Πόσο έχει «πονέσει» η ρωσική οικονομία από τις κυρώσεις;

Γράφει ο

Γιώργος Βενέτης

Μετά από ένα και πλέον χρόνο από την έναρξη του πολέμου στην  Ουκρανία, οι δυτικές κυρώσεις ασφαλώς έχουν «πονέσει» την 11η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Οι κορυφαίες ρωσικές τράπεζες έχουν αποκοπεί από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας έχουν παγώσει και εκατοντάδες ξένες εταιρείες έχουν αποχωρήσει.

Το εμπόριο

μεταξύ της ευρωζώνης και της Ρωσίας έχει καταρρεύσει και οι υπολογισμοί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δείχνουν ότι ο όγκος του εμπορίου έχει μειωθεί στο μισό από την περίοδο πριν από τον πόλεμο. Οι εισαγωγές ρωσικής ενέργειας από την Ευρώπη έχουν σημειώσει ιδιαίτερα απότομη πτώση, καθώς οι κυρώσεις απαγόρευσαν τον άνθρακα τον Αύγουστο του 2022, το αργό πετρέλαιο τον Δεκέμβριο του 2022 και τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου τον Φεβρουάριο του 2023, σημειώνουν οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ.

Η  δυναμική του ρωσικού ΑΕΠ αντανακλά κυρίως τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες, οι οποίες καλύπτουν την επιβράδυνση της ιδιωτικής οικονομίας. Στην  οικονομική δραστηριότητα: Οι λιανικές πωλήσεις έχουν μειωθεί και υπάρχει  στασιμότητα στην αγορά κατοικίας.

Οι ελλείψεις ανταλλακτικών έχουν επιπτώσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία και απειλούν τον κλάδο των αερομεταφορών. Με την αναγγελία της εντολής του Πούτιν για μερική επιστράτευση, δεκάδες χιλιάδες νέοι εργαζόμενοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Οι δυτικές κυβερνήσεις επιταχύνουν τη διαδικασία προσφέροντας περισσότερες ανθρωπιστικές βίζες, πρόσθετη υποστήριξη για Ρώσους φοιτητές και κίνητρα για επιστήμονες και επαγγελματίες της τεχνολογίας, ώστε εκείνοι να μετακινηθούν στο εξωτερικό. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα ωφελήσει τις δυτικές οικονομίες, αλλά και θα εντείνει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ιδιαιτέρων δεξιοτήτων στη Ρωσία.

Η Ευρώπη αδυνατεί εκ των πραγμάτων, να κλείσει τις “τρύπες” των κυρώσεων. Σε ένα μόνο παράδειγμα, υπάρχουν στοιχεία ότι ο ρωσικός στρατός εισάγει οικιακές συσκευές από  γειτονικές χώρες και χρησιμοποιεί τα μικροτσίπ τους για να αναπληρώσει την απώλεια πρόσβασης σε δυτικούς ημιαγωγούς. Η Αρμενία εισήγαγε περισσότερα πλυντήρια ρούχων από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022 από ό,τι τα τελευταία δύο χρόνια μαζί.

Οι επιπτώσεις των κυρώσεων

Σύμφωνα με έκθεση που εκπονήθηκε για την κυβέρνηση, την οποία επικαλείται το Bloomberg, η Ρωσία ενδέχεται να αντιμετωπίσει μια μεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση αν δεν λάβει τα απαραίτητα μέτρα, καθώς οι επιπτώσεις των αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων εξαπλώνονται, προκαλώντας προβλήματα σε τομείς στους οποίους η χώρα στηρίζεται εδώ και χρόνια για να τροφοδοτήσει την οικονομία της,

Το έγγραφο, αποτέλεσμα πολύμηνης εργασίας αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων που προσπαθούν να εκτιμήσουν τον πραγματικό αντίκτυπο της οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, παρουσιάζει μια πιο δυσοίωνη εικόνα από ό,τι κάνουν συνήθως οι αξιωματούχοι στις αισιόδοξες δημόσιες δηλώσεις τους.

Το Bloomberg είδε ένα αντίγραφο της έκθεσης, η οποία συντάχθηκε σε  μια συνάντηση κορυφαίων αξιωματούχων. Άνθρωποι που γνωρίζουν τις διαβουλεύσεις επιβεβαίωσαν τη γνησιότητά της.

Η έκθεση αναφέρεται στους  περιορισμούς, οι οποίοι αφορούν περίπου το ένα τέταρτο των εισαγωγών και εξαγωγών και προκαλούν αρρυθμίες στη ρωσική οικονομία. Συνεπεία των κυρώσεων,  η Ρωσία πλήττεται από ένα σοβαρό τεχνολογικό έλλειμμα σε τσιπ υψηλής τεχνολογίας που προκαλείται από τις κυρώσεις. Έχοντας εκτοξεύσει (ή χάσει στη μάχη) πολύ περισσότερη πυραυλική ισχύ απ’ ό,τι  η Μόσχα περίμενε αρχικά, χρησιμοποιεί και αποθέματα πυρομαχικών της σοβιετικής εποχής,

Το Κίεβο γνωρίζει πολύ καλά ότι το αποτέλεσμα του πολέμου είναι πιθανό να εξαρτηθεί από το εάν η Ρωσία θα βρει τρόπο να ανακτήσει την πρόσβαση σε τσιπ υψηλής τεχνολογίας και θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα τα αποκτήσει. Προκειμένου να επισημάνει τον κίνδυνο, η Ουκρανία έχει συντάξει λίστες αγορών με ημιαγωγούς, μετασχηματιστές, συνδετήρες, περιβλήματα, τρανζίστορ, μονωτές και άλλα εξαρτήματα, τα  οποία χρειάζεται  η Ρωσία για να τροφοδοτήσει την πολεμική της προσπάθεια. Τα περισσότερα εξ’ αυτών είναι κατασκευασμένα από εταιρείες στις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Ολλανδία. το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ταϊβάν και την Ιαπωνία, μεταξύ άλλων.  Το μήνυμα είναι σαφές: Μην αφήσετε τους Ρώσους να τα πάρουν στα χέρια τους.

Η έκθεση  αναφέρει  επίσης  πώς η Ρωσία ενδέχεται  να αντιμετωπίσει  τον κίνδυνο, έως και 200.000 ειδικοί στον τομέα της πληροφορικής να εγκαταλείψουν τη χώρα έως το 2025. Είναι η πρώτη επίσημη πρόβλεψη για το διευρυνόμενο brain-drain. Αυτό ήταν και μία επιδίωξη της αμερικανικής πολιτικής όπως αναφερόταν σε  έκθεση της RAND Corporation. Το αμερικανικό think tank δημοσίευσε το 2019 έκθεση, σχετικά με το πρόγραμμα αποδυνάμωσης της Ρωσίας. Στα πλαίσια της έκθεσης ερευνήθηκαν διάφορες μεθοδεύσεις προκειμένου να πλήξουν τη Ρωσία. Μία εξ αυτών ήταν η ενθάρρυνση της μετανάστευσης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και καλά μορφωμένων νέων από τη Ρωσία, κάτι  που  έχει μικρό κόστος, με την δραστηριοποίησή τους να  ενισχύει τις οικονομίες των Ηνωμένων Πολιτειών και των άλλων χωρών υποδοχής, στερώντας τους από τη Ρωσία.

Εκτιμήσεις για την ύφεση

Δημόσια, οι αξιωματούχοι λένε ότι το πλήγμα από τις κυρώσεις είναι  μικρότερο από ό,τι φοβόντουσαν. Παράλληλα και Δυτικοί οικονομολόγοι έχουν επίσης προσαρμόσει τις προοπτικές για το τρέχον έτος, υποχωρώντας από τις αρχικές προβλέψεις για βαθιά ύφεση, καθώς η οικονομία άντεξε καλύτερα από το αναμενόμενο.

Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών πρέπει να ληφθούν  μια σειρά μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας και την περαιτέρω άμβλυνση των επιπτώσεων των κυρώσεων, προκειμένου η οικονομία να ανακάμψει στα προπολεμικά επίπεδα το 2024 και να αναπτυχθεί σταθερά στη συνέχεια.

Ερωτηθείς σχετικά με την έκθεση του Bloomberg ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Μαξίμ Ρεσέτνικοφ  χαρακτήρισε τις προβλέψεις “αναλυτικές εκτιμήσεις που χρησιμοποιήσαμε για να υπολογίσουμε τι θα συμβεί αν δεν αντισταθούμε, αν δεν κάνουμε τίποτα“, σύμφωνα με το Tass, επιβεβαιώνοντας την αυθεντικότητα της έκθεσης.

Ο κίνδυνος της παγκόσμιας ύφεσης θα είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης  ενεργειακών προϊόντων, στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει πτώση του ρουβλίου και έξαρση του πληθωρισμού. Μία ακόμη συνέπεια θα ήταν, τα ενεργειακά έσοδα να μειωθούν, απειλώντας τους στόχους του Κρεμλίνου, αναφέρει η έκθεση.

Εισαγωγές ανά οικονομικό κλάδο

Η εξάρτηση της Ρωσίας από παντός είδους προϊόντα και πρώτες ύλες είναι μεγάλη. Ενδεικτικά ανά κλάδο:

Γεωργία:. Οι σπόροι για βασικά προϊόντα, όπως τα ζαχαρότευτλα και οι πατάτες, εισάγονται ως επί το πλείστον από το εξωτερικό, όπως και οι ιχθυοτροφές και τα αμινοξέα.

Αεροπορικά ταξίδια: Το 95% του όγκου των επιβατών μεταφέρεται με αεροπλάνα ξένης κατασκευής και η έλλειψη πρόσβασης σε εισαγόμενα ανταλλακτικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε συρρίκνωση του στόλου, καθώς αυτά βγαίνουν εκτός λειτουργίας.

Κατασκευή μηχανημάτων: Μόνο το 30% των εργαλείων για την κατασκευή μηχανών είναι ρωσικής κατασκευής και η τοπική βιομηχανία δεν έχει την ικανότητα να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση.

Φαρμακευτικά προϊόντα: Περίπου το 80% της εγχώριας παραγωγής βασίζεται σε εισαγόμενες πρώτες ύλες.

Επικοινωνίες και πληροφορική: Οι περιορισμοί στις κάρτες SIM θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έλλειψη, ενώ ο τομέας των τηλεπικοινωνιών της  χώρας, μπορεί να μείνει πέντε χρόνια πίσω από τους παγκόσμιους ηγέτες.

Ελβετική μελέτη

Μόνο το 8,5% των εταιρειών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της G7 έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία, σύμφωνα με ελβετική πανεπιστημιακή μελέτη που δημοσιεύθηκε τον  Ιανουάριο, η οποία αμφισβητεί « τον λόγο για μια τεράστια έξοδο » εταιρειών από την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Πριν από τον Φεβρουάριο του 2022, 2.405 θυγατρικές που ανήκαν σε 1.404 εταιρείες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της G7 δραστηριοποιούνταν στη Ρωσία, όπως δήλωσαν οι καθηγητές Σάιμον Έβενετ από το Πανεπιστήμιο του St. Gallen και Νικολό Πιζάνι από το IMD Lausanne, ένα διάσημο ινστιτούτο διαχείρισης επιχειρήσεων.

«Πολλές εταιρείες αντιστάθηκαν στην πίεση από κυβερνήσεις, μέσα ενημέρωσης και ΜΚΟ να εγκαταλείψουν τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία», σημειώνει η μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Σεντ Γκάλεν.

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι εταιρείες δεν έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία. Η δραστηριότητά τους μπορεί, για παράδειγμα, να μην εμπίπτει στις κυρώσεις. Άλλοι μπορεί να επικαλούνται τη κοινωνική χρησιμότητα των προϊόντων τους, αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης, φέροντας ως παράδειγμα βασικά φάρμακα.

Συμπερασματικά οι «ευγενείς» στόχοι της Δύσης να γονατίσουν οικονομικά τη Ρωσία, δεν  ευοδώθηκαν.. Ίσως οι ηγέτες της Δύσης να προσδοκούν ‘ότι το μεσοχρόνιο κόστος  θα πλήξει τη ρωσική οικονομία, αλλά προφανώς όπως διαφαίνεται  δεν εξετάζουν ότι  η πιθανότερη εκδοχή  είναι  οι χώρες τους να αντιμετωπίσουν τέτοιου μεγέθους  οικονομική και κοινωνική κρίση, με ανεξέλεκτες κοινωνικές αντιδράσεις, που μπορεί να  οδηγήσει τους περισσότερους στην αντιπολίτευση ή στην ιδιώτευση. Το όχι στη ρωσική ενέργεια σημαίνει ότι η Ευρώπη θα γίνει συστημικά και μακροπρόθεσμα η πιο δαπανηρή περιοχή στον κόσμο για τους ενεργειακούς πόρους. Οι τιμές θα παραμείνουν αυξημένες και θα διατεθούν πόροι για την αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει σημαντικά την κατάσταση. Επιπλέον αυτοί οι πόροι θα πρέπει από κάπου να αφαιρεθούν, από το πρόγραμμα επενδύσεων από την ευρύτερη κοινωνική πολιτική κ.λπ. Ορισμένοι αναλυτές λένε ότι θα υπονομευθεί σοβαρά ή ακόμη και αμετάκλητα η ανταγωνιστικότητα ενός σημαντικού τμήματος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η οποία ήδη χάνει έδαφος από εταιρείες από άλλα μέρη του κόσμου. Τώρα, αυτές οι διαδικασίες σίγουρα θα επιταχυνθούν. Προφανώς ο πολιτικός εγωισμός και ο «ευνουχισμός» του ορθολογισμού, δρουν ανασχετικά στο να αρθούν οι  κυρώσεις,  που έχουν επιφέρει τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση από τον β΄Παγκόσμιο πόλεμο.

The post Πόσο έχει  «πονέσει» η ρωσική οικονομία  από τις  κυρώσεις; appeared first on Militaire.gr.