Κυπριακό ώρα μηδέν

Πυκνό πλέγμα σοβαρότατων ζητημάτων, καλείται η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το αμέσως επόμενο διάστημα. Ήδη, υπό την πίεση για επίλυση του Κυπριακού -με συνοπτικές διαδικασίες- σήμερα ξεκίνησαν κεκλεισμένων των θυρών στο ξενοδοχείο “Le Mirador Resort & Spa”, στις πλαγιές του βουνού Μοντ Πελεράν, στη λίμνη Λεμάν, στην Ελβετία, οι δικοινοτικές συνομιλίες. Στο μεταξύ, ανάλογα με το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, αναμένονται σοβαρές εξελίξεις στην περιοχή μας, αλλά και σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους της Ουάσιγκτον προς την

κατεύθυνση να κοπούν τα πολλά – πολλά ανάμεσα σε Αθήνα και Μόσχα. Ταυτόχρονα, στο Μεταναστευτικό δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα έξαρση, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις Τσαβούσογλου, του υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας που προ ημερών βρέθηκε στην Αθήνα, αλλά και του υπουργού Εξωτερικών της Πολωνίας, ο οποίος ευρισκόμενος και αυτός στην ελληνική πρωτεύουσα, εκ μέρους της ομάδας των χωρών του Βίζεγκραντ, έκανε λόγο για πολιτική “ελαστικής αλληλεγγύης”. Εκτός των παραπάνω, πληθαίνουν οι προκλήσεις σε βάρος της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία από τη μεριά του πρωθυπουργού της χώρας, Εντυ Ραμα. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ότι ο Ερντογάν αποφάσισε να ρίξει λάδι στη φωτιά, συλλαμβάνοντας σχεδόν ολόκληρη την ηγεσία του φιλοκουρδικού κόμματος, HDP, καθώς και ότι στη Μεσόγειο παρατηρείται υπερσυγκέντρωση πολεμικών πλοίων, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει έντονη ανησυχία ότι οι ΗΠΑ θέλουν να “αδειάσουν” τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αλ Σίσι.

Ενώ λοιπόν, ο ΟΗΕ, αλλά και σημαντικά τμήματα του κατεστημένου των ΗΠΑ, με πρώτον από όλους, όπως φάνηκε στις συναντήσεις που έγιναν πρόσφατα στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάϊντεν, πιέζουν για την επίλυση του Κυπριακού, στην Ελβετία συναντώνται οι Αναστασιάδης και Ακιντζί. Κι όμως, την ίδια στιγμή, η Άγκυρα στέλνει το ερευνητικό ωκεανογραφικό σκάφος “Μπαρμπαρός” στην Κύπρο, με στόχο την αμφισβήτηση της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Κίνηση διόλου τυχαία, δεδομένου ότι επανειλημμένως έχει στείλει το συγκεκριμένο σκάφος στην περιοχή, συνοδεία πολεμικών πλοίων, με στόχο να προκαλέσει ένταση. Παρά την επιμονή ΟΗΕ, όλα δείχνουν ότι οι διαφορές ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή (ε/κ) και την τουρκοκυπριακή (τ/κ) πλευρές, είναι πολύ μεγάλες σε όλα τα θέματα. Εδαφικό, διακυβέρνηση, εγγυήσεις – ασφάλεια, παραμονή κατοχικών στρατευμάτων, κ.ο.κ. Ο Νίκος Αναστασιάδης, βέβαια, ο οποίος παλαιότερα είχε ταχθεί υπέρ του αποτυχημένου σχεδίου Ανάν, επιθυμεί την επίλυση, αλλά είναι αμφίβολο εάν του αφήσουν περιθώρια για να εμφανιστεί ως ο επόμενος διεκδικητής του Νόμπελ Ειρήνης (!). Ο Ακιντζί, επίσης το θέλει σφόδρα. Ωστόσο, είναι βέβαιον ότι δεν είναι αυτός που αποφασίζει, αλλά η Άγκυρα.

Η συνάντηση στο Μοντ Πελεράν θυμίζει ως έναν βαθμό τη συνάντηση των εκπροσώπων των δυο κοινοτήτων, υπό τον ΟΗΕ, στη Λουκέρνη, το Μάρτιο 2004. Τότε, βέβαια, το σχέδιο Ανάν οδηγήθηκε σε ναυάγιο και καταψηφίστηκε. Τώρα, η συνάντηση που πραγματοποιείται, δεν γίνεται για να οριστικοποιηθεί το νέο σχέδιο, αλλά για να γεφυρωθούν νευραλγικής σημασίας διαφορές σε πολλούς τομείς, με πρώτον το εδαφικό. Στη συνέχεια, όπως διακηρύττει ο Μουσταφά Ακιντζί, στόχος είναι πολυμερής ή πενταμερής (ΟΗΕ, εκπρόσωποι ε/κ και τ/κ, και εγγυήτριες Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία) Σύνοδος, για να “σφραγίσει” το νέο σχέδιο. Στη Λουκέρνη, εκτός των Τάσσου Παπαδόπουλου και του Ραούφ Ντενκτάς, είχαν παραβρεθεί και οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας (Κώστας Καραμανλής) και Τουρκίας (Ερντογάν). Στο Μοντ Πελεράν, σύμφωνα με πληροφορίες, η Τουρκία επιθυμούσε να παραβρεθεί “διακριτικά”. Κάτι που προτάθηκε μάλιστα και στην Αθήνα, αλλά απορρίφθηκε. Τότε, την περίοδο της Λουκέρνης, ένα τεράστιο κομμάτι του ελληνικού πολιτικού κόσμου, όπως οι κ.κ.Κ.Σημίτης, Γ.Παπανδρέου, Κ.Μητσοτάκης, και πολλοί άλλοι, είχαν εκφραστεί υπέρ του σχεδίου Ανάν. Τώρα, άπαντες τηρούν στάση αναμονής. Πάντως, στην παρούσα, ο προβληματισμός στρέφεται γύρω από τις κινήσεις που πολύ πιθανόν θα κάνει η αμερικανική πλευρά στο διάστημα των επομένων τριών μηνών, οπότε θα παραμείνει η υπάρχουσα ηγεσία, μέχρι να παραδώσει στον πρόεδρο ο οποίος θα προκύψει από τις αυριανές εκλογές. Σε αυτό το διάστημα, πολλοί φοβούνται ότι η Ουάσιγκτον, κυρίως μέσω Τ.Μπάϊντεν, θα πυκνώσει τις πιέσεις προς την ελληνική και ελληνοκυπριακή πλευρά.

Ο νέος πρέσβης

Εκτιμάται ότι τα πρώτα σημάδια αυτών των πιέσεων, είναι πιθανόν να εκδηλωθούν αμέσως μετά τις αμερικανικές εκλογές και τις συνομιλίες στο Μοντ Πελεράν, από τον νέο αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρυ Πάγιαττ. Ο συγκεκριμένος πρέσβης θεωρείται γνήσιο τέκνο της αμερικανικής γραφειοκρατίας και από τους “σκληρούς” του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ. Κάποιοι, μάλιστα, κρίνοντας από το εξόχως παρεμβατικό στύλ του, όσο ήταν πρέσβης στην Ουκρανία, κατά την ανατροπή του προηγούμενου φιλορώσου προέδρου της χώρας και μετά, βιάζονται να τον χαρακτηρίσουν ως “νέον Πιούριφόϊ”. Να σημειωθεί ότι ήταν αυτός που μοίραζε φαγητό, μαζί με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδια για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ, στους αντιρώσους διαδηλωτές στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου, ενώ μετά την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου, έπαιξε νευραλγικό ρόλο στην προώθηση της αμερικανικής στρατιωτικής και πολιτικής βοήθειας στη νέα κυβέρνηση του Κιέβου και στον πόλεμο με τη Ρωσία στην Ανατολική Ουκρανία.

Σύμφωνα με έντονη φημολογία, πάντως, η Χίλαρι Κλίντον φέρεται να ζήτησε να μείνει κενή η θέση του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, ούτως ώστε να τοποθετήσει η ίδια δικό της πρόσωπο, εφόσον εκλεγεί πρόεδρος. Ωστόσο, κατά την ίδια φημολογία, το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ είχε διαφορετική άποψη, με αποτέλεσμα η “γραφειοκρατία” του να στείλει κάποιον “πολύ δικό” της. Τον κ.Πάγιαττ, ο οποίος στους δυο μήνες που βρίσκεται στην Ελλάδα, έχει δώσει μερικώς το στίγμα του. Αμέσως λίγο μετά την άφιξή του στην Ελλάδα, βρέθηκε στη βάση της Σούδας, κατόπιν παραβρέθηκε στην υποδοχή της ναυαρχίδας του 6ου στόλου (USS Mount Whitney) στον Πειραιά, φωτογραφιζόμενος, όπως άλλωστε έκανε και στην Ουκρανία, με αμερικανούς στρατιώτες και αξιωματικούς, ενώ δεν παρέλειψε να κάνει και πολλές αναρτήσεις στο twitter του υπέρ των μεταναστών – προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα, και να παραβρεθεί σε σχετικές εκδηλώσεις. Εκτιμάται ότι αποστολή του κ.Πάγιαττ είναι, κατ' αρχήν να περιορίσει τα πολλά πάρε – δώσε Ελλάδας και Ρωσίας (όσα βέβαια απέμειναν), να βάλει φρένο στα όποια ενεργειακά σχέδια επιδιώξει να υλοποιήσει η Μόσχα στα Βαλκάνια, να “διαχειριστεί” τα ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό, τις σχέσεις της Αθήνας με κράτη όπως για παράδειγμα το Ιράν, καθώς και την έκκρυθμη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή.

Με ενδιαφέρον, πάντως, αναμένεται η στάση του απέναντι στην υψηλή εθνικιστική ρητορική των Τιράνων, αλλά και σε σχέση με τα Σκόπια, τα οποία, ως γνωστόν, σε ένα μήνα έχουν εκλογές. Να σημειωθεί πως γενικότερα στα Βαλκάνια, η αντιπαράθεση ΗΠΑ – Ρωσίας έχει λάβει σοβαρές διαστάσεις, ιδιαίτερα μετά -και- την απόφαση για ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ. Εξίσου ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει να δούμε τη στάση που θα κρατήσουν στο εξής, μετά τις εκλογές οι ΗΠΑ -και δια του εδώ πρέσβη τους- απέναντι στην διαρκώς αυξανόμενη προκλητικότητα της γείτονος. Παρά τα προβλήματα που έχει στην Πολεμική Αεροπορία της, εξαιτίας των εκκαθαρίσεων μετά το πραξικόπημα, η Άγκυρα αυξάνει σταθερά, αν και όχι τόσο όσο προ του πραξικοπήματος, της παραβιάσεις του ελληνικού FIR. Από τη μεριά της, η ελληνική ΠΑ, εξαιτίας των προβλημάτων που προκαλεί η οικονομική κρίση, συχνά αντιμετωπίζει κρίσιμες καταστάσεις. Να σημειωθεί ότι τον τελευταίο μήνα, δυο μαχητικά F-16, τα οποία είτε αναχαίτιζαν τουρκικά, είτε ετοιμάζονταν για αναχαίτιση, το ένα ζήτησε αναγκαστική προσγείωση (Ρόδος) και στο άλλο εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο δεξί φτερό του (Κρήτη).

Η επίσκεψη Λαβρόφ

Μέσα σε αυτή την συγκυρία, όπου άπαντες βρίσκονται σε αναμονή του αποτελέσματος των αμερικανικών εκλογών, ο Ερντογάν αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάνης, έχοντας προηγουμένως στείλει στρατεύματά του έξω (και μέσα;) από τη Μοσούλη και στη Συρία, το ΝΑΤΟ αποφασίζει την προώθηση σημαντικών δυνάμεών του προς τα σύνορα με τη Ρωσία, και ο πόλεμος για το μοίρασμα της Συρίας σε ζώνες επιρροής μεγάλων δυνάμεων, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέϊ Λαβρόφ, επισκέφθηκε την Αθήνα. Και, βέβαια, δεν ήλθε εδώ, απλά για να παρακολουθήσει το ελληνο-ρωσικό επιχειρηματικό φόρουμ στο Ζάππειο ή για να αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορ στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Έκανε περισσότερο μια συμβολική επίσκεψη, για να δείξει ότι η Ρωσία θέλει να βρίσκεται στην Ελλάδα, αν και ξέρει καλά μέχρι που την παίρνει να προχωρήσει. Ως προς την ουσία, σε δυο σημεία επικεντρώνεται το ενδιαφέρον. Τα εξής: 1.Η Μόσχα, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, καταδικάζει τις έξωθεν πιέσεις για επιτάχυνση της επίλυσης του Κυπριακού, κάτι που παραπέμπει στις πρόσφατες εξελίξεις. 2.Δεν πρόκειται να προωθηθεί κανένα ενεργειακό σχέδιο μέσω Ελλάδας (ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου από Τουρκία προς Ελλάδα), εάν προηγουμένως δεν αλλάξει η πολιτική της ΕΕ που μπλοκάρει τα ρωσικά σχέδια (τρίτο ενεργειακό πακέτο). Κάτι, όμως, που δεν σημαίνει ότι στο μέλλον δεν θα επιδιώξει η Μόσχα να υλοποιήσει το σχέδιό της, όπως άλλωστε κάνει και στη Βαλτική (αγωγός North Stream 2) σε συνεργασία με το Βερολίνο. Πολλά, βέβαια, θα εξαρτηθούν από το πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις Μόσχας – Άγκυρας, οι οποίες μάλλον μοιάζουν με λυκοσυμμαχία που ανά πάσα στιγμή μπορεί να διαλυθεί.

Στο Μεταναστευτικό, η πολιτική της “ελαστικής αλληλεγγύης” των χωρών του Βίζεγκραντ, που ουσιαστικά μεταφράζεται ότι θα συνεχίσουν την πολιτική των “φραχτών”, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της Ελλάδας και της Ιταλίας, και οι δηλώσεις Τσαβούσογλου που απειλεί ότι η Άγκυρα θα τινάξει στον αέρα τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, δημιουργούν εκρηκτικό κλίμα. Βέβαια, όλα όσα έχουμε δει έως τώρα στο Μεταναστευτικό, θα αποτελούν απλώς ανέκδοτο εάν αποσταθεροποιηθεί η Αίγυπτος. Να σημειωθεί πως υπάρχουν φόβοι ότι ο Σίσσι έχει πέσει στη δυσμένεια των ΗΠΑ (και λόγω των “ερωτοτροπιών” του με τη Μόσχα), και ότι η Ουάσιγκτον δεν θα έβλεπε με κακό μάτι την ανατροπή του. Ανεξαρτήτως του αν φύγει ή μείνει ο Σίσσι, ο οποίος εξάλλου πήρε την εξουσία μετά από λουτρό αίματος εναντίον των “αδελφών μουσουλμάνων”, με αποτέλεσμα μάλιστα να συγκρουστεί γι' αυτό τον λόγο με τον “προστάτη” τους, Ερντογάν, αυτό που ανησυχεί την Ελλάδα είναι το ενδεχόμενο βαθιάς αποσταθεροποίησης της Αιγύπτου των εκατό εκατομμυρίων ψυχών. Διότι, εάν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι προφανές ότι ένα τεράστιο τσουνάμι μεταναστών – προσφύγων θα πέσει πάνω στην Ελλάδα.

Διαβάστε περισσότερα