Τουρισμός και Θαλάσσια Χελώνα: Σύμμαχοι ή Ανταγωνιστές;

Είναι γεγονός πως αρκετές ήσυχες και αμμώδεις παραλίες, στις οποίες οι θαλάσσιες χελώνες επιλέγουν να εναποθέσουν τα αυγά τους εδώ και χιλιετίες, αποτελούν πλέον τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Οι πληθυσμοί της θαλάσσιας χελώνας σε τέτοιου είδους περιοχές, υφίστανται σημαντική μείωση, εφόσον η υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη στους βιότοπους αναπαραγωγής της, επιφέρει σημαντική υποβάθμιση των παραλιών και αλλοιώνει το φυσικό οικοσύστημα, που είναι απαραίτητο για την επιβίωσή της.

Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και το νησί

της Κρήτης, στην οποία φιλοξενείται ένα αξιοσημείωτο ποσοστό του πληθυσμού της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta, που έχει παραμείνει στη Μεσόγειο. Ο πληθυσμός αυτός μειώνεται αισθητά χρόνο με το χρόνο και απαντάται κυρίως στα παράλια ανατολικά του Ρεθύμνου, τα παράλια δυτικά των Χανίων και στον κόλπο της Μεσσαράς, όπου οι τουριστικές δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένες.

Αναπόφευκτα, η σχέση μεταξύ του τουρισμού και της θαλάσσιας χελώνας μπορεί να θεωρηθεί ανταγωνιστική, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο. Παρόλα αυτά, ο τουρισμός και η θαλάσσια χελώνα μπορούν να γίνουν σύμμαχοι και να συνυπάρξουν αρμονικά, αν ακολουθηθούν λύσεις οικονομικές, που βασίζονται στην εκπόνηση απλών κανόνων για τις δραστηριότητες κατά μήκος των ακτών, όπως ενδεικτικά παρουσιάζονται παρακάτω.

1.Φωτορύπανση
Ο τεχνητός φωτισμός, που αποτελεί συχνό φαινόμενο στη Κρήτη, αποπροσανατολίζει τα μικρά χελωνάκια, οδηγώντας τα σε κατεύθυνση αντίθετη από τη θάλασσα, ενώ παράλληλα αποτρέπει τις θηλυκές χελώνες από την φωλεοποίηση. Η ορθή διαχείριση των ιδιωτικών και κοινοτικών φωτεινών πηγών, θα μπορούσε να επιτευχθεί με την τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων με τέτοιο τρόπο, ο οποίος να εξασφαλίζει ότι δεν είναι ορατά από την παραλία. Ένας τρόπος είναι η χρήση κατάλληλων φωτιστικών (π.χ. Φωτιστικά σε στύλους μικρού ύψους, εφοδιασμένα, όπου απαιτείται, με περσίδες κατεύθυνσης του φωτός, παρέχουν έναν ιδανικό τρόπο ώστε να παραμένει το φως κοντά στο έδαφος και να ελαχιστοποιείται η διαρροή). Εναλλακτικά, στα υφιστάμενα φωτιστικά σώματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ειδικά κάλυπτρα, που εμποδίζουν την διάχυση του φωτός στη παραλία (χρήση φύλλων αλουμινίου ή γαλβανισμένου ατσαλιού ή βάψιμο της πλευράς τους που «βλέπει» στη παραλία).

2.Έπιπλα θαλάσσης
Η ύπαρξη μεγάλου αριθμού επίπλων θαλάσσης (π.χ. ομπρέλες, ξαπλώστρες, θαλάσσια σπορ) στις παραλίες ωοτοκίας, αφενός μειώνει την έκταση της παραλίας που είναι διαθέσιμη για ωοτοκία, ενώ παράλληλα αποτελεί εμπόδιο για τη πρόσβαση των θηλυκών χελωνών που επιδιώκουν να φωλεοποιήσουν. Τα διαχειριστικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν στη περίπτωση αυτή είναι η απομάκρυνση των επίπλων θαλάσσης εκτός αμμώδους παραλίας, πριν τη δύση του ήλιου, που ωοτοκούν οι θαλάσσιες χελώνες. Επιπλέον, η μείωση της πρόσβασης των θαλάσσιων χελωνών στην παραλία, μπορεί να επιτευχθεί με την τοποθέτηση των ομπρελών και ξαπλωστρών σε σταθερά σημεία και σε άξονες κάθετους προς το κύμα.

3.Π