Αποτιμώντας το κόστος για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Είναι σαφές ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ισχυρή ύφεση και ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των πολιτικών της ελληνικής κυβέρνησης, γράφει οJan Strupczewski.

Όταν οι Έλληνες ηγέτες άρχισαν την αλλαγή πολιτικής του περασμένου έτους για να διευκολυνθούν από την κηδεμονία των ξένων πιστωτών, ήλπιζαν ότι θα επωφεληθούν οικονομικά και πολιτικά. Εννέα μήνες μετά, η μείωση της παραγωγής και η πτώση της αξίας του ενεργητικού έχουν κοστίσει στην οικονομία κατά κάποιο τρόπο πάνω από 60 δις ευρώ, ή το ένα τρίτο του εθνικού εισοδήματος, ενώ

μέλη της ΕΕ και του ΔΝΤ μπορεί να χρειαστεί να δανείσουν στην Αθήνα τρεις φορές περισσότερα από όσα είχαν προγραμματίσει για να διασώσουν την Ελλάδα για τρίτη φορά. Με τις δύσκολες διαπραγματεύσεις και τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων να συνεχίζονται, τα περαιτέρω λάθη και η αβεβαιότητα σημαίνουν ότι ο λογαριασμός είναι πιθανό να αυξηθεί ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

«Η ελληνική διαπραγματευτική στάση δεν ήταν μια τεράστια επιτυχία» σχολιάζει ο Christoph Weil, οικονομολόγος της Commerzbank. «Είναι σαφές ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ισχυρή ύφεση. Στα δύο πρώτα τρίμηνα του τρέχοντος έτους, αυτό είναι προφανώς αποτέλεσμα των πολιτικών της ελληνικής κυβέρνησης».

Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, ο κεντροδεξιός Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ελπίζοντας να επανεκλεγεί, άρχισε να εξερευνά πώς να βγει από την αυστηρή εποπτεία των πιστωτών (ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ), τη γνωστή «τρόικα» - έναν θεσμό που μισούν πολλοί Έλληνες.

Η ανάπτυξη επιταχύνθηκε και η Αθήνα είχε καταφέρει να αντλεί κεφάλαια στην αγορά. Ο Σαμαράς ήλπιζε να τελειώσει το σχέδιο διάσωσης της ευρωζώνης τον Φεβρουάριο και να βγει από το πρόγραμμα του ΔΝΤ μέσω ενός νέου προγράμματος με τη στήριξη 20-30 δις ευρώ από την ευρωζώνη.

Σήμερα, μετά το ρίσκο του Σαμαρά με τις πρόωρες εκλογές και την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα τον Ιανουάριο, ο οποίος βγήκε με την εντολή να τερματίσει τη λιτότητα, η παραγωγή συρρικνώθηκε γρήγορα και οι πιστωτές αναμένουν ότι η Ελλάδα, η οποία αθέτησε την πληρωμή του χρέους της προς το ΔΝΤ τον περασμένο, θα μείνει αποκλεισμένη από τις πιστωτικές αγορές μέχρι και τρία χρόνια και θα χρειαστεί 80-100 δις ευρώ. Προσθέτοντας μαζί το ανεκμετάλλευτο δυναμικό του ΑΕΠ, την απώλεια αξίας του ενεργητικού των εισηγμένων μετοχών και την συρρίκνωση της κεφαλαιακής βάσης των ελληνικών τραπεζών, προκύπτει ένα ποσό 63 δις ευρώ, με βάση τις προβλέψεις και τα δεδομένα που δημοσιεύονται από τους πιστωτές και τους άλλους.

Αμφιβολίες για την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ

Ο αριθμός αυτός, που υπολογίστηκε από το Reuters, δεν αντικατοπτρίζει την απώλεια της αξίας από άλλα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία ή λιγότερο απτές ή μελλοντικές ζημιές που οφείλονται, για παράδειγμα, στο γεγονός ότι χάθηκε η εμπιστοσύνη των επενδυτών και αυξήθηκε η δυσπιστία των δανειστών σχετικά με το αν η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στην ευρωζώνη.

«Το γεγονός ότι το Grexit ήταν τόσο σαφώς μια επιλογή στο πλαίσιο της συζήτησης θα συνεχίσει να κάνει τις ξένες επενδύσεις περίπλοκες» υποστηρίζει ο Mark Wall, επικεφαλής οικονομολόγος της ευρωζώνης στην Deutsche Bank στο Λονδίνο. Αυτή την εβδομάδα, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσαν αναλύσεις της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα που δείχνουν μια ταχεία επιδείνωση από το τέλος του 2014 και ειδικά αυτό το μήνα, όταν η Αθήνα επέβαλε ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων για να αποτραπεί το bank run, αφού απέρριψε μια συμφωνία για δάνεια με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις.

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι η τεράστια ύφεση έχει καθαρά πολιτικούς λόγους: ανασφάλεια», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ, προσθέτοντας ότι η ανάπτυξη και αλλού στην Ευρώπη, θα έπρεπε να ενισχύσει την οικονομία. Όπως αναφέρει η γραφειοκρατική γλώσσα της έκθεσης της Επιτροπής: «Υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ελλάδα, οι οποίοι προκαλούνται από την αβεβαιότητα σχετικά με τις οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές των ελληνικών αρχών κατά το τελευταίο εξάμηνο». Η Επιτροπή στις αρχές Νοεμβρίου ανέμενε η ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί κατά 2,9 τοις εκατό αυτό το έτος, από 1 τοις εκατό ανάπτυξη το 2014. Το 2016, η ανάπτυξη θεωρούταν ότι θα επιταχυνθεί στο 3,7 τοις εκατό.

Οι πιστωτές εκτιμούν τώρα ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί έως και 4 τοις εκατό αυτό το έτος, ακόμη και αν υποτεθεί ότι θα υπάρξει ομαλή εφαρμογή της νέας διάσωσης. Αυτή η διαφορά στην ανάπτυξη μεταφράζεται σε 12,6 δις ευρώ το 2015, εκτιμούν οι οικονομολόγοι. Ακόμα 9,8 δις ευρώ θα χαθούν σε αναμενόμενες διαφορές ανάπτυξης το 2016.

Ο πιο ακριβός υπουργός Οικονομικών στην ιστορία

«Ο Βαρουφάκης ήταν ο πιο ακριβός υπουργός Οικονομικών στην ιστορία», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, αντανακλώντας την πικρία που πολλοί αισθάνονται προς τον μαρξιστή οικονομολόγο του Τσίπρα, που απολύθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Η κεφαλαιοποίηση της χρηματιστηριακής αγοράς της Αθήνας ήταν 64 δις ευρώ τον Δεκέμβριο, όταν ο Σαμαράς κήρυξε τις εκλογές που έχασε. Μέχρι τις 25 Ιουνίου, λίγο πριν από την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, το χρηματιστήριο είχε χάσει το ένα τέταρτο της αξίας του. Οι ελληνικές τράπεζες υποφέρουν. Πέρυσι, προσέλκυσαν 8 δις ευρώ σε ιδιωτικά κεφάλαια και εξέδωσαν ομόλογα χωρίς παροχή ασφάλειας. Τώρα οι πιστωτές εκτιμούν ότι ο τομέας μπορεί να χρειαστεί 25 δισεκατομμύρια σε πρόσθετα κεφάλαια. Οι τράπεζες επιβιώνουν μόνο χάρη στα 89 δισεκατομμύρια ευρώ της επείγουσας παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ (ELA).

Ο αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα αυξήθηκε στο 36 τοις εκατό στο τέλος του πρώτου τριμήνου. Η Ελλάδα πώλησε 5ετή ομόλογα με απόδοση 4,95 τοις εκατό τον Απρίλιο του 2014, με το 93 τοις εκατό της ζήτησης από διεθνείς επενδυτές. Αλλά ήταν αποκομμένη από την βιώσιμη αγορά δανεισμού φέτος και η απόδοση των εν λόγω ομολόγων που λήγουν το 2019 είναι τώρα 19,7 τοις εκατό. «Το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα έχει γίνει εξαιρετικά μη βιώσιμο», αναφέρει το ΔΝΤ στην ανάλυσή του. «Αυτό οφείλεται στη χαλάρωση των πολιτικών κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, με την πρόσφατη επιδείνωση του εγχώριου μακροοικονομικού και χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος».

«Εάν προσθέσουμε όλες τις βοήθειες που η ευρωζώνη έχει δώσει στην Ελλάδα, είναι περίπου μισό τρισεκατομμύριο ευρώ, που μεταφέρθηκαν σε μια οικονομία 180 δις (ετήσιο ΑΕΠ σε ευρώ). Αυτή είναι μια τεράστια μεταφορά πλούτου» είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, επαναλαμβάνοντας την απογοήτευση μεταξύ των κυβερνήσεων των πιστωτών, πολλοί από τους οποίους είναι φτωχότεροι από την Ελλάδα.

Η εμπειρία της διαπραγμάτευσης με τους υπουργούς στην Αθήνα έχει επίσης κλονίσει πολλούς, τροφοδοτώντας επιχειρήματα ότι μπορεί να είναι φθηνότερο για την Ευρώπη να οδηγήσει την Ελλάδα έξω από το ευρώ τώρα. Ο μεγαλύτερος παράγοντας σε αυτό το επιχείρημα είναι η αβεβαιότητα που δημιουργεί το καθεστώς στην Ελλάδα σε όλη την ήπειρο, καθώς και η πιθανότητα ότι μία ημέρα θα διαγράψουν μεγάλο μέρος του χρέους της.

Υπάρχουν και άλλα κόστη, επίσης. Υπήρξαν 10 συναντήσεις των 19 υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης τον περασμένο μήνα, για κάθε μία από τις οποίες προηγήθηκαν συναντήσεις αξιωματούχων, καθώς και τρεις σύνοδοι κορυφής των 19 ηγετών της ευρωζώνης, ακριβώς για να ασχοληθεί με την Ελλάδα. «Φανταστείτε να εκτιμάται η αξία ενός υπουργού σε 1.000 ευρώ ανά ώρα, το οποίο είναι ένας μικρός αριθμός, και ο χρόνος των επικεφαλής της κυβέρνησης σε 2.000 ευρώ ανά ώρα», είπε ένας αξιωματούχος. «Και έχετε εκατοντάδες ανθρώπους που ξοδεύουν εκατοντάδες ώρες σε ολόκληρη την ευρωζώνη».

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα