«Έρχεται δυστυχία»

Η Ελλάδα θα δυσκολευτεί να παραμείνει στο ευρώ, αλλά ακόμη και αν το κάνει θα υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικές εντάσεις, υποστηρίζει ο Hugo Dixon.

Το ερώτημα που οι Έλληνες απάντησαν στο δημοψήφισμα της Κυριακής δεν ανέφερε το ευρώ. Αλλά όταν ο λαός έδωσε ένα εμφατικό «Όχι» στις προτάσεις από τους πιστωτές της χώρας, η Ελλάδα

θα δυσκολευτεί να παραμείνει στο ενιαίο νόμισμα. Ακόμη και αν το κάνει, όλες οι οδοί θα φέρουν οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικές εντάσεις.

Ο πρώτος τρόπος για να αποφευχθεί η επιστροφή της Ελλάδας στο νόμισμα προ-ευρώ θα ήταν αν οι εταίροι της ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κάνουν μια σημαντικά καλύτερη συμφωνία με τον Αλέξη Τσίπρα από ό,τι είχαν προσφέρει 10 ημέρες πριν. Αυτό, είπε ο ριζοσπάστης αριστερός πρωθυπουργός, θα προκύψει από ένα «Όχι». Η κυβέρνηση υποσχέθηκε ακόμη και να κάνει μια συμφωνία μέσα σε 48 ώρες.

Αλλά οι πιστωτές πιθανώς δεν θα λυγίσουν. Θα προτιμούσαν να κρατήσουν την Ελλάδα στην ευρωζώνη, αν είναι δυνατόν - για οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Αλλά πολλοί από τους ηγέτες έχουν απηυδήσει με την ρητορική και το διαπραγματευτικό στυλ της Αθήνας. Μία ημέρα πριν από το δημοψήφισμα, για παράδειγμα, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης τους κατηγορούσε για τρομοκρατία. Βουλευτές και ψηφοφόροι σε ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, είναι εχθρικοί στην ιδέα της χορήγησης περισσότερων χαμηλότοκων δανείων προς την Ελλάδα.

Οι χώρες της ευρωζώνης φαίνεται να είχαν πάρει απόφαση την πιθανότητα ενός Grexit, δεδομένου ότι οι συνομιλίες απέτυχαν. Από τότε, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κλείσει τις τράπεζες, η οικονομική μετάδοση της κρίσης ήταν ελάχιστη. Αρκετές χώρες, όπως η Ισπανία, θα αισθάνονται νευρικότητα αν κάνουν μια ήπια συμφωνία με την Αθήνα, καθώς τα ριζοσπαστικά κόμματα στις χώρες τους θα αυξήσουν τη δύναμή τους.

Επιπλέον, από όταν ο Τσίπρας ζήτησε το δημοψήφισμά του, το παλιό πρόγραμμα διάσωσης της χώρας έχει λήξει και οι οικονομικές προοπτικές της χώρας έχουν επιδεινωθεί. Μια ολοκληρωμένη νέα συμφωνία με την Ελλάδα θα απαιτούσε πιθανώς περίπου 70 δις ευρώ. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι πιστωτές θα δανείσουν ένα τόσο μεγάλο χρηματικό ποσό σε μια κυβέρνηση που δεν εμπιστεύονται.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η ευρωζώνη θα αρνηθεί να συνομιλήσει με την Ελλάδα. Αλλά είναι πιθανό να έχει μια μετρημένη προσέγγιση και όχι να σπεύσει να ανταποκριθεί. Πιθανότατα δεν θα σπεύσει να παράσχει την ελάφρυνση του χρέους, ένα από τα βασικά αιτήματα του Τσίπρα. Θα δώσει επίσης πολλά προϋποθέσεις για τα χρήματα που δανείζει και θα επιμείνει στην παρεμβατική παρακολούθηση. Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, φαίνεται απίθανο να αυξηθεί το ποσό της ρευστότητας που παρέχει στις τράπεζες στην Ελλάδα.

Όλα αυτά θα είναι απογοητευτικά για τον Τσίπρα. Δεν είναι μόνο το κλείσιμο των τραπεζών που έχει πλήξει την ήδη την κοινωνία και την οικονομία, αλλά και τα χρήματα στα ΑΤΜ μπορεί να εξαντληθούν σε λίγες ημέρες. Επιπλέον, τα πράγματα θα πάρουν μια ακόμη πιο δραματική στροφή προς το χειρότερο στις 20 Ιουλίου, όταν η Αθήνα πρόκειται να πληρώσει τα 3,5 δις ευρώ στην ΕΚΤ. Εάν η Ελλάδα αθετήσει την πληρωμή, η κεντρική τράπεζα μάλλον θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το κράτος έχει καταρρεύσει και ότι, λόγω του τρόπου που οι τράπεζες της χώρας συνδέονται με την κυβέρνηση, είναι και αυτές αφερέγγυες.

Μια κατάρρευση των τραπεζών είναι πιο σοβαρό ζήτημα από μια τραπεζική αργία. Οι άνθρωποι δεν θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις πιστωτικές κάρτες τους ή να κάνουν ηλεκτρονικές μεταφορές. Οι τουρίστες, οι οποίοι επί του παρόντος δεν επηρεάζονται από τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, δεν θα ήταν πλέον σε θέση να βγάλουν μετρητά. Αυτό δεν θα ήταν μια καλή διαφήμιση για την πιο σημαντική βιομηχανία της Ελλάδας. Η οικονομία θα πέσει σε μια δίνη.

Πριν ανοίξουν και πάλι οι τράπεζες, θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθούν. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Η κυβέρνηση θα μπορούσε στη συνέχεια να εκτυπώσει δραχμές και να τις επενδύσει σε αυτές τις τράπεζες. Η άλλη επιλογή θα ήταν να γίνει bail in από τους καταθέτες - λαμβάνοντας ένα μέρος των αποταμιεύσεών τους και μετατρέποντάς το σε κεφάλαιο.

Επειδή ο Τσίπρας έχει υποσχεθεί ότι δεν θα κάνει τίποτα από τα δύο, θα βρεθεί τρομερά δεσμευμένος. Πράγματι, είναι πιθανό ότι οι πιέσεις στην κυβέρνησή του θα γίνουν τόσο μεγάλες, που θα πέσει. Η πλειοψηφία του είναι αρκετά «λεπτή», οπότε δεν θα χρειαστούν και πολλοί λιποτάκτες προτού χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης.

Τούτου λεχθέντος, δεδομένης της μεγάλης διαφοράς στο δημοψήφισμα, ο Τσίπρας φαίνεται ασφαλής για την ώρα. Θα μπορούσε, επομένως, να μπει στον πειρασμό να εισαγάγει ένα νέο νόμισμα, είτε για να αντικαταστήσει το ευρώ ή για να υπάρχει παράλληλα με αυτό. Αυτό όχι μόνο θα του δώσει τη δυνατότητα να ανοίξει ξανά τις τράπεζες, αλλά θα του επιτρέψει επίσης να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Το νέο νόμισμα θα είναι αμέσως ιδιαίτερα υποτιμημένο σε σχέση με το ευρώ, ίσως και το ήμισυ της αξίας του.

Αν ο Τσίπρας ήταν αποφασισμένος να το κάνει αυτό, οι πιστωτές της ευρωζώνης μπορεί να είναι πρόθυμοι να συζητήσουν ένα «βελούδινο διαζύγιο». Αυτό θα συνεπαγόταν ότι θα δώσουν στην Ελλάδα κάποια μεταβατική ενίσχυση για να μειώσει τη σοβαρότερη ανθρωπιστική κρίση, ενώ θα επιτρέψει στη χώρα να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όμως, η διαδικασία για να φτάσει εκεί δεν θα είναι εύκολη. Δεν θα υπήρχε μόνο ένα νομικό τέλμα. Δεν είναι σαφές ότι οι Έλληνες θα αφήσουν τον Τσίπρα να επαναφέρει τη δραχμή. Η φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση θα υποστήριζε ότι δεν έχει εντολή να το πράξει, καθώς και ο ίδιος επέμεινε ότι το δημοψήφισμα της Κυριακής δεν ήταν για το ευρώ.

Ο Τσίπρας ενδέχεται να χρειαστεί επίσης 60 τοις εκατό πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, την οποία δεν έχει, για να αλλάξει το νόμισμα της χώρας, αν και το σύνταγμα δεν είναι απολύτως σαφές σε αυτό το σημείο. Αν επιμείνει να προχωρήσει, είναι επίσης πιθανό ότι ο πρόεδρος της χώρας θα παραιτηθεί. Σε αυτό το σενάριο, κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να υπάρξουν νέες εκλογές - και, ανάλογα με το τι είχε συμβεί κατά την ενδιάμεση περίοδο, ο Τσίπρας θα μπορούσε να χάσει. Αν συμβεί αυτό, η θέση της Ελλάδας μπορεί να κρέμεται από μια κλωστή.

Αν όλα αυτά ακούγονται σαν πολλά «θα» και «μπορεί», αυτό συμβαίνει γιατί μετά το «Όχι» του λαού, η Ελλάδα πλέει σε αχαρτογράφητα νερά. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι έρχεται πολύ περισσότερη δυστυχία.

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα