Γιατί η πολιτική κρίση της Γερμανίας δεν αποτελεί τραγωδία

Όλες οι επιλογές που αντιμετωπίζει η Άνγκελα Μέρκελ είναι δυσάρεστες, αλλά όλα τα μονοπάτια οδηγούν σε έναν αποδεκτό συμβιβασμό, σχολιάζει ο Leonid Bershidsky.

Η αποτυχία των γερμανικών συνομιλιών συνασπισμού την Κυριακή είναι ένα πλήγμα για την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και για την εικόνα της Γερμανίας ως προπύργιο της σταθερότητας στην Ευρώπη. Είναι, ωστόσο, επίσης ένα ισχυρό σημάδι ότι η Γερμανία είναι μια δημοκρατία που λειτουργεί

Ο Κρίστιαν Λίντνερ, ο χαρισματικός ηγέτης του φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, απετέλεσε τον πιο αδύναμο κρίκο μετά από ένα μήνα διερευνητικών διαπραγματεύσεων με τους συντηρητικούς της Μέρκελ και τους αριστερού Πράσινους. Περίπου τα μεσάνυχτα της Κυριακής, ένας ορατά εξαντλημένος Λίντνερ αποχώρησε από τις συνομιλίες, λέγοντας ότι οι υπό συζήτηση συμβιβασμοί κατέστησαν αδύνατο το FDP να εκπληρώσει την εκλογική του εντολή για αλλαγή: οι χαμηλότεροι φόροι, το πιο ευέλικτο εργατικό δυναμικό, μια "τακτική" μεταναστευτική πολιτική,είναι ένας ευφημισμός για περισσότερους ελέγχους."Είναι καλύτερο να μην κυβερνάς παρά να κυβερνάς ψεύτικα", ανακοίνωσε ο Λίντνερ.Πρόκειται μάλλον για πολιτική και όχι για πολιτικές επιδιώξεις.Ο Λίντνερ θα μπορούσε να επωφεληθεί μόνο από τη διάλυση των συνομιλιών, αν η Μέρκελ τον παρακαλούσε να επιστρέψει στο τραπέζι, ένα απίθανο σενάριο.Καμία από τις άλλες επιλογές δεν είναι ενδεχομένως επωφελής για το FDP - ή, για αυτό το λόγο, για οποιονδήποτε άλλο.

Εξετάζονται τρία σενάρια - ένας "μεγάλος συνασπισμός" της τελευταίας στιγμής που αποτελείται από το μπλοκ της Μέρκελ και τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι ήταν κατώτεροι εταίροι στην τελευταία κυβέρνηση, νέες εκλογές και μια μειοψηφική κυβέρνηση υπό την ηγεσία της Μέρκελ.Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Κυριακή, ένας νέος μεγάλος συνασπισμός θα ήταν η επιλογή πολλών Γερμανών -του 49%.Όμως ο ηγέτης του SPD Μάρτιν Σουλτς και η ομάδα του είναι κάθετα ενάντιοι σε αυτό, υποστηρίζοντας ότι το χειρότερο αποτέλεσμα του κόμματος το Σεπτέμβριο ήταν ένα σημάδι ότι οι ψηφοφόροι δεν ήθελαν πια έναν τέτοιο συνδυασμό.
Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν τώρα μια καλή ευκαιρία να αλλάξουν γνώμη στο όνομα της ευθύνης και της ευρωπαϊκής ατζέντας του κόμματος.Ο μόνος τρόπος με τον οποίο η Γερμανία μπορεί να βοηθήσει τη Γαλλία του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να φέρει την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο κοντά είναι να σχηματίσει μια κυβέρνηση που μοιράζεται το ζήλο του Μακρόν και είναι αδύνατον χωρίς τοSPD.Όμως, άλλα τέσσερα χρόνια συνεργασίας υπό τη Μέρκελ θα μπορούσαν να διαγράψουν εντελώς την ταυτότητα του κόμματος και να οδηγήσουν σε ακόμα χειρότερες ήττες στο μέλλον.

Εάν ο Σουλτς επιμείνει στις απόψεις του, η συνταγματική ακολουθία των γεγονότων έχει ως εξής.Το κοινοβούλιο πρέπει να εκλέξει καγκελάριο.Εάν στις δύο πρώτες προσπάθειες που έγιναν εντός δύο εβδομάδων ένας υποψήφιος δεν αποκτήσει την πλειοψηφία των ψήφων, μια πλειονότητα αρκεί για την τρίτη προσπάθεια.Αυτό κάνει την εκλογή της Μέρκελ, της οποίας το μπλοκ έχει τη μεγαλύτερη ομάδα, βέβαιη.Τότε ο γερμανός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ, ο οποίος έχει αντιταχθεί σε νέες εκλογές, καλώντας τους διαπραγματευτές του συνασπισμού να επιδείξουν περισσότερη υπευθυνότητα, έχει μια επιλογή: μπορεί να διαλύσει το κοινοβούλιο, να στείλει και πάλι τους ψηφοφόρους στις κάλπες ή να παραχωρήσει εντολή στη Μέρκελγια μια κυβέρνηση μειοψηφίας.

Μια νέα ψηφοφορία δεν είναι ένα επιθυμητό αποτέλεσμα για κανένα από τα κόμματα που τα πήγαν καλά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου.Οι δημοσκοπήσεις - οι οποίες ήταν ακριβείς πριν από την ψηφοφορία - δείχνουν ότι τα κόμματα έχουν σχεδόν ακριβώς τα ίδια ποσοστά όπως και πριν από δύο μήνες.Ακόμα και το AfD, το ξενοφοβικό λαϊκιστικό κόμμα που τρόμαξε κάποιους με το 13 τοις εκατό τον Σεπτέμβριο, πιθανόν να μην κερδίσει τίποτα από την αστάθεια, αφού οι ψηφοφόροι καταλαβαίνουν ότι κανένα συστημικό κόμμα δεν είναι πρόθυμο να συνεργαστεί με αυτό.

Το FDP θα μπορούσε να επωφεληθεί ή να χάσει για το ρόλο του ως καταστροφέας της συμμαχίας στις εκλογές, αλλά τυχόν κέρδη ή απώλειες θα ήταν μικροσκοπικά, καθώς ο αριθμός των ψηφοφόρων που επιθυμούν να υποστηρίξουν το πρόγραμμα ελεύθερης αγοράς του FDP είναι ορισμένος και το κόμμα πλησίασε στο μέγιστοαποτέλεσμά του στις τελευταίες εκλογές.Ακόμη και αν η Μέρκελ, που παραμένει η δημοφιλέστερος πολιτικός της Γερμανίας, τιμωρηθεί στις εκλογές για την αποτυχία της να σχηματίσει κυβέρνηση, οι συντηρητικοί θα εξακολουθήσουν να είναι η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη.Λίγα θα άλλαζαν οι Σοσιαλδημοκράτες, που εξακολουθούν να αγωνίζονται να καθορίσουν την ατζέντα τους.Οι πιθανότητές τους για ένα συνασπισμό με το ακροαριστερό Die Linke και τους Πράσινους θα εξακολουθούσαν να είναι απειροελάχιστες, διότι αυτά τα κόμματα θα χρειαστούν περισσότερο από 10 τοις εκατό επιπλέον στήριξη.

Μια μειοψηφική κυβέρνηση, αν και πρωτοφανής στη Γερμανία, μοιάζει με μια καλύτερη επιλογή από μια άλλη αδιαφιλονίκητη εκλογική διαδικασία.Αν μη τι άλλο, θα αποφευχθεί το χάσιμο χρόνου.Σε μια παρόμοια κατάσταση, η Ισπανία διεξήγαγε δύο εκλογές σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα το 2015 και το 2016 και κατέληξε σε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας με επικεφαλής τον Μαριάνο Ραχόι - αλλά όχι πριν χάσει 10 μήνες σε άκαρπες συνομιλίες συνασπισμού και εκστρατείες που δεν μπόρεσαν να πουν στους ψηφοφόρουςτίποτα καινούργιο.

Η γερμανική οικονομία αναπτύσσεται, αλλά αυτή είναι μια χώρα που μπορεί να τα καταφέρει χωρίς ριζική αλλαγή πολιτικής.Η ενσωμάτωση της μεγάλης εισροής των μεταναστών το 2015 και το 2016 αποτελεί σε μεγάλο βαθμό ένα διοικητικό καθήκον που απαιτεί ελάχιστη νομοθετική παρέμβαση - για παράδειγμα, διευκολύνοντας τους μετανάστες να αποδείξουν τα προσόντα τους.Αυτό είναι το είδος της αλλαγής που θα μπορούσε να επιτύχει μια μειοψηφική κυβέρνηση.Η Μέρκελ θα έχει επίσης ευρεία υποστήριξη στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης στη μεσαία τάξη.Για τη Γερμανία, μια μειοψηφική κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι μια σχετικά άνετη επιλογή, διατηρώντας το status quo.

Ωστόσο, θα καταστρέψει - τουλάχιστον προσωρινά - τον ηγετικό ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη.Τα φιλόδοξα σχέδια του Μακρόν για έναν κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης και άλλα χαρακτηριστικά της στενότερης ενότητας θα παραμείνουν ένα όνειρο και οι μη φιλελεύθερες κυβερνήσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία θα αισθάνονται ασφαλέστερες να κακοποιούν τις αξίες της ΕΕ.

Ο λεγόμενος συνασπισμός της "Τζαμάικα" θα ήταν μια δημιουργική, ελπιδοφόρα επιλογή.Η ώθηση του FDP για ψηφιοποίηση και μείωση των φόρων και η συμπόνια των Πρασίνων για τους μετανάστες και η επιμονή τους για την ταχεία εξάλειψη του άνθρακα θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τις τεράστιες δεξιότητες μετριοπάθειας της Μέρκελ και τη συντηρητική συνδρομή του συντηρητικού μπλοκ στη βιομηχανία και στη μεσαία τάξη.Η Μέρκελ θα πρέπει να πάρει μέρος της ευθύνης για την αποτυχία αυτών των συνομιλιών - ήταν υπερβολικά ένας συντονιστής, επιτρέποντας στα μικρότερα κόμματα να διαφωνούν- αλλά οι δεξιότητες, η εμπειρία και η δημοτικότητα της την καθιστούν την μόνη προφανή επιλογή για την ηγεσία της Γερμανίαςσε αυτόν τον πολιτικό κύκλο.

Η τρέχουσα γερμανική πολιτική κρίση δεν μοιάζει με την οδυνηρή σύγχυση του Brexit ή την απόρριψη πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ υπέρ της πολιτικής του Twitter.Αντίθετα, η συζήτηση στη Γερμανία ήταν σε μεγάλο βαθμό σχετικά με την ουσία: ποιες κατηγορίες προσφύγων θα πρέπει να επιτρέπεται να στείλουν στις οικογένειές τους, πώς πρέπει να καταργηθεί σταδιακά ένας φόρος επιδότησης της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, πόσο γρήγορα πρέπει να κινηθεί η Γερμανία προς στόχους αειφόρου ενέργειας.Αυτά είναι τα ζητήματα της διακυβέρνησης, όχι τα τεράστια ιδεολογικά κίνητρα ή η λαϊκιστική λατρεία της προσωπικότητας.Αυτό δίνει την ελπίδα ότι ανεξάρτητα από το ποιο δρόμο θα ακολουθήσει η Γερμανία, θα οδηγηθεί σε έναν εφικτό συμβιβασμό.

bloomberg.com

Διαβάστε περισσότερα