Γιατί το ενδεχόμενο "ναι" της Σκωτίας θα είναι μια ψήφος διαμαρτυρίας

Μια νέα έρευνα του ινστιτούτου YouGov δείχνει πως 47% των σκωτσέζων ψηφοφόρων θα ψήφιζαν υπέρ του «ναι» και περισσότεροι από 53% υπέρ του «όχι». Ο Paul Mason σχολιάζει το «απίστευτο φαινόμενο που συμβαίνει στη Σκωτία».

Αν το αποτέλεσμα είναι μια ψήφος υπέρ του «ναι», το σοκ στο Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι μεγάλο. Μπορούμε να πούμε ότι το πράγμα σοβάρεψε, όταν ο Γκόρντον Μπράουν έπιασε φιλίες με τον Άλιστερ Ντάρλινγκ.

Και όταν η Scottish Daily Mail άρχισε να βγάζει ζοφερά πρωτοσέλιδα για το μέλλον της Ένωσης. Δεν ξέρω αν η μείωση του περιθωρίου στη δημοσκόπηση ήταν απλά μια μικρή παρένθεση, αλλά δεν νομίζω. Κάτι απίστευτο συμβαίνει στη Σκωτία. Οι μικρές καρφίτσες στο πέτο με το «ναι» ή με το «όχι» πυροδοτούν έναν ανοικτό διάλογο: στις παμπ, στα κολυμβητήρια, στις ουρές των ταχυδρομείων. Μια ολόκληρη χώρα 5 εκατομμυρίων ανθρώπων αναρωτιέται, μερικές φορές αρκετά κραυγαλέα, τι θέλει να είναι.

Είναι ακόμα πιο απίστευτο αν σκεφτεί κανείς την πιθανή έκβαση. Εάν αρκετοί άνθρωποι τσεκάρουν το κουτάκι του «ναι», τότε, το 2016, από τη σημαία της Μεγάλης Βρετανίας θα πρέπει να αφαιρεθεί ένα ολόκληρο χρώμα. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό δεν θα συμβεί. Αλλά πολύ λίγοι νότια των συνόρων συνειδητοποιούν πόσο ρευστό είναι το αποτέλεσμα. Ναι, οι δημοσκοπήσεις αντανακλούν την εμπιστοσύνη του μπούκερ Γουίλιαμ Χιλ, ότι υπάρχει μόνο μία στις πέντε πιθανότητες για πλειοψηφία της ανεξαρτησίας - αλλά οι μεταβλητές είναι μεγαλύτερες από ό,τι για τα περισσότερα πολιτικά γεγονότα.

Έχοντας περάσει την περασμένη εβδομάδα στη Γλασκώβη, θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη μεταβλητή θα είναι η προσέλευση. Όταν ο πολιτικός ενθουσιασμός φτάσει στον σχετικά απολιτικό κόσμο ενός τοπικού συμβουλίου, μιας παμπ, ενός νυχτερινού κέντρου διασκέδασης και ενεργοποιήσει τους ανθρώπους, η προσέλευση μπορεί να προκαλέσει περίεργα πράγματα στις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων. Ο Άλεξ Σάλμοντ ισχυρίστηκε ότι θα υπάρξει 80% προσέλευση. Νομίζω ότι οι πιθανότητες είναι ακόμη υψηλότερες - και αν οι δημοσκοπήσεις πραγματικά αντιμετωπίσουν έναν τέτοιο όγκο, για κάθε ποσοστιαία μονάδα πάνω από το φυσιολογικό θα υπάρχει μεταβλητότητα που δεν συνηθίζεται στις συνήθεις δημοσκοπήσεις.

Στο Sub Club, ένα παγκοσμίου φήμης νυχτερινό κέντρο στη Γλασκώβη, η συζήτηση ανάμεσα στους μεθυσμένους καπνιστές που είχαν μαζευτεί απ' έξω ήταν εξαιρετικά φυσική, ακόμη και στις 2 τα ξημερώματα. Αν θα μπορούσα να συνοψίσω την κοινή γνώμη των κάτω των 30 ετών σε μία και μόνο φράση, θα ήταν: «Θέλουμε να κυβερνάμε την χώρα μας». Έχουν ακούσει όλες τις τρομερές μακρο-οικονομικές προειδοποιήσεις - για τη λίρα, τις τράπεζες, το χρέος, τη μη αξιοπιστία των χρημάτων του πετρελαίου. Αντιπαραβάλλοντας την ιδέα μιας καθαρής ρήξης με την πολιτική του Westminster και τη νεοφιλελεύθερη οικονομία, αυτά είναι ρίσκα που πολλοί είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν.

Ένας λόγος που η πολιτική τάξη δεν αντιλαμβάνεται σωστά τη συζήτηση είναι ότι, σε κάθε πλευρά, υπάρχουν ακατάλληλες πολιτικές ηγεσίες και ομάδες εκστρατείας που κωφεύουν. Από την πλευρά του «ναι», πολλοί από τους νέους ανθρώπους που μίλησα απεχθάνονται τον Σάλμοντ. Από την πλευρά του «όχι», είναι δίκαιο να πούμε ότι ο Ντάρλινγκ δεν εκπροσωπεί ιδιαίτερα έναν συνασπισμό που περιλαμβάνει ανθρώπους από τους Orange και τους Συντηρητικούς της Σκωτίας, αλλά και τους γκέι στο κλαμπ τους οποίους γνώρισα και που απέχουν αυστηρά.

Αν το πρωί της 19ης Σεπτεμβρίου ξυπνήσουμε και έχει επέλθει η ανεξαρτησία, το σοκ σε κυβερνητικούς κύκλους θα είναι ακραίο. Οι Συντηρητικοί θα έχουν την προεδρία κατά τη διάλυση της Ένωσης. Ακόμη και σε σύγκριση με την παράδοση της Ζιμπάμπουε στο Πατριωτικό Μέτωπο και του Χονγκ Κονγκ στο Κινεζικό Κομμουνιστικό κόμμα, αυτό θα είναι ένα σημαντικό ψυχολογικό σοκ.

Ακόμη πιο «τραυματισμένοι» θα είναι οι Εργατικοί. Η προοπτική μιας κυβέρνησης πλειοψηφίας των Εργατικών στο Westminster μετά το 2016 θα απομακρυνθεί. Το κόμμα στη Σκωτία κατά πάσα πιθανότητα θα καταρρεύσει, με μία αριστερά σε στυλ Podemos να αναδύεται μέσα στο στρατόπεδο των Εργατικών υπέρ της ανεξαρτησίας, στους Πράσινους και στους προοδευτικούς των ομάδων όπως η Common Weal. Θα υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις πέρα από το Ηνωμένο Βασίλειο: στη Μαδρίτη και τις Βρυξέλλες θα υπάρξει κατακραυγή. Στη Βαρκελώνη δημόσια χαρά. Στη Μόσχα σιωπηλή ευχαρίστηση.

Αλλά η επίσημη αφήγηση δεν μας επιτρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο μιας νίκης του «ναι». Η πολιτική τάξη - και σε αυτή περιλαμβάνεται και το SNP του Σάλμοντ- είναι σαν έναν σχοινοβάτη που ταλαντεύεται σε ένα καλώδιο ανάμεσα σε δύο ουρανοξύστες. Τα μέλη της δεν μπορούν να επιτρέψουν στον εαυτό τους να σκεφτεί τις συνέπειες της πτώσης. Οι παλιές βεβαιότητες θα έχουν πεθάνει ούτως ή άλλως, ώστε δεν θα έχει σημασία.

Αυτό που μπορούμε να πούμε, ήδη, είναι ότι η εκστρατεία του «όχι»– παρόλη την ανθεκτικότητά της στις δημοσκοπήσεις - απέτυχε στο σχέδιο της να μετατρέψει το δημοψήφισμα σε ένα θέμα μακρο-οικονομικού ρίσκου. Αν πέτυχε κάπου, είναι μεταξύ του πληθυσμού των ηλικιωμένων και όχι της πλειοψηφίας των νέων. Οι πιο συνεπείς από τους νέους με τους οποίους μίλησα κατανοούν τον μακρο-οικονομικό κίνδυνο. Αλλά τον σταθμίζουν έναντι δύο σημαντικών φορτίων: της αδυναμίας των σχετικά αριστερών τάσεων του εκλογικού σώματος της Σκωτίας να επηρεάσουν το Westminster και της αδυναμίας να απομακρύνουν τους Σκωτσέζους Εργατικούς από τις πολιτικές της ελεύθερης αγοράς και τις πολιτικές υπέρ της λιτότητας που συνδέονται με τον Μπράουν και τον Ντάρλινγκ. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν η ψήφος του «ναι» αποτύχει στις 18 Σεπτεμβρίου, θα έχει οριστεί το μοντέλο όλων των μελλοντικών συζητήσεων για την Ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Η ανεξαρτησία έχει γίνει μια αφήγηση των ανθρώπων έναντι στη μεγάλη κυβέρνηση: μια μάχη ανάμεσα σε κάποιους σχετικά ενεργούς Σκωτσέζους στα μπαρ, στους δρόμους και στα κλαμπ, έναντι της εξαχρειωμένης ελίτ της επίσημης πολιτικής. Και σε απάντηση, το αριστερό μέρος του στρατοπέδου υπέρ της Ένωσης έπρεπε να αναπτύξει τη δική του, «πιο ριζοσπαστική από του Ντάρλινγκ», λογική. Δεν είναι κάτι που ακούω από τα κόμματα του Westminster, αλλά μέσω των μέσων μαζικής κοινωνικής δικτύωσης έχω λάβει ένα ισχυρό Διαδικτυακό μιμίδιο από τα μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων της Σκωτίας, ότι η ανεξαρτησία υπό το SNP «δεν είναι αρκετά ριζοσπαστική για να ενοχλεί». Πολιτικές ψυχολογίες όπως αυτή, όταν εγκατασταθούν δεν φεύγουν. Η ιστορία δείχνει ότι εντείνονται μέχρι κάτι να δοθεί και, σε κάποιο σημείο, αυτό το κάτι είναι συνήθως τα σύνορα ενός έθνους-κράτους.

Αυτό που γνωρίζουμε ήδη είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός Σκωτσέζων έχουν ένα όνειρο: κάπου όπου η κρατική υπόσταση, η κοινωνική δικαιοσύνη και η πολιτιστική αυτοπεποίθηση συναντιούνται, σε ένα σαφές και λαϊκό σχέδιο. Η υπόλοιπη Βρετανία μπορεί να μείνει άναυδη, αλλά δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αν ο ενθουσιασμός για αυτό το όνειρο ωθήσει αρκετούς ανθρώπους στις κάλπες να δώσουν στο στρατόπεδο του «ναι» μια οριακή νίκη. Αν αυτό συμβεί θα υπάρξουν πολλοί για να κατηγορήσουμε, αλλά είναι προφανές εκ των προτέρων το που βρίσκεται το μεγαλύτερο πρόβλημα: έχει γίνει αδύνατο να εκφράσει κάποιος την αντίθεσή του προς την οικονομία της ελεύθερης αγοράς μέσω των κυριάρχων κομμάτων του Westminster.

Κάποιοι άγγλοι και ουαλοί ψηφοφόροι πιστεύουν ότι κάνουν κάτι τέτοιο ψηφίζοντας το UKIP. Αλλά το δημοψήφισμα πρόσφερε στους σκωτσέζους ψηφοφόρους έναν τρόπο για να το κάνουν καταστρέφοντας την ένωση. Είτε νομίζετε ότι είναι απατηλό ή λάθος, αυτό είναι που σχηματίζει την αφήγηση στους δρόμους. Εκεί πρέπει να εστιάσουμε τώρα. Το κραυγαλέο στρατόπεδο των ανδρών με τα κοστούμια είναι ένας αντιπερισπασμός.

www.theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα