Γαλλία- Γερμανία: Το τέλος μιας σχέσης

Το τεκτονικό ρήγμα για την Ελλάδα θα γίνει πιο βαθύ και θα διευρυνθεί, ισχυρίζεται ο François Heisbourg, σύμβουλος του Ιδρύματος Στρατηγικών Ερευνών του Παρισιού.

Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι ένα παιχνίδι που περιλαμβάνει μέχρι και 28 παίκτες και στο τέλος οι Γαλλο-Γερμανοί κερδίζουν. Αυτό συνέβαινε επί σχεδόν 70 χρόνια, και αυτό συνέβη και πάλι στις Βρυξέλλες την περασμένη Δευτέρα με την Άνγκελα Μέρκελ

και τον Φρανσουά Ολάντ να καθορίζουν τους όρους της συμφωνίας, που στη συνέχεια «ευλογήθηκε» από όλους τους άλλους. Αυτό μπορεί να αποτέλεσε έκπληξη, δεδομένων των τεράστιων διαφορών στις απόψεις των δύο χωρών. Το γαλλο-γερμανικό σύστημα δοκίμασε τα όριά του.

Το μυστικό που συχνά ξεχνάμε είναι ότι η Γαλλία και η Γερμανία είναι τα αφεντικά, όχι επειδή δεν συμφωνούν, αλλά επειδή δεν συμφωνούν: ο Ντε Γκολ ήθελε μια Ευρώπη των εθνικών κρατών, ο Αντενάουερ ήταν ένα αυτο-χαρακτηριζόμενος φεντεραλιστής και πριν από λίγες ημέρες το Βερολίνο εξέταζε το ενδεχόμενο Grexit, ενώ το Παρίσι προσπαθούσε να κρατήσει την Ελλάδα στο ενιαίο νόμισμα. Επειδή οι δύο χώρες αποτελούν συχνά τα δύο άκρα στις συνήθεις συζητήσεις της ΕΕ, μια συμφωνία που έκλεισαν η Γερμανία και η Γαλλία μπορεί συνήθως να γίνει αποδεκτή από όλους, πλην του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ισορροπία του ζευγαριού παραμένει αμετάβλητη. Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, μια στρατηγικά εξαρτώμενη Γερμανία παραχώρησε τον κεντρικό ρόλο στη Γαλλία. Σήμερα, η γερμανική ηγεσία για θέματα όπως η Ουκρανία γίνεται αποδεκτή χάρη στην κάλυψη που παρέχεται από τη Γαλλία. Ομοίως, η συμφωνία που επετεύχθη στις Βρυξέλλες για την Ελλάδα φέρει το αποτύπωμα της «μη διαγραφής χρέους» που είναι τόσο αγαπητό στη Γερμανία.

Την περασμένη Δευτέρα, η Γαλλία ήταν μία από τις τρεις μόνο χώρες, από το σύνολο των 18, που ήταν έτοιμη να υπογράψει μια νέα συμφωνία διάσωσης για την Ελλάδα (η Ιταλία και η Κύπρος ήταν οι άλλες δύο). Αλλά η Γαλλία και η Γερμανία μαζί ήταν αυτές που έλαβαν την τελική απόφαση. Η Γερμανία κράτησε την αναδιάρθρωση του χρέους εκτός συζήτησης. Η Γαλλία πήρε επίσης αυτό που ήθελε: δεν έγινε Grexit. Ο Ολάντ έλαβε επαίνους μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες.

Έτσι, το κουρασμένο, παλιό ζευγάρι διατηρεί κάποια από τη μαγεία του. Το γεγονός ότι η Μέρκελ και ο Ολάντ έχουν κάποια κοινά σημεία του χαρακτήρα τους μπορεί να βοήθησε: ήπια και δειλά, γεννιούνται οι υποστηρικτές της αναζήτησης συμβιβασμού, που είναι σημαντικοί στη Γερμανία για τη δημιουργία συμμαχιών και την σύνθεση του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να είναι η τελευταία ορμή, καθώς το τεκτονικό ρήγμα που άνοιξε την περασμένη εβδομάδα εμβαθύνεται και διευρύνεται. Αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αναγκαστικής απόσχισης της Ελλάδα, η Γερμανία απέδειξε ότι τα οικονομικά κερδίζουν τα πολιτικά και στρατηγικά ζητήματα. Η Γαλλία βλέπει διαφορετικά την σειρά των παραγόντων, όπως προκύπτει από την πρόταση του Ολάντ στις 14 Ιουλίου να καταστεί η ευρωζώνη ένα πολιτικώς υπεύθυνο σώμα, με δικό του κοινοβούλιο και προϋπολογισμό. Αυτό θα μπορούσε ακόμα να επιτευχθεί, εάν το νέο σύστημα διάσωσης ήταν επιτυχές.

Δυστυχώς, αποφεύγοντας αυτό που σιχαίνονταν -την ελάφρυνση του χρέους- οι Γερμανοί μπορούν τώρα να υψώσουν τη δική τους την παγίδα. Προσθέτοντας δισεκατομμύρια στο ελληνικό χρέος, επιβάλλοντας φιλοκυκλικές περικοπές συντάξεων και φορολογικές αυξήσεις εν μέσω της ανανεωμένης ύφεσης και θέτοντας όπως το 2011 ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων 50 δις ευρώ: αυτό είναι τόσο απίθανο να λειτουργήσει τώρα, όσο ήταν και στο παρελθόν. Τώρα που έχει αποκτήσει την επίσημη ιδιότητα του σχεδίου Β, το Grexit είναι πιθανό να επανέλθει. Η Γαλλία τότε θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια αδύνατη επιλογή: να ακολουθήσει την πλευρά της Γερμανίας που υποστηρίζει το Grexit, σαφώς υποδεέστερη, ή να πολεμήσεις μια χαμένη μάχη για να αποτρέψει μια χώρα από το να αναγκαστεί να βγει από την ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ακόμη και η γαλλο-γερμανική συνεργασία διαχείρισης μπορεί να μην καταφέρει να βρει έναν βιώσιμο συμβιβασμό. Η αλλαγή παρασκηνιακά είναι ότι η σχέση Παρισιού-Βερολίνου δεν μπορεί πλέον να πάρει δύναμη από το κοινό σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: η απόρριψη του προτεινόμενου συντάγματος της ΕΕ στη Γαλλία το 2005 ήταν ένα σημείο καμπής. Η σχέση αυτή έχει γίνει αντ’ αυτού ωφελιμιστική και ως εκ τούτου οι ημέρες της ολοένα στενότερης ένωσης της ΕΕ μπορεί να τελειώνουν.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα