Το Διπλό Βιβλίο από την Ομάδα Pequod

Η αφήγηση του Κώστα, του οικονομικού μετανάστη που περνάει τις μέρες του γρανάζι στο τάκα-τάκα της ακατανόητης μηχανής στο εργοστάσιο λαμπών αυτοκινήτων της Αουτέλ στην μεταπολεμική Δυτική Γερμανία, ξαναζωντανεύει στο σήμερα. 

Aπό την Ομάδα Pequod έρχεται μια ιδιότυπη ομαδική απαγγελία ενός από τα σημαντικότερα ελληνικά μυθιστορήματα της μεταπολεμικής περιόδου, του Διπλού Βιβλίου του Δημήτρη Χατζή.

Οι πέντε ηθοποιοί (και συνσκηνοθέτες) της Ομάδας Pequod πειραματίζονται και εδώ (μετά την πολυσυζητημένη παράσταση τους του Γλάρου) με την θεατρική φόρμα και τα στοιχεία που συνιστούν

μια παράσταση. Καταργούν τα σκηνικά και τα βοηθητικά αντικείμενα, τα κουστούμια, την ανάθεση ρόλων και προχωρούν να μοιραστούν μεταξύ τους τα καθήκοντα της ανάγνωσης του κειμένου του μυθιστορήματος, περισσότερο σαν απαγγελία, ή πεζό αναλόγιο. Κρατούν ακόμα και τις επικεφαλίδες και την αρίθμηση των κεφαλαίων, ενώ κάποιες φορές διαβάζουν κατευθείαν από τα ανοιχτά βιβλία στα χέρια τους, με το Διπλό Βιβλίο να είναι το μόνο φυσικό αντικείμενο, δισυπόστατο μέσα στην ίδια του την παράσταση.

Είναι όλοι τους ο πρωταγωνιστής και αφηγητής Κώστας, μεταφέροντας την τάση του να διαφωνεί με τον εαυτό του και να αυτοδιορθώνεται σε ζωντανή αντιπαράθεση και διάλογο με τον εαυτό του. Αφηγούνται εναλλάξ, μοιράζονται την ίδια ανάσα, διαφορετικές εκφάνσεις του ίδιου ατόμου. Άλλες φορές αναγνωρίζουν ο ένας στον άλλο συναισθήματα και εμπειρίες και ενώνουν τις φωνές τους, ενώ άλλες συγκρούονται, όπως έρχονται συχνά σε ρήξη μέσα στο ίδιο άτομο διαφορετικές επιθυμίες.

Πέρα από τα λιγοστά παιχνίδια με τους φωτισμούς και τις όποιες σκηνοθετημένες κίνησεις, η λιτή και “άνετη” δραματουργική προσέγγιση των Pequod, πλήττει αντί να βοηθήσει την ιδιαίτερη αφήγηση του Διπλού Βιβλίου, ενός έργου με πολύπλοκη, μη γραμμική δομή που διασκεδάζει την συνεχή αλλαγή προοπτικής και την σχέση χαρακτήρα και συγγραφέα.

Το Διπλό Βιβλίο είναι ένα βιβλίο για ένα βιβλίο, η αφήγηση μιας αφήγησης, η συζήτηση του Κώστα με τον απρόσωπο Συγγραφέα, ο οποίος στην μέση του βιβλίου παρασύρεται μέσα στην ιστορία και μπλέκεται με τα πρόσωπα της αφήγησης, και έτσι γίνεται και ο ίδιος χαρακτήρας στο (έτσι και αλλιώς ημιαυτοβιογραφικό) μυθιστόρημα του Χατζή. Όταν αργότερα “εξαφανίζεται”, αφήνει τον πρωταγωνιστή Κώστα να ολοκληρώσει ο ίδιος την ιστορία του και το βιβλίο του με βάση τις σημειώσεις που έχει κρατήσει, και παραθέτοντας ιστορίες με ήρωα τον ίδιο τον Συγγραφέα, έχοντας πλέον αντιστρέψει τους ρόλους τους.

H μη γραμμική αφήγηση, το μπέρδεμα των προσώπων, η πυκνότητα και οι ρυθμοί της παράστασης δυσκολεύουν την παρακολούθηση και ίσως βρεθείς να σκεφτείς πόσο καλύτερα θα ήταν να είχες και εσύ μια ανοιχτή κόπια μπροστά σου, ίσως μόνος σου σπίτι ή έξω κάπου. Η προσέγγιση των Pequod αποτελεί μια αξιόλογη πειραματική προσέγγιση που αποτυγχάνει όμως να φέρει το μυθιστόρημα στην σκηνή, κυρίως λόγω έλλειψης του βασικότερου στοιχείου: της πρόθεσης να γεφυρώσει το κενό μεταξύ λογοτεχνίας και θ