Εκλογές στο Ιράν: Εκλογικά tips από έναν Αγιατολάχ

(Αφιερωμένο με αγάπη σε όσους λένε «στην Ελλάδα έχουμε θεοκρατία»)

Το Ιράν εκλέγει καινούργιο αρχηγό κράτους. Ποιος θα ακολουθήσει τον Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος δεν επιτρέπεται να είναι ξανά υποψήγφιος; Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί έδωσε στους πιθανούς υποψηφίους μια λίστα με τις επιθυμίες του. Όταν πρόκειται για αυτόν, δεν διαγωνίζεται κανείς από τους γνωστούς μεταρρυθμιστές.

Ο

Μεγάλος Αγιατολάχ Χομεϊνί έχει ήδη ξεκαθαρίσει αυτό που αναμένει από τους ιρανούς υποψηφίους για το προεδρικό γραφείο. Σε έναν πίνακα που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο κατέγραψε έντεκα εντολές και δεκαπέντε απαγορεύσεις για τον προεκλογικό αγώνα, με τις οποίες παρακινεί τους υποψηφίους σε μια γεμάτη σεβασμό μεταξύ τους συναναστροφή.

«Μην καταστρέψεις το κύρος της χώρας», «δώσε το λόγο σου μόνο αν μπορείς να τον κρατήσεις» και «φέρσου στους άλλους με σεβασμό», ζητά ο ανώτατος ηγέτης της επανάστασης.

Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2009 η Ισλαμική Δημοκρατία ντροπιάστηκε. Την αμφισβητήσιμη νίκη του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ ακολούθησαν μαζικές διαδηλώσεις που καταπνίγηκαν αιματηρά. Εκατοντάδες βρίσκονται ακόμη φυλακισμένοι ή στην εξορία. Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να ξανασυμβεί. Οι επικείμενες εκλογές της 14ης Ιουνίου δείχνουν ότι ο λαός στηρίζει την Ισλαμική Δημοκρατία. «Χρησιμοποίησε τις εκλογές σαν ευκαιρία για να απογοητεύσεις τους εχθρούς του Ιράν», γράφει ο Χομεϊνί.

Το ποιος πραγματικά επιτρέπεται να διαγωνιστεί στις προεδρικές εκλογές δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο. Το Μάιο θα αποφασίσει για αυτό το «Συμβούλιο των Φρουρών», τα δώδεκα μέλη του οποίου διορίζονται από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, τα μισά άμεσα και τα μισά έμμεσα. Μετά την ανακοίνωση των υποψηφίων που επιτρέπεται να θέσουν υποψηφιότητα ξεκινάει από τις 24 Μαΐου και για 20 μέρες ο πραγματικός προεκλογικός αγώνας.

Μέχρι τώρα δεν επιθυμεί κανένας από τους γνωστούς μεταρρυθμιστές να θέσει υποψηφιότητα

Δεκάδες πολιτικοί έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να θέσουν υποψηφιότητα. Ωστόσο μέχρι τώρα, κανένα πολιτικό κέντρο βάρους δεν μετακινήθηκε. Ούτε ο συντηρητικός Άλι Λαριντσάνι ούτε ο μεταρρυθμιστής Μοχάμετ Χατάμι έχουν διακηρύξει τυχόν υποψηφιότητά τους. Δύο από τους μεταρρυθμιστές υποψηφίους των τελευταίων εκλογών, ο Χουσείν Μουσάβι και ο Μεχντί Καρούμπι παραμένουν ακόμη και σήμερα σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Ο μοναδικός γνωστότερος υποψήφιος, ο οποίος αποτόλμησε να προχωρήσει, είναι ο έμπιστος του Αχμαντινετζάντ Ραχίμ Μανσάϊ. Ωστόσο είναι πολύ αμφίβολο, αν το Συμβούλιο των Φρουρών θα επιτρέψει στον αμφιλεγόμενο πολιτικό να θέσει υποψηφιότητα. Ο ίδιος ο Αχμαντινετζάντ δεν επιτρέπεται να θέσει υποψηφιότητα μετά από δύο θητείες.

Ο λόγος για την επιφυλακτικότητα των ιρανών πολιτικών κέντρων βάρους πρέπει να είναι ο Μεγάλος Αγιατολάχ Χομεϊνί. Κορυφαίοι πολιτικοί μπορούν να υποθέσουν με ασφάλεια ότι η υποψηφιότητά τους δεν θα τους προκαλέσει ακριβώς ενθουσιασμό.

«Ο Χομεϊνί δεν θέλει να υφίσταται ισχυρός πρόεδρος», λέει ο ειδικός για το Ιράν Μεχντί Καλάτζι από την αμερικανική δεξαμενή σκέψης Washington Institute for Near East Policy. «Θέλει κάποιον, ο οποίος να τον (υπ)ακούει». Στη λίστα των απαγορεύσεων του Μεγάλου Αγιατολάχ βρίσκεται η προειδοποίηση: «Οι εκλογές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέσο εξουσίας».

Ο Χομεϊνί επιθυμεί έναν πιστό διοικητή

Ο Χομεϊνί έχει άσχημες εμπειρίες από τον Αχμαντινετζάντ. O Μεγάλος Αγιατολάχ τον θεωρούσε έναν πιστό ακόλουθο – αλλά έκανε λάθος: ο Αχμαντινετζάντ φανέρωσε κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του μια έντονη επιθυμία για εξουσία και αμφιλεγόμενες απόψεις, με τις οποίες προκάλεσε τους κληρικούς. Ούτε καν μπροστά σε μια πορεία αναμέτρησης με τον ίδιο τον Αγιατολάχ, τον πιο σημαντικό άνδρα του Ιράν και περίπου τον αντιπρόσωπο του Θεού, δε δίστασε ο Αχμαντινετζάντ. Έναν τέτοιο πρόεδρο δε θέλει ξανά ο Χομεϊνί.

«Ο Χομεϊνί θέλει έναν διοικητή, έναν διαχειριστή, όχι έναν πολιτικό ηγέτη», λέει ο Μεχντί Καλάτζι. «Όταν πρόκειται για τον Χομεϊνί, ο επόμενος πρόεδρος θα πρέπει να επικεντρωθεί στην οικονομία και την καταπολέμηση της διαφθοράς». Η οικονομία του Ιράν, η οποία υποφέρει εδώ και καιρό από κακοδιαχείριση, αποδυναμώνεται περισσότερο από τις κυρώσεις της διαμάχης για το πυρηνικό πρόγραμμα.

«Μη σπαταλάτε το δημόσιο χρήμα» και «μη σπαταλάτε τους πόρους του προεκλογικού αγώνα», αναφέρεται ως κανόνας συμπεριφοράς στη διακήρυξη του Μεγάλου Αγιατολάχ. Αυτό είναι ένας υπαινιγμός εναντίον του Αχμαντινετζάντ, στον οποίο αποδίδεται ότι έκανε θορυβώδη διαφήμιση για τους έμπιστούς του σε βάρος του κράτους.

Μένει να δούμε αν κάποιος από τους κορυφαίους πολιτικούς θα βγει από την κρυψώνα του και θα ταράξει τον προεκλογικό αγώνα. Μέχρι τότε μοιάζει να καταλήγει η όλη υπόθεση σε μια ψηφοφορία χωρίς φαβορί.

Der Spiegel

Απόδοση: Σ.Μ.-Μ.Τ.