Ακονίζουν τα μαχαίρια σε Ιράν και ΗΠΑ

Η αποτυχία της κυβέρνησης Ομπάμα να εξασφαλίσει μια συμφωνία για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν μέχρι την αυτο-επιβληθείσα προθεσμία της Δευτέρας, είναι ένα σημαντικό δώρο για τους σκληροπυρηνικούς και στις δύο χώρες: έχουν ακόμα επτά μήνες για να επικρίνουν και ενδεχομένως να σαμποτάρουν, μια τελική συμφωνία μεταξύ του Ιράν και της Δύσης.

Την Δευτέρα, 24 Νοεμβρίου, ο υφυπουργός Τζον Κέρι δήλωσε ότι το Ιράν και έξι παγκόσμιες δυνάμεις δίνουν άλλους επτά μήνες προθεσμία για να διαπραγματευτούν, με τον ενδιάμεσο στόχο

της οριστικοποίησης ενός πλαισίου ως το Μάρτιο. «Αυτές τις τελευταίες ημέρες στη Βιέννη, έχουμε σημειώσει πραγματική και ουσιαστική πρόοδο», δήλωσε ο Κέρι. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι μαζί περιμένουμε τις εν λόγω συνομιλίες».

Ωστόσο, πολλά μέλη του Κογκρέσου που αντιτίθενται στις συνομιλίες από την αρχή, θέλουν να εφαρμόσουν ένα νέο γύρο οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης, οι οποίες θα παραβιάζουν ρητώς τους όρους της ενδιάμεσης συμφωνίας μεταξύ του Ιράν και της Βρετανίας, της Κίνας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. «Πρέπει να εργαστούμε για να περάσουν σκληρές κυρώσεις τώρα, και οι κυρώσεις αυτές θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ αμέσως», δήλωσε ο Μπραντ Σέρμαν, ένας «επιθετικός», φιλο-Ισραηλινός Δημοκρατικός βουλευτής από την Καλιφόρνια. Μαζί του ενώθηκε και ένα μίγμα Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι ένας νέος γύρος αμερικανικών κυρώσεων θα πιέσει το Ιράν να κάνει μια συμφωνία με τη Δύση – ένας ισχυρισμός που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, οδηγεί τις συνομιλίες προς τα πίσω και θα μπορούσε να προκαλέσει την αποχώρηση της Τεχεράνης.

«Ελπίζω το Κογκρέσο να διαπιστώσει τη σοφία του να μας αφήσει την αίσθηση της ισορροπίας για μερικούς μήνες, ώστε να είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε χωρίς την αποστολή μηνυμάτων που μπορεί να παρερμηνευθούν και να προκαλέσουν λάθος υπολογισμούς», δήλωσε ο Κέρι τη Δευτέρα. Αλλά κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι φλερτάρουν με την νομοθεσία νέων κυρώσεων ούτως ή άλλως. «Ένα πράγμα που θα μπορούσε να αλλάξει την αντίσταση της Τεχεράνης να συμφωνήσει σε μια ουσιαστική και αποτελεσματική συμφωνία για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού όπλου είναι η μεγαλύτερη οικονομική πίεση», δήλωσε ο Πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων Εντ Ρόις.

Μετά την κατατρόπωση των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές αυτού του μήνα, οι Ρεπουμπλικάνοι θα κυριαρχήσουν στο Κογκρέσο μέσω του τελικού σταδίου των συνομιλιών. Δημοκρατικοί με στενούς δεσμούς σε φιλο-ισραηλινά λόμπι, όπως η Αμερικανική Επιτροπή Δημοσίων Υποθέσεων του Ισραήλ, είναι πιθανό να δυσαρεστήσουν τον Πρόεδρο Ομπάμα όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων. Για παράδειγμα, ο Ρόμπερτ Μενέντεζ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για έναν ακόμη μήνα, έχει κάνει εδώ και καιρό γνωστή την απέχθειά του για μια παρατεταμένη διπλωματική προσπάθεια. «Δεν υποστηρίζω μια άλλη επέκταση των διαπραγματεύσεων», είπε σε μια συνεδρίαση της επιτροπής τον Ιούλιο. «Σε αυτό το σημείο, το Ιράν θα έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του να θέσει πραγματικές παραχωρήσεις στο τραπέζι και θα είναι έτοιμο να προχωρήσει με πρόσθετες κυρώσεις».

Επί μήνες, αξιωματούχοι της κυβέρνησης απέρριπταν την ιδέα και άλλης παράτασης, υποστηρίζοντας ότι αποκλειστικός σκοπός τους ήταν μια τελική συμφωνία που θα επιβάλλει απόλυτους περιορισμούς και επιθεωρήσεις στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ενώ παράλληλα θα αποσυμφορήσει τις δύσκολες οικονομικές κυρώσεις για τη χώρα. Πολλοί εμπειρογνώμονες θεώρησαν επίσης την παράταση επικίνδυνη, δεδομένου του αέρα που δίνει στους επικριτές της συμφωνίας. «Μία τόσο μεγάλη παράταση ανοίγει το δρόμο για τους σκληροπυρηνικούς στην Ουάσιγκτον και στην Τεχεράνη να σκοτώσουν τη συμφωνία, με τη συσσώρευση αδύνατων απαιτήσεων», δήλωσε ο Joseph Cirincione, πρόεδρος του οργανισμού κατά των πυρηνικών Ploughshares Fund. «Όσοι υποστηρίζουν στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράν θα προσπαθήσουν τώρα να ανοίξουν το δρόμο με δολοφονικές κυρώσεις».

Παρά το γεγονός ότι πολλοί Δημοκρατικοί του Κογκρέσου έχουν δείξει πρόσφατα μια ασυνήθιστη προθυμία να αψηφούν τον Λευκό Οίκο, αρκετοί σημαντικοί φιλελεύθεροι γερουσιαστές υποστηρίζουν την παράταση, ανάμεσά τους η πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας Νταϊάν Φάνσταϊν, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενόπλων Υπηρεσιών Καρλ Λέβιν, ο Τιμ Κέιν και ο Κρις Μέρφι. «Ελπίζω πραγματικά να στηρίξουμε την κυβέρνηση στο αίτημα για παράταση του χρόνου των διαπραγματεύσεων δήλωσε ο Μέρφι. «Θα ήταν εξαιρετικά αντιπαραγωγικό να ψηφίσει το Κογκρέσο νομοθεσία που υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις μας».

Το Ιράν έχει δικά του προβλήματα με τους σκληροπυρηνικούς, αλλά δεν είναι τόσο θέμα των υπερσυντηρητικών κληρικών της χώρας, όσο ενός ανθρώπου: του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. «Η ικανότητά του ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί να διαπραγματευθεί μια συνολική συμφωνία δεν παρεμποδίστηκε –και ούτε θα παρεμποδιστεί- από σημαίνοντες σκληροπυρηνικούς στον τομέα της ασφάλειας ή από θρησκευτικά ιδρύματα» σχολιάζει η Σούζαν Μαλόνεϊ, εμπειρογνώμονας στο Ιράν του Ινστιτούτου Brookings. «Αντίθετα, η ικανότητα του να διαπραγματευθεί μια συμφωνία περιορίζεται από την ακαμψία αυτού που λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις για το Ιράν, του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ».

Το καλοκαίρι, για παράδειγμα, ο Χαμενεΐ πρόβαλε εξαιρετικά μαξιμαλιστικές απαιτήσεις που σχετίζονται με την κλίμακα της επιθυμητής ικανότητας εμπλουτισμού του Ιράν. «Όσον αφορά το θέμα της ικανότητας εμπλουτισμού, σκοπός της Δύσης είναι να αναγκάσει το Ιράν να δεχθεί 10.000 SWU» είπε ο Χαμενεΐ, χρησιμοποιώντας το αρκτικόλεξο για τον άκρως τεχνικό όρο, «μονάδες εργασίας διαχωρισμού», που μετρούν πόσο ουράνιο οι μεμονωμένες συσκευές φυγοκέντρησης μπορούν να εμπλουτίσουν σε ένα χρόνο. «Οι αξιωματούχοι μας λένε ότι χρειαζόμαστε 190.000 SWU. Αυτή είναι η απόλυτη ανάγκη μας, και εμείς πρέπει να καλύψουμε αυτή την ανάγκη», δήλωσε.

Παρατηρητές λένε ότι το αίτημα, που ευρέως χλευάστηκε ως μη ρεαλιστικό, μπορεί να εγκλωβίσει τις διαπραγματεύσεις στη Βιέννη. «Ο πραγματικός σκληροπυρηνικός του Ιράν είναι ο επικεφαλής του κράτους», σχολιάζει η Μαλόνεϊ. Το αν ο Χαμενεΐ θα κάνει παραχωρήσεις στους επόμενους επτά μήνες και αν το Κογκρέσο μπορεί να πειστεί να μην ψηφίσει νέες κυρώσεις κανείς δεν μπορεί να το ξέρει, αλλά όσο περισσότερο μια συμφωνία αιωρείται, τόσο περισσότερο χρόνο έχουν οι αντίπαλοί της να την υπονομεύουν.

thecable.foreignpolicy.com

Διαβάστε περισσότερα