Η πιο αμφιλεγόμενη θεωρία για το τι κρύβεται πίσω από την άνοδο του ISIS…

Ένα χρόνο αφού το 700 σελίδων έργο του "Το κεφάλαιο τον 21ο αιώνα" εισέβαλε στην κορυφή των καταλόγων μπεστ σέλερ της Αμερικής, ο Τομά Πικετί ξανάρχεται στην επικαιρότητα με ένα νέο επιχείρημα σχετικά με την εισοδηματική ανισότητα. Το οποίο μάλιστα μπορεί να αποδειχθεί πιο αμφιλεγόμενο και από το βιβλίο του…

Το νέο επιχείρημα, το οποίο ο Πικετί διατύπωσε πρόσφατα στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, είναι το εξής: Η ανισότητα είναι μια σημαντική κινητήρια δύναμη για την τρομοκρατία στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων

και των επιθέσεων του Ισλαμικού Κράτους στο Παρίσι νωρίτερα αυτό το μήνα - και τα Δυτικά έθνη ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για αυτή την ανισότητα. Ο Πικετί γράφει ότι το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα της Μέσης Ανατολής έχει γίνει εύθραυστο από την υψηλή συγκέντρωση του πετρελαϊκού πλούτου σε λίγες χώρες με σχετικά μικρό πληθυσμό. Αν δείτε την περιοχή μεταξύ της Αιγύπτου και του Ιράν - η οποία περιλαμβάνει τη Συρία - θα βρείτε πολλές πετρελαϊκές μοναρχίες να ελέγχουν μεταξύ το 60 και του 70 τοις εκατό του πλούτου, ενώ κατοικούν σε αυτές μόλις λίγο περισσότεροι από το 10 τοις εκατό των 300 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στην περιοχή αυτή. (Ο Πικετί δεν διευκρινίζει για ποιες χώρες μιλάει, αλλά κρίνοντας από μια μελέτη που συνέγραψε το περασμένο έτος για την ανισότητα στη Μέση Ανατολή, φαίνεται ότι εννοεί το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και το Ομάν. Σύμφωνα με τους αριθμούς του, αντιπροσώπευαν το 16 τοις εκατό του πληθυσμού της περιοχής το 2012 και σχεδόν 60 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος).

Αυτή η συγκέντρωση τόσο μεγάλου πλούτου σε χώρες με τόσο μικρό ποσοστό πληθυσμού, λέει, καθιστούν την περιοχή "την πιο άνιση του πλανήτη". Μέσα σε αυτές τις μοναρχίες, συνεχίζει, ένα μικρό κομμάτι ανθρώπων ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου, ενώ ένα μεγάλο - συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των προσφύγων - διατηρούνται σε μια κατάσταση "ημι-δουλείας". Αυτές οι οικονομικές συνθήκες, λέει, έχουν γίνει δικαιολογίες για τους τζιχαντιστές, μαζί με τις απώλειες από μια σειρά πολέμων στην περιοχή που διαιωνίζουν οι δυτικές δυνάμεις.

Οι λίστες του ξεκινούν με τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, ο οποίος λέει ότι οδήγησε στο να επιστρέψουν οι συμμαχικές δυνάμεις το πετρέλαιο "στους εμίρηδες". Αν και δεν σπαταλά χώρο στο να αναλύσει αυτές τις ιδέες, το σαφές συμπέρασμα είναι ότι η οικονομική ανέχεια και η φρίκη των πολέμων ωφέλησαν μόνο λίγους εκλεκτούς κατοίκους της περιοχής, που έγιναν αυτό που αποκαλεί «πυριτιδαποθήκη» της τρομοκρατίας σε ολόκληρη την περιοχή.

Ο Πικετί είναι ιδιαίτερα καυστικός όταν κατηγορεί την ανισότητα της περιοχής και την εμμονή των πετρελαϊκών μοναρχιών που τη διαιωνίζουν, σχετικά με τη Δύση: "Αυτά είναι τα καθεστώτα που στρατιωτικά και πολιτικά υποστηρίζονται από δυτικές δυνάμεις, οι οποίες είναι στην πολύ ευχάριστη θέση να παίρνουν ψίχουλα για τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους του ή να πουλάνε μερικά όπλα. Δεν είναι άξιο απορίας ότι τα μαθήματά μας στην κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία βρίσκουν ελάχιστη ανταπόκριση στη νεολαία της Μέσης Ανατολής". Η τρομοκρατία, που έχει τις ρίζες της στην ανισότητα, συνεχίζει ο Πικετί, είναι καλύτερα να καταπολεμηθεί οικονομικά.

Για να αποκτήσουν αξιοπιστία με όσους δεν συμμερίζονται τον πλούτο της περιοχής, οι δυτικές χώρες θα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μεγαλύτερη σχέση με την κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής από ό,τι με τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα και τις σχέσεις με τις οικογένειες που κυβερνούν. Ο τρόπος για να γίνει αυτό, λέει, είναι να διασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια του πετρελαίου της Μέσης Ανατολικής θα χρηματοδοτούν την «περιφερειακή ανάπτυξη», συμπεριλαμβανομένης και της πολύ περισσότερης εκπαίδευσης.

Καταλήγει στη Γαλλία, επικρίνοντας τις διακρίσεις στην πρόσληψη των μεταναστών και την υψηλή ανεργία μεταξύ των πληθυσμών αυτών. Λέει ότι η Ευρώπη πρέπει να απομακρυνθεί από τη λιτότητα και να αναζωογονήσει το μοντέλο της ολοκλήρωσης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, και σημειώνει ότι η ήπειρος δέχθηκε καθαρά 1 εκατομμύριο μετανάστες ετησίως πριν από την οικονομική κρίση.

Το επιχείρημα αυτό δεν έχει κερδίσει την προσοχή ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι στιγμής. Στηρίζεται σε ορισμένες αμφιλεγόμενες αρχές, όπως το κατά πόσον είναι πιο άνιση η Μέση Ανατολή σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο - ένα πρόβλημα ριζωμένο στην κακή ποιότητα των οικονομικών στατιστικών της περιοχής. Στη μελέτη του περασμένου έτους, ο Πικετί και ο συν-συγγραφέας κατέληξαν στο ότι η ανισότητα ήταν στην πραγματικότητα αρκετά υψηλή.

"Σύμφωνα με αξιόπιστες παραδοχές", αναφέρει αφηρημένα η μελέτη, "το μερίδιο του ανώτατου 10% του εισοδήματος (στη Μέση Ανατολή) θα μπορούσε να είναι περισσότερο από 60%, και το μερίδιο του ανώτατου 1% μπορεί να υπερβαίνει το 25% (έναντι 20% στην Ηνωμένες Πολιτείες, 11% στη Δυτική Ευρώπη και 17% στη Νότια Αφρική)".

Σύμφωνα με ένα μοντέλο "υψηλής ανισότητας" των οικονομολόγων Αλβαρέδο και Πικετί, η ανισότητα στη Μέση Ανατολή υπερβαίνει ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτά θα ήταν όντως ενοχλητικά επίπεδα. Το αν αυτό όμως είναι μια βασική αιτία για τη δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους είναι μια συζήτηση που πολύ πιθανό μόλις άρχισε.

washingtonpost.com

Διαβάστε περισσότερα