έχουν ένα αρχικό κόστος, μετά όμως μόνιμο όφελος.

Από την άλλη πλευρά, με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, απλοποιήσαμε κατά 70% τη νομοθεσία και εισαγάγαμε ρυθμίσεις που είναι κοινές σε όλες τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ.

Με τις ρυθμίσεις αυτές, κλείνουν πολλά κενά που επέτρεπαν φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή, μέσω εκτεταμένης χρήσης off-shore εταιρειών, της φορολογικής κατοικίας, υποκεφαλαιοποίησης εταιρειών, ενδο-ομιλικών συναλλαγών, χρήσης φορολογικών παραδείσων, δημιουργίας θυγατρικών εταιριών σε φορολογικούς παραδείσους στους οποίους διοχετεύονταν σημαντική φορολογητέα ύλη.

Μετάγγιση δηλαδή αίματος από την ασθενή Ελλάδα στο εξωτερικό.

Αυτοί που κάνουν χρήση αυτών των «παραθύρων ευκαιρίας» είναι εύποροι συμπολίτες μας, οι οποίοι πρέπει σήμερα να συμβάλλουν περισσότερο στην εθνική προσπάθεια.

Σε αυτό το κρίσιμο διάστημα, ως Πολιτεία, καλούμαστε να συμβάλλουμε τα μέγιστα στις προσπάθειες όλων των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας, στις οποίες καίρια θέση καταλαμβάνετε εσείς, που ασχολείστε με τον πλέον δυναμικό κλάδο του τουρισμού.

Θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τον ΣΕΤΕ για την πρόσκληση και να εξάρω τη συμβολή του ως σύγχρονου κοινωνικά εταίρου στο φετινό success story αλλά και ευρύτερα στον στρατηγικό τουριστικό σχεδιασμό, ο οποίος θα βοηθήσει καθοριστικά στον συνολικό σχεδιασμό της ανάπτυξης της επόμενης μέρας.