Κρήτη: η πρόταση της Οικολογικής Κίνησης Μιραμβέλλου για τα απορρίμματα

Με την αρχή της νέας χιλιετίας τα σκουπίδια και τα προβλήματα άρχισαν να συσσωρεύονται και η διαχείριση των απορριμμάτων έφθασε να αποτελεί ένα από τα πιο εκτεταμένα, σοβαρά και πολυσύνθετα περιβαλλοντικά προβλήματα στην Ελλάδα.

Οι διαστάσεις του προβλήματος, με τις πόλεις να γεμίζουν με σωρούς από σκουπίδια και τις εφιαλτικές εικόνες από τις απαράδεκτες ανεξέλεγκτες χωματερές, έχουν φθάσει σε οριακό σημείο.

Καθώς το πρόβλημα των απορριμμάτων οξύνεται διαρκώς, απειλούνται πρόστιμα από την Ε.Ε. για τους ανεξέλεγκτους

χώρους απόθεσης και μαγειρεύονται πρόχειρες και πολλές φορές επικίνδυνες «λύσεις» στην πλάτη της τοπικής κοινωνίας, που έχει αρχίσει να αφυπνίζεται περιβαλλοντικά. Οι πρόχειρες λύσεις αφορούν κυρίως στη μεταφορά του προβλήματος από ένα τόπο σε ένα άλλο, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, όπως συνέβη πρόσφατα στην Κερατέα με τους κατοίκους να δίνουν μάχες και να  αντιστέκονται σθεναρά στη δημιουργία Χ.Υ.Τ.Α. στη περιοχή, ώστε να καλυφθεί μέρος των αναγκών διάθεσης των απορριμμάτων της Αθήνας. Από την άλλη, οι επικίνδυνες λύσεις αφορούν στην μετατροπή του προβλήματος από μια μορφή σε μια άλλη, κυρίως με την  προώθηση τεχνολογιών όπως η θερμική επεξεργασία (καύση), η οποία μετατρέπει τη φάση των αποβλήτων από στερεή σε – αέρια (επικίνδυνα καυσαέρια) και στερεή με μειωμένο όγκο (τοξική στάχτη σε ποσοστό 25% του αρχικού όγκου απορριμμάτων).

Στην Κρήτη, το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων άρχισε να γίνεται αισθητό εδώ και αρκετά χρόνια με την περίπτωση του Χ.Α.Δ.Α. Κουρουπητού Χανίων και το πρόστιμο που επιβλήθηκε (5 εκ. €) από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για πρώτη φορά σε κράτος-μέλος, καθώς και με άλλους ανεξέλεγκτους χώρους διάθεσης απορριμμάτων που απειλούνται με μεγάλα πρόστιμα, όπως ο Χ.Α.Δ.Α. της Ιεράπετρας που κινδυνεύει να εξελιχτεί σε νέο Κουρουπητό. Η μέχρι στιγμής απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη διαχείριση των απορριμμάτων έχει  οδηγήσει ορισμένους δήμους, με την πίεση της περιφέρειας, στην εφαρμογή πρόχειρων λύσεων, όπως για παράδειγμα η μεταφορά μέρους των απορριμμάτων της Ιεράπετρας (1/3 της συνολικής ποσότητας) προς τον Χ.Υ.Τ.Α. Αγίου Νικολάου με ταυτόχρονη επέκταση του υφιστάμενου κυττάρου για να μπορεί να δεχθεί τον επιπλέον όγκο απορριμμάτων.

Ο επερχόμενος νέος κίνδυνος ποινών από την Ε.Ε. και οι πιέσεις από διάφορες κοινωνικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις  για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στη διεύρυνση του δημόσιου διαλόγου και στην επίσπευση των  συζητήσεων στη περιφέρεια Κρήτης για τη δημιουργία περιφερειακού σχεδίου διαχείρισης στερεών αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Για τον λόγο αυτό έχουν εκπονηθεί και κατατεθεί στην περιφέρεια τρία διαχειριστικά σχέδια (μελέτες). Αρχικά, οι δύο πρώτες προσεγγίσεις του ΠΕΣΔΑ Κρήτης ήταν:

α) Η επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ από την ομάδα του ΕΜΠ της καθηγήτριας κας Λοϊζίδου (Λοϊζίδου, 2011), η οποία προτείνει την ταυτόχρονη λειτουργία τεσσάρων μονάδων μη