FT: Γιατί το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ντράγκι είναι το Βερολίνο και όχι η Αθήνα

To Βερολίνο, ίσως περισσότερο από ό,τι η Αθήνα, είναι απροετοίμαστο για τη νομισματική ένωση, σχολιάζει ο Wolfgang Münchau.

Αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Μάριο Ντράγκι Ντράγκι δεν είναι η Ελλάδα. Είναι η Γερμανία. Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας απάντησε στην

κριτική του Βερολίνου για τη χαλαρή πολιτική επιτοκίων του, επισημαίνοντας ότι το επίμονο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας είναι μια από τις κύριες αιτίες. Η οργισμένη αντίδραση που αντιμετώπισε λέει πολλά για τα ρήγματα στην οικονομική διαμάχη της Ευρώπης.

Τα χαμηλά επιτόκια και το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας είναι το δηλητηριώδες δίδυμο της οικονομίας της ευρωζώνης. Το πλεόνασμα προκάλεσε χαμηλά επιτόκια, όπως ορθά λέει ο Ντράγκι. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι τα χαμηλά επιτόκια έχουν αυξήσει το γερμανικό πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μέσω της υποτίμησης του ευρώ κατά το παρελθόν έτος. Το φθηνότερο νόμισμα καθιστά τα γερμανικά αγαθά και τις υπηρεσίες πιο ανταγωνιστικά εκτός ευρωζώνης.

Η πιο ενδιαφέρουσα από τις δύο ερμηνείες είναι του Ντράγκι. Επιμένοντας στην λιτότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης και παραλείποντας να αυξήσει τις επενδυτικές δαπάνες στο εσωτερικό, το Βερολίνο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μείωση της συνολικής ζήτησης στο εσωτερικό και στην ευρωζώνη στο σύνολό της. Η μακρά ύφεση της ευρωζώνης προκάλεσε πτώση του πληθωρισμού κάτω από το ποσοστό-στόχο του ακριβώς κάτω από το 2 τοις εκατό. Η απάντηση της ΕΚΤ ήταν να μειώσει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια σε αρνητικά επίπεδα και να αγοράσει χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Αν η γερμανική δημοσιονομική πολιτική ήταν ουδέτερη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η δουλειά της ΕΚΤ θα ήταν ευκολότερη. Θα ήταν σε θέση να επιτύχει το στόχο της για τον πληθωρισμό και δεν θα έπρεπε να μειώσει τα βασικά επιτόκια τόσο πολύ.

Το Βερολίνο θεωρεί το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών απλά ως μια αντανάκλαση της ανώτερης ανταγωνιστικότητας της Γερμανίας. Αυτή είναι μια οικονομικά αναλφάβητη άποψη - ή μάλλον εκτρέπει σκόπιμα από το πραγματικό πρόβλημα. Αν η Γερμανία είχε το δικό της νόμισμα και μια κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία, η ανισορροπία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα είχε ως επί το πλείστον εξαφανιστεί. Ακόμη και σε μια νομισματική ένωση, μια μεγάλη ανισορροπία δεν θα είχε σημασία αν η ένωση ήταν πολιτικά ολοκληρωμένη και είχε μια κοινή δημοσιονομική πολιτική. Αλλά οι ανισορροπίες έχουν σημασία στη νομισματική ένωση που έχουμε, όπου δεν υπάρχουν συστήματα αναδιανομής και αντασφάλισης. Δεν είναι τυχαίο ότι η Γερμανία απορρίπτει αυτούς τους μηχανισμούς αναδιανομής. Με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιεί το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της. Αποτελεί έναν έμμεσο πολιτικό στόχο.

Σε μακροπρόθεσμη βάση, δεν φαίνεται αν αυτό είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, υπουργός Οικονομικών, είχε δίκιο όταν είπε ότι τα χαμηλά επιτόκια οδηγούν στην Εναλλακτική για τη Γερμανία, ένα αντιευρωπαϊκό και αντιμεταναστευτικό κόμμα. Μόνο που δεν έφταιγε η ΕΚΤ γι' αυτό. Το AFD περιλαμβάνει ως επί το πλείστον εύπορους ηλικιωμένους Γερμανούς. Θέλουν να βγουν από το ευρώ, διότι θα επωφεληθούν από την καλύτερη συναλλαγματική ισοτιμία και τα υψηλότερα επιτόκια - ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν.

Αλλά αν τόσο ο Ντράγκι όσο και ο Σόιμπλε έχουν δίκιο, οι συνέπειες είναι ανησυχητικές. Αυτό δείχνει ότι η Γερμανία, ίσως περισσότερο από την Ελλάδα, είναι απροετοίμαστη να ενταχθεί σε μια νομισματική ένωση. Υπό το σύστημα των ημι-σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Μπρέτον - Γουντς, η στρατηγική της Γερμανίας ήταν να κλειδωθεί σε ένα σταθερό σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών και στη συνέχεια να αναζητήσει μια "πραγματική" υποτίμηση μέσω της μείωσης των σχετικών μισθών από τους ανταγωνιστές της. Όταν το σύστημα κατέρρευσε, ακολούθησε μια υποτίμηση του μάρκου. Το ίδιο συνέβη και στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών, έναν πρόδρομο του ευρώ που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Αλλά το ευρώ υποτίθεται ότι είναι για πάντα. Δεν υπάρχει πλέον κανένας διορθωτικός μηχανισμός για τις ανισορροπίες της Γερμανίας.

Θεωρητικά, υπάρχει μια απλή λύση. Το Βερολίνο θα μπορούσε να μειώσει τους φόρους και να αυξήσει τις επενδυτικές δαπάνες. Υπάρχουν πολλά περιθώρια. Μετά από χρόνια λιτότητας, ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής - ο αντίκτυπος για κάθε ευρώ του ελλείμματος που δαπανάται- είναι μεγάλος. Δυστυχώς, ο ισορροπημένος κανόνας του προϋπολογισμού της Γερμανίας το κάνει αυτό αδύνατο. Το πιο σημαντικό, το εκλογικό σώμα και οι πολιτικοί εκπρόσωποί του, δεν το θέλουν. Θέλουν να αποπληρώσουν το χρέος τους. Είναι μια κακή επιλογή, αν και δημοκρατική. Σημαίνει, όμως, ότι όσο η Γερμανία παραμένει στην ευρωζώνη, οι ανισορροπίες δεν μπορούν να διορθωθούν.

next.ft.com

Διαβάστε περισσότερα