Κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική όποτε το θυμηθούν

Πριν από περίπου δέκα χρόνια και ενώ η διεύρυνση της Ε.Ε. βρισκόταν προ των πυλών, διεξαγόταν έντονος διάλογος για την ευρωπαϊκή κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, συζήτηση η οποία συνεχίστηκε και μετά τη διεύρυνση, χωρίς να καταλήξει σε κάποιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ούτε και θα μπορούσε καθώς η εκτίμηση ότι τα εθνικά συμφέροντα είναι πολύ ισχυρά για να υποταχθούν σε μια κοινή εξωτερική πολιτική αποδείχθηκε σωστή.

Τώρα, μία δεκαετία αργότερα και ενώ εδώ και μία τριετία η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική είναι η Βρετανή

βαρόνη Κάθριν Άστον, τα κράτη συνεχίζουν να κάνουν αυτό που είναι φυσιολογικό: να προτάσσουν τα εθνικά τους συμφέροντα και υπό αυτό το πρίσμα να τοποθετούνται αναλόγως σε ευρωπαϊκό επίπεδο όταν η Ε.Ε. καλείται να πάρει θέση σε διάφορα ζητήματα.

Καθώς ο μεσογειακός περίγυρος από τη Βόρειο Αφρική ως τη Μέση Ανατολή διαλύεται από την Αραβική Άνοιξη, η Ε.Ε., χωρίς να είναι ακριβώς απούσα, δεν έχει διπλωματική παρέμβαση ανάλογη της οικονομικής ισχύος της ούτε και του διακυβεύματος που την αφορά. Ειρήσθω εν παρόδω, οι επιφυλάξεις για το πρόσωπο της Κάθριν Αστον, τόσο για τις δυνατότητές της αλλά και για το κατά πόσο το γεγονός ότι είναι Βρετανίδα θα αντανακλούσε στον τρόπο άσκησης της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, επιβεβαιώθηκαν. Το δεύτερο δεν είναι διόλου περίεργο. Η Βρετανία, έπειτα από χρόνια λειτουργίας της ως τροχοπέδη στη διαδικασία ευρωπαϊκής ενοποίησης, τώρα βρίσκεται με το ένα πόδι έξω από την Ε.Ε., σύντομα θα βρίσκεται και με τα δύο, εκτιμούν διπλωματικοί παρατηρητές.

«Η Βρετανία δεν συζητά πλέον για το αν θα φύγει, αλλά για το πότε θα φύγει. Επί πολλά χρόνια οι Βρετανοί συντόνιζαν καταστάσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. κάνοντας lobbying συνήθως για να δημιουργήσουν προβλήματα, σήμερα δεν μπορούν να συντονίσουν ούτε τον εαυτό τους», λένε πηγές από τις Βρυξέλλες που προεξοφλούν «BR-EXIT» από την Ε.Ε. και παραμονή της Βρετανίας μόνο στην τελωνειακή ένωση. Η γηραιά Αλβιώνα αποτελεί κραυγαλέα περίπτωση σε ό,τι αφορά την ιεράρχηση του εθνικού συμφέροντος έναντι της ευρωπαϊκής προοπτικής, γι’ αυτό και ποτέ δεν αποδέχτηκε την Ε.Ε., υπάρχουν όμως και άλλοι οι οποίοι προτάσσουν την εθνική οπτική με εξίσου κραυγαλέο τρόπο, μόνο που το κάνουν εντός της Ε.Ε.

Οι Γερμανοί προσπαθούν, και επιτυγχάνουν, να προσαρμόσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε κάθε επίπεδο, θεσμικό, πολιτικό, οικονομικό, στο εθνικό τους συμφέρον. Βεβαίως, κοντεύουν να κατεδαφίσουν την Ευρώπη αλλά οι ίδιοι δεν το βλέπουν έτσι. Η Ευρώπη έχει νόημα γι’ αυτούς στο βαθμό που εξυπηρετεί τα γερμανικά συμφέροντα.

Δεν έχουν τέλος οι αποκλίσεις και οι αντιφάσεις στο ζήτημα της Συρίας

Η Συρία είναι ένα παράδειγμα πεδίου όπου οι αποκλίσεις, οι συγκλίσεις και οι αντιφάσεις της Ε.Ε. φαίνονται σε σημαντικό βαθμό διότι εμπλέκονται και άλλοι διεθνείς παίκτες και παράγοντες. Η Ε.Ε., σε γενικές γραμμές, έχει ταχθεί υπέρ της ανατροπής του καθεστώτος του Άσαντ, στην πορεία όμως μετριάστηκε ο… ενθουσιασμός της για τους εξεγ