Παγετός: συνέπειες για τις καλλιέργειες και αντιμετώπιση (Μέρος 2ο)

Στο πρώτο μέρος του άρθρου του agronomist.gr για τις επιπτώσεις του παγετού στις καλλιέργειες αναπτύχθηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν την έκταση και σοβαρότητα των ζημιών.

Η βασικότερη παράμετρος που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όσοι σκοπεύουν να εγκαταστήσουν μια φυτεία είναι η επιλογή είδους και ποικιλίας.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν είδη φυτών με διαφορετικό βαθμό ανθεκτικότητας στον παγετό, ενώ εντός του ίδιου είδους καλλιέργειας υφίστανται διαβαθμίσεις στην αντίδραση των φυτών στο φαινόμενο. Οι

διαφοροποιήσεις των γονότυπων οφείλονται σε διαφορές στη μορφή, την ανατομία και φυσιολογία αυτών.

Ας εξετάσουμε κάποια χαρακτηριστικά που συνδέονται με την αντοχή στον παγετό:

-Τρόπος ανάπτυξης: τα είδη και οι ποικιλίες που έχουν έρπουσα ανάπτυξη είναι πιο ανθεκτικοί σε σχέση με φυτά όρθιας ανάπτυξης.

-Ρυθμός ανάπτυξης: ταχείας ανάπτυξης καλλιέργειες είναι πιο ευπαθείς στον παγετό.

-Η σύσταση του κυτταρικού χυμού: υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα σχετίζεται με αντοχή στον παγετό, διότι μειώνεται σημαντικά η θερμοκρασία στην οποία κρυσταλλοποιείται το κύτταρο.

-Στάδιο ανάπτυξης καλλιέργειας: υπάρχουν στάδια ανάπτυξης πιο ευπαθή από άλλα. Ιδιαίτερα, η ζημιά στη φάση της άνθησης πολλών καλλιεργούμενων φυτών οφείλεται στην παρουσία των ανθέων που είναι πολύ ευαίσθητα όργανα.

Η αντιμετώπιση των χαμηλών θερμοκρασιών αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο για τη γεωργία της χώρας μας, διότι προκαλούνται σοβαρότατες ζημιές κάθε χρόνο. Τα μέτρα που είναι δυνατόν να ληφθούν διακρίνονται σε άμεσα και έμμεσα.

Στα άμεσα μέτρα περιλαμβάνονται επενδύσεις υψηλού κόστους, που η χρήση τους δικαιολογείται σε σχέση το προσδοκώμενο οικονομικό αποτέλεσμα από την καλλιέργεια. Τέτοιες μέθοδοι είναι η χρήση ανεμομεικτών, τεχνητής βροχής και αντιπαγετικών θερμαστρών.

Οι έμμεσες μέθοδοι αναφέρονται σε παρεμβάσεις στη φυσιολογία (σκληραγώγηση φυτών), στη βελτίωση των φυτών αλλά και σε καλλιεργητικές τεχνικές, στις οποίες θα δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση.

Ο καλλιεργητής πρέπει να εφαρμόζει κατάλληλα τις παρακάτω καλλιεργητικές αρχές ώστε να αυξήσει την αντοχή της καλλιέργειάς του στον παγετό:

-Εποχή σποράς: η σπορά πρέπει να προγραμματίζεται υπό τη λογική της αποφυγής έκθεσης των φυτών στις χαμηλές θερμοκρασίες όταν αυτά βρίσκονται σε ευαίσθητο στάδιο ανάπτυξης.

-Βάθος σποράς: γενικά όσο αυξάνει το βάθος της σποράς τόσο περισσότερο αργεί το φυτάριο να εξέλθει στην επιφάνεια του εδάφους, μειώνοντας την ευρωστία τους και επομένως την αντοχή τους στον παγετό.

-Λίπανση: Επάρκεια στα βασικά μακροθρεπτικά στοιχεία (άζωτο, φωσφόρος, κάλιο) αυξάνει την ανθεκτικότητα στον παγετό. Υπερβολική αζωτούχος λίπανση στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών αυξάνει την ευπάθεια τον φυτών!

- Εδαφική υγρασία: υπερβολικό νερό στο έδαφος αυξάνει την υδατοπεριεκτικότητα των νεαρών φυτών άρα και την ευαισθησία τους στις χαμηλές θερμοκρασίες. Έλλειψη νερού κατά τη σπορά καθυστερεί την ανάδυση των φυταρίων και αυξάνει την πιθανότητα ζημιών από παγετό.

-Κάλυψη εδάφους με φυτικά υπολείμματα: φαίνεται ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της επίστρωσης και της αντοχής των καλλιεργειών σε πολύ ψυχρές συνθήκες.

Επιμέλεια άρθρου: Δρ Ανδρέας Παπασταύρου, εκπαιδευτής στο e-school by agronomist.gr