«Γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να επιστρέψει στις αγορές»

Το 2014 ξεκίνησε με πάρτι στις αγορές ομολόγων των χωρών της περιφέρειας που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Η Ελλάδα όμως θα πρέπει να κάνει προσεκτικά βήματα, υποστηρίζει ο Ralph Atkins στους Financial Times.

Οι δημοπρασίες μακροπρόθεσμων ομολόγων στις αρχές του μήνα από την Ιρλανδία, η οποία βγήκε από το πρόγραμμα στήριξης το Δεκέμβριο,

και την Πορτογαλία, η οποία ελπίζει να καταφέρει το ίδιο τον Ιούνιο, προσέλκυσαν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Στην περιφέρεια, οι αποδόσεις, οι οποίες κινούνται αντίθετα από τις τιμές των ομολόγων, μειώθηκαν σε επίπεδα προ κρίσης. Ορισμένοι στην Αθήνα, αλλά και τραπεζίτες του Λονδίνου, βλέπουν μία πιθανότητα να δοκιμάσει η Ελλάδα τις αγορές.
Μία πρώιμη επιστροφή στις διεθνείς αγορές θα επιβεβαίωνε μία στροφή στην τύχη της ευρωζώνης. Έχουν περάσει λιγότερο από δύο χρόνια από τότε που η Ελλάδα «χρεοκόπησε». Οι επενδυτές, όμως, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί από αυτό το πρώιμο δώρο της Ελλάδας. Η επιστροφή της Αθήνας στο δανεισμό από διεθνείς επενδυτές θα μπορούσε να αποδειχθεί προάγγελος νέων προβλημάτων – τόσο για τις άλλες χώρες της ευρωζώνης όσο και για την Ελλάδα.

Η Ελλάδα σίγουρα μπαίνει στον πειρασμό. Ακόμη και εάν τα κεφάλαια που θα αντληθούν είναι ελάχιστα, η επιτυχής άντληση μακροπρόθεσμου δανεισμού θα ενισχύσει τη θέση της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους της στην ευρωζώνη. Η Αθήνα ξεπέρασε τους στόχους του 2013 για τον προϋπολογισμό, καταγράφοντας πρωτογενές πλεόνασμα προ καταβολής τόκων.
Έχοντας αποδείξει ότι μπορεί και πάλι να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς θα μπορέσει να αντισταθεί σε νέα μέτρα λιτότητας. Θα έχει τη χρηματοοικονομική ευελιξία και τα περιθώρια για να αντιμετωπίσει τις χειρότερες κοινωνικές επιπτώσεις της λιτότητας. Οι προϋπολογισμοί των ελληνικών τραπεζών, που ήδη έχουν υποστεί σημαντική αναθεώρηση βάσει του προγράμματος στήριξης, θα ενισχυθούν περαιτέρω. Αποδεικνύοντας ότι θα μπορούσε και πάλι να αντλήσει κεφάλαια ανεξάρτητα, ο Αντώνης Σαμαράς θα μπορούσε να αντισταθεί ακόμα πιο δυναμικά στα μέτρα λιτότητας. Θα παρείχε οικονομική ευελιξία, δίνοντας τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τις χειρότερες κοινωνικές επιπτώσεις της λιτότητας. Οι ισολογισμοί των ελληνικών τραπεζών, που έχουν ήδη αναδιατυπωθεί ουσιαστικά κάτω από το πακέτο διάσωσης, θα ενισχύονταν περαιτέρω.

Όπως επισημαίνουν επίσης οι τραπεζίτες, η Ελλάδα χρειάζεται να αναδιαρθρώσει την αγορά ομολόγων που δημιουργήθηκε μετά το PSI, δημιουργώντας βάθος και ρευστότητα σε πολλές σειρές ομολόγων. Ο ευκολότερος τρόπος είναι να εκδοθεί νέο χρέος. Οι συνθήκες στις αγορές θα μπορούσαν να επιδεινωθούν προς το τέλος του έτους, εάν οι ευρωεκλογές του Μαΐου ενισχύσουν τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα της Ευρώπης.

Για τους πιστωτές της Ελλάδας, όμως, το δέλεαρ είναι μεγάλο. Ο Πολ Τόμσεν, ο επικεφαλής του κλιμακίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, επεσήμανε σε συνέντευξή του σε ελληνική εφημερίδα πέρυσι πως το διεθνές ενδιαφέρον στα ελληνικά ομόλογα υπογραμμίζεται και από τη βελτίωση του κλίματος. «Από την στιγμή που θα ξεκινήσει ένας ενάρετος κύκλος, η εμπιστοσύνη μπορεί να επιστρέψει ταχύτατα» δήλωσε αν και προσέθεσε ότι είναι ουσιώδες η χώρα να παραμείνει στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Περίοδος αποκλεισμού
Η επιστροφή στις αγορές είναι σημαντικό σημείο καμπής για τα προγράμματα στήριξης που έχουν σχεδιαστεί για να καλύπτουν τις οικονομικές ανάγκες όταν τους αρνείται η πρόσβαση. Υπό αυτή την έννοια, ήρθε και η ώρα να επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές. Συγκριτικά με τη δεκαετία του 1980, η περίοδος αποκλεισμού μίας χρεοκοπημένης χώρας από τις αγορές έχει περιοριστεί σημαντικά. Εξαίρεση αποτελεί η Αργεντινή που βρίσκεται εκτός αγορών από τη χρεοκοπία της το 2001. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ όμως, οι περισσότερες χρεοκοπημένες χώρες ανακτούν πρόσβαση σε νέο δανεισμό μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.

Επιπλέον, η πρόσβαση στις διεθνές κεφαλαιαγορές θα αποδυναμώσει τα επιχειρήματα της Ελλάδας για περαιτέρω χρηματοοικονομική στήριξη ή για βοήθεια στη μείωση του χρέους, είτε μέσω επιμήκυνσης της διάρκειας των δανείων είτε μέσω μείωσης των επιτοκίων. Εάν οι Γερμανοί φορολογούμενοι αποφύγουν τα νέα βάρη στήριξης, τότε το πάρτι των αγορών θα μετακομίσει στο Βερολίνο.

Ο κίνδυνος «παραστρατήματος»
Η γιορτινή ατμόσφαιρα, όμως, μπορεί γρήγορα να χαλάσει. Ό,τι κι αν συμβουλεύουν οι τραπεζίτες, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες εντός της Τρόικας που επιβλέπει το πρόγραμμα στήριξης, ως προς την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να παραστρατήσει η Αθήνα από το δρόμο της εφαρμογής ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων. Παρά την πρόοδο στον προϋπολογισμό που έχει σημειωθεί, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει μόνο το ένα τρίτο των συμφωνημένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω από την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, σε όρους λειτουργίας μίας προηγμένης ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η άντληση κεφαλαίων από τις αγορές θα ήταν επίσης ακριβή. Οι αποδόσεις των 10ετών ελληνικών ομολόγων είναι κοντά στο 8% (της Πορτογαλίας είναι λίγο πάνω από 5%). Όποιο ποσό κι αν αντληθεί από τις αγορές, θα υπάρξουν αμφιβολίες για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Για πολλούς αξιωματούχους στην ευρωζώνη, η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα είναι σαν να δίνεις σε αλκοολικό ένα μπουκάλι ούζο. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος αποτυχίας στην πρώτη δημοπρασία κρατικών τίτλων, που θα επέφερε πλήγμα εμπιστοσύνης και σε άλλες αγορές της ευρωζώνης.
Αντιθέτως, η Αθήνα πρέπει να προχωρήσει προσεκτικά. Να επιτύχει και άλλη μείωση στο κόστος δανεισμού και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των συντηρητικών ευρωπαϊκών επενδυτικών ταμείων. Τα αμερικανικά hedge funds ή τα distressed funds μπορεί να ενδιαφέρονται για αποδόσεις της τάξεως του 8%, αλλά δεν θα ενδιαφερθούν εάν η απόδοση υποχωρήσει στο 5%. Αυτή η διαδικασία χρειάζεται καιρό.
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έχει πει ότι θα «δοκιμάσει τις αγορές» με έκδοση 5ετών ομολόγων κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Ακόμη κι αυτό όμως, μπορεί να αποδειχθεί φιλόδοξο εάν η Ελλάδα δεν θέλει να χαλάσει το πάρτι.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/76086828-7e06-11e3-b409-00144feabdc0.html#axzz2qYMxUPvP