Ο πρωτοπόρος έμπορος Ι. Χρυσικόπουλος που κατάλαβε την αξία της διαφήμισης

Μικρό παιδί ακόμη, άφησε πίσω την οικογένεια και τα σταφιδάμπελα και πήρε τον δρόμο για την Αθήνα

Του Ελευθέριου Σκιαδά

Το 1887, ανάμεσα στα παιδιά που έφευγαν από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους αναζητώντας την τύχη τους ήταν και ο Ιωάννης Χρυσικόπουλος, που εγκατέλειψε το Αίγιο. Μικρό παιδί ακόμη, άφησε πίσω την οικογένεια και τα σταφιδάμπελα και πήρε τον δρόμο για την Αθήνα. Το μικρό επαρχιωτόπουλο ήταν γεμάτο αισιοδοξία πως θα μπορούσε να πετύχει στο εμπόριο. Πρώτος σταθμός του ήταν η Πάτρα,

όπου κατάφερε να τρυπώσει ως υπαλληλάκος στο κατάστημα του καταγόμενου από την Άμφισσα Καραγουλιάμου. Ήταν το μεγαλύτερο στην πρωτεύουσα του Μωρηά και όμοιό του δεν υπήρχε ακόμη και στην Αθήνα!

Στο Παρίσι

Με μόνα εφόδια την ευφυΐα και την εργατικότητά του, ο μικρός Γιαννάκης εργαζόταν και μελετούσε. Είχε δίψα για ζωή και πρόοδο. Κάποια μέρα όμως ένας προϊστάμενός του τον έπιασε να μελετά σκυμμένος πίσω από κάποια δέματα υφασμάτων. Ήταν σκληρές οι συνθήκες τότε. Τον έπιασε από το αυτί και τον έδιωξε, αφού τον ξόφλησε δίνοντάς του 20 δραχμές. Ωστόσο ο νεαρός δεν έχασε την αισιοδοξία του και αποφάσισε να μεταναστεύσει στο Παρίσι.

Συγκεντρώνοντας ένα μικρό κομπόδεμα με ρεφενέ από μερικούς φίλους του κατόρθωσε να μπαρκάρει για Μασσαλία και από εκεί για Παρίσι. Χωρίς να ενημερώσει κανέναν, ούτε τους γονείς του. Ο ίδιος αφηγείτο ότι δεν είχε υπολογίσει το κατάστημα που είχε δουλέψει στην Πάτρα και πως ο Αμφισσαίος Καραγουλιάμος το κρατούσε… μανιάτικο.

Όνειρα 

Ο μεγαλέμπορος έγραψε δυσμενή σχόλια για τον Χρυσικόπουλο σε μερικούς φίλους του στο Παρίσι. Τον χαρακτήριζε «σκαστό» από το σπίτι του δημιουργώντας δυσμενές κλίμα, το οποίο τον υποχρέωσε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να κατευθυνθεί στο Αίγιο, στην οικογένειά του, η οποία τον υποδέχθηκε με αγάπη.

Αλλά συνέχιζε να ονειρεύεται κι έτσι έφυγε πάλι, αλλά αυτή τη φορά για την Αθήνα, όπου προσλήφθηκε ως υπάλληλος στο κατάστημα του Ιωάννη Κασδόνη. Ήταν ένα από τα πέντε αδέλφια της γνωστής οικογένειας που διακρίθηκε σε διάφορους κλάδους της αθηναϊκής ζωής.

Μισθός 90 δραχμές

Ο Ι. Κασδόνης διατηρούσε κατάστημα ανδρικών ειδών στην οδό Σταδίου. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη και επανειλημμένως αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, και είχε ανεγείρει μια νεοκλασική κατοικία στην οδό Φιλελλήνων (6), έργο του Ερνέστου Τσίλερ.

Ο νεαρός Χρυσικόπουλος προσλήφθηκε με τον μισθό που εζήτησε, των 90 δραχμών. Μόλις έναν χρόνο αργότερα όμως ανακοίνωνε στον προϊστάμενό του ότι επιθυμούσε να κάμει δική του δουλειά και ζητούσε οικονομική ενίσχυση, παρέχοντας κάποιες εγγυήσεις. Η αντίδραση του Ι. Κασδόνη ήταν αρχικά ευγενής, αλλά δεν άργησε να απαντήσει με δριμύτητα, ουσιαστικώς διώχνοντας τον Χρυσικόπουλο από την εργασία του.

Πράγματι, ο νεαρός χωρίς να απογοητευθεί αποχώρησε και δρομολόγησε την υλοποίηση των δικών του σχεδίων. Κάποια μέρα, στην οδό Σταδίου, εκεί όπου αργότερα ήταν το κατάστημα υποδημάτων Βέη, εγκαινιαζόταν το κατάστημα του Ι. Χρυσικόπουλου και αδελφών. Πωλούσε καπέλα, γραβάτες και διάφορα μικροκαλλυντικά. Ωστόσο προέκυψε ο πόλεμος του 1897, ο οποίος τον απομάκρυνε από την εργασία στην οποία είχε λάβει ευνοϊκή κατεύθυνση και υποχρεώθηκε να στρατευθεί. Το κατάστημα έμεινε στα χέρια των αδελφών του. Επέστρεψε τραυματίας και χωρίς να ολιγωρήσει ταξίδευσε στη Βιέννη.

Ρεκλάμες

Γνωρίστηκε με Έλληνα παραγγελιοδόχο και εξασφάλισε άνοιγμα πίστωσης για παραγγελία εμπορευμάτων. Ήταν το 1898, όταν άρχιζε η μεγάλη σταδιοδρομία του εμπόρου με τα καπέλα και τις γραβάτες. Μεγάλες εισαγωγές ευρωπαϊκών ειδών και ανάλογες διαφημίσεις που περιφέρονταν στους αθηναϊκούς δρόμους επάνω σε αμάξι με έγχρωμο αμαξά.

Ήταν από τους πρώτους που εφάρμοσε αυτό το είδος διαφήμισης, προκαλώντας ενδιαφέρον, συζητήσεις, πειράγματα αλλά και πλούσια αποτελέσματα. Επρόκειτο για αντιγραφή αμερικανικών διαφημιστικών εκστρατειών, με διαφημιστικά φυλλάδια να εξαπολύονται από την άμαξα διαφημίζοντας καπέλα, γραβάτες, υποκάμισα και άλλα είδη του καταστήματος.

Όπως Printemps!

Ωστόσο ο χώρος που διέθετε δεν μπορούσε πλέον να ανταποκριθεί στον όγκο των εμπορευμάτων που έφερνε από το εξωτερικό ο Ι. Χρυσικόπουλος. Τότε πήγε στο Παρίσι και είδε ένα από τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα Printemps. Στη συνέχεια πήγε στη Λοζάνη και ανέθεσε σε Ελβετό μηχανικό να εκπονήσει σχέδιο για την ανέγερση καταστήματος τύπου Πρεντάν.

Φιλόδοξοι σχεδιασμοί, που έπρεπε βεβαίως να προσαρμοσθούν στα μέτρα της ελληνικής πρωτευούσης. Το 1916 υπολογίσθηκε ότι το κατάστημά του θα στοίχιζε 700.000 παλαιές δραχμές, αλλά όταν εντέλει ανεγέρθηκε, το 1925, οι δαπάνες του ξεπέρασαν τα 15.000.000 δραχμές.

Νέο κτίριο

Όπως αφηγήθηκε ο Ι. Χρυσικόπουλος στον δημοσιογράφο Βασίλειο Ηλιάδη που του πήρε συνέντευξη το 1955, τα σχέδια του κτιρίου είχαν εκπονηθεί με την εποπτεία του καθηγητού του Πολυτεχνείου Κωνσταντίνου Χ. Γεωργικόπουλου (1889-1961), ενώ για την ανέγερση του κτιρίου εργάσθηκαν Ούγγρος αρχιτέκτονας μηχανικός και Ούγγροι και Γερμανοί εργάτες και εφαρμοστές.

Το νέο κτίριο θεωρείτο «θαύμα στερεότητος και πολιτισμού διά την Πρωτεύουσαν». Ακολούθησαν περιπέτειες, διεθνείς οικονομικές καχεξίες και ατυχήματα που περιόρισαν σε δύο μόνον πατώματα την κίνηση του μεγάλου καταστήματος Ι. Χρυσικόπουλος & Σία. Ιδιαιτέρως κινδύνευσε η επιχείρηση στα χρόνια της Κατοχής. Ο Ι. Χρυσικόπουλος σε ηλικία 87 ετών αποχώρησε από την ενεργό δράση αφήνοντας τη διαχείριση στους αδελφούς του.

 Η εκτέλεση του γιου του τον Ιανουάριο του 1949

Προς τη δύση της ζωής του θα πικραθεί ο «μπάρμπα Γιάννης», όπως αποκαλούσαν γνωστοί και φίλοι τον συμπαθή έμπορο και αγωνιστή της ζωής. Ο γιος του Μιχαήλ Χρυσικόπουλος, σε περίοδο που είχε κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προσπάθησε να αποφύγει τη στράτευσή του. Συγκεκριμένα, χρημάτισε έναν φυματικό με ενενήντα χρυσές λίρες προκειμένου να παρουσιαστεί αντ’ αυτού στην Υγειονομική Επιτροπή του Στρατού και έτσι να εξασφαλίσει την πολυπόθητη απαλλαγή.

Ωστόσο η υπόθεση αποκαλύφθηκε, αφού φαίνεται πως είχε στηθεί ολόκληρος μηχανισμός απαλλαγών μέσω πλαστών πιστοποιητικών και άλλων μέσων. Λόγω του κύρους, της οικονομικής αλλά και της πολιτικής υπόστασης του Ι. Χρυσικόπουλου το θέμα απασχόλησε όχι μόνον την ελληνική κοινωνία αλλά και τη διεθνή κοινότητα. Έφθασε να γίνει θέμα ακόμη και στο περιοδικό «TIME». Ο Μ. Χρυσικόπουλος καταδικάσθηκε σε θάνατο και, παρά τις οργανωμένες διαμαρτυρίες, εκτελέσθηκε το πρωί της 19ης Ιανουαρίου 1949 στον συνήθη τόπο, δηλαδή στου Γουδή.

Ο Ι. Χρυσικόπουλος νυμφεύτηκε την Αθηνά Κανελλοπούλου, κόρη του Νικολάου Δ. Κανελλόπουλου, ιδρυτή των καταστημάτων Λουβρ. Έφυγε από τη ζωή το 1961, παραμένοντας για τους συναδέλφους του και τις εκατοντάδες των εμπορικών επιγόνων του σύμβολο εργατικότητος, αποφασιστικότητος και προόδου.

Το κτίριο περιήλθε στην επιχείρηση Αφοί Τσιτσόπουλοι – Athène, γράφοντας την τελευταία φάση της ιστορίας του με τις τροποποιήσεις που υπέστη με μελέτη των Εμμ. Βουρέκα και Αλ. Ιατρίδη. Είναι όμως άλλο κεφάλαιο στην Ιστορία των Αθηνών, στο οποίο θα επανέλθουμε.

The post Ο πρωτοπόρος έμπορος Ι. Χρυσικόπουλος που κατάλαβε την αξία της διαφήμισης appeared first on antinews.gr.