Γιατί ο Ερντογάν έχει χάσει τον έλεγχο

Το ρεύμα της βίας στην Τουρκία δείχνει ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένα "τέρας" ελέγχου που δεν μπορεί να δαμάσει τη χώρα του, σχολιάζει ο καθηγητής σύγχρονης Ιστορίας Mark Almond.

Σε περιόδους κρίσης, όταν η βία παραμονεύει, οι άνθρωποι θέλουν έναν ισχυρό ηγέτη για να αναλάβει το πρόβλημα. Αλλά τι θα γινόταν αν η τρομοκρατία γεννούσε χάος σε μια χώρα που ήδη είναι υπό τον έλεγχο ενός ισχυρού άνδρα; Η Τουρκία βρίσκεται σε μία μοναδικά δύσκολη θέση. Έχει τον ισχυρότερο πρόεδρο μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα το 1980, και πιθανώς μετά τον ίδιο τον Ατατούρκ, ενενήντα χρόνια

πριν. Αλλά η εξαιρετική δεξιότητα του Ερντογάν να εδραιώνει την εξουσία του δεν έχει συνοδευτεί από την ικανότητα να λύσει τα προβλήματα της χώρας.

Ενώ ο Ερντογάν συγκεντρώνει όλα τα νήματα της εξουσίας στα χέρια του, σε μια ακόμα δημοκρατική Τουρκία, οι τυχαίες δολοφονίες, οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και ο εμφύλιος πόλεμος με τους Κούρδους στα νοτιοανατολικά είναι εκτός ελέγχου. Περιέργως, ο Ερντογάν είναι ένα τέρας ελέγχου που δεν ελέγχει στην πραγματικότητα τις απειλές που αντιμετωπίζει η κοινωνία του. Αν μη τι άλλο, το ιδιότροπο ύφος της κυβέρνησής του τις εκτρέφει.

Εξοπλίζοντας και ενθαρρύνοντας ριζοσπαστικούς τζιχαντιστές για να πολεμήσουν το καθεστώς του Άσαντ στη Συρία, ο Ερντογάν αγνόησε τους κινδύνους υποτροπής. Όταν το καθεστώς Άσαντ ήταν αδύναμο, οι Κούρδοι στη Συρία άρχισαν να έχουν διεκδικήσεις. Ο Ερντογάν προσπάθησε να τους εμποδίσει να ιδρύσουν ένα μικρό κουρδικό κράτος νότια της Τουρκίας, αλλά το τίμημα που ζητήθηκε από τη Δύση για να κάνει τα στραβά μάτια σε αυτό ήταν να πατάξει το ISIS. Αυτά τα δύο μέτρα καταστολής συμψηφίζουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία. Οι κουρδικές ομάδες επιτέθηκαν κατά κύριο λόγο στο στρατό και στην αστυνομία, αλλά το ISIS έχει στόχο αμάχους.

Η εξωτερική πολιτική του επίσης στράφηκε από την αντιπαράθεση με τη Ρωσία και το Ιράν στη συνεργασία, και τις δημόσιες καταγγελίες ότι ο βασικός Δυτικός σύμμαχός του, οι ΗΠΑ, είναι πίσω από την τρομοκρατία που πλήττει την Τουρκία. Η οικονομία έχει περάσει από την άνθιση στο φιάσκο υπό τον Ερντογάν. Και μόλις φάνηκε ότι είχε πετύχει το θαύμα της επιτυχούς ανάμειξης μουσουλμανικής πολιτικής με την οικονομία της αγοράς. Όμως, ο απόηχος από τις συγκρούσεις στη Συρία και το Ιράκ καθώς και η τρομοκρατία που τρομάζει τους τουρίστες έχει βυθίσει την Τουρκία σε βαθιά ύφεση.

Στο παρελθόν ένας ισχυρός στρατιωτικός ενήργησε για να αποκαταστήσει την τάξη στην Τουρκία (συνήθως βάναυσα). Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1980, ο στρατηγός Εβρέν ξεκίνησε μια στρατιωτική καταστολή του αιματηρού εμφυλίου πολέμου που μαίνονταν μεταξύ ένοπλων ομάδων της ριζοσπαστικής αριστεράς και της άκρας Δεξιάς. Με ένα βαρύ κόστος, ο στρατός αποκατέστησε την τάξη και προώθησε την οικονομική ανάπτυξη - και την επιστροφή στη δημοκρατία. Όμως, μετά το φιάσκο του πραξικοπήματος τον περασμένο Ιούλιο, ένα ακόμα στρατιωτικό πραξικόπημα -τουλάχιστον ένα που θα είναι επιτυχημένο- φαίνεται απίθανο.

Φυσικά θα ήταν επιθυμητό να υπήρχε μια δημοκρατική διέξοδος από το σημερινό αδιέξοδο. Αλλά οι αντίπαλοι του Ερντογάν στο κοινοβούλιο είναι χωρισμένοι και η βάση στήριξης τους κολλημένη μεταξύ ορισμένων μειονοτήτων, όπως οι κοσμικοί (που δολοφονήθηκαν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς) ή οι Κούρδοι που δέχονται επίθεση ως προδότες στα μάτια του Ερντογάν.

Γίνεται η Τουρκία ο "ασθενής" στην άκρη της Ευρώπης; Ένα είδος Πακιστάν με τους ριζοσπάστες τζιχαντιστές στη Συρία να παρέχουν τη δική τους απειλή σαν τους Ταλιμπάν; Δυστυχώς, μετά από δεκαετίες προώθησης της Τουρκίας ως μοντέλο, η χώρα κινδυνεύει να ακολουθήσει τα ο δρόμο του Πακιστάν. Ίσως, στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, να υπάρχουν άνδρες έτοιμοι να αψηφήσουν το γράπωμα της εξουσίας από τον πρόεδρο και να ανυπομονούν να τον αντικαταστήσουν. Αλλά αμφιβάλλω αν έχουν την υποστήριξη ή το θάρρος να τα βάλουν με τον Ερντογάν. Η αγωνία της Τουρκίας φαίνεται ότι θα συνεχιστεί. Αλλά με δεδομένη την ευαίσθητη γεωπολιτική θέση της χώρας, το χάος στην Τουρκία σημαίνει επίσης αστάθεια και στη Δύση.

telegraph.co.uk

Διαβάστε περισσότερα