Πνευματικό μνημόσυνο για τον Χριστόδουλο Γιαλλουρίδη

Πνευματικό μνημόσυνο για τον Χριστόδουλο Γιαλλουρίδη, Λευκωσία 17, Ιανουαρίου 2024. Πολιτιστικό Κέντρο Μονής Κύκκου, Λευκωσία.

Κείμενο της ομιλίας του Μάριου Ευρυβιάδη

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Θέλω να ευχαριστήσω και να χαιρετίσω τους συντελεστές της σημερινής τιμητικής εκδήλωσης στη μνήμη του Καθηγητή Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη, την  Ελληνική Εταιρεία Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα

της  Ιεράς  Μονής  Κύκκου και τον Εκδοτικό Οίκο Ι. Σιδέρη, ο οποίες εξέδωσε τον αφιερωματικό τόμο ο οποίος παρουσιάζεται σήμερα και με τον οποίο τιμούμε το έργο και την μνήμη  του ανθρώπου, του  φίλου, του πατριώτη και του πανεπιστημιακού δάσκαλου, του αγαπημένου μας Λάκη.

Τιμώντας την μνήμη του φίλου και συναδέλφου  Χριστόδουλου,   με τον οποίο μοιραζόμουν το ίδιο γραφείο στο Πάντειο πανεπιστήμιο για πάνω από 10 χρόνια,  θέλω να καταθέσω κάποιες θέσεις και σκέψεις για τα διεθνή δρώμενα πάντα με γνώμονα το μέλλον αυτού του τόπου και του λαού του, ζητήματα για τα οποία ο   Χριστόδουλος αφιέρωσε, κυριολεκτικά, όλες τις ακαδημαϊκές του προσπάθειες. Ο Λάκης έφυγε χωρίς να αξιωθεί να δει την Κύπρο απελευθερωμένη ώστε να επισκεφθεί την όμορφη Μόρφου - την γενέτειρα του - σαν ελεύθερος άνθρωπος,  όπως συχνά μας έλεγε στο γραφείο στο Πάντειο.

Θα καταθέσω 8 θέσεις και σκέψεις:

Ναι, οι τούρκικες επιδρομές τον  Ιούλιο και Αύγουστο του 1974, στόχο είχαν και την κατάκτηση  εδαφών. Δεν ήταν όμως αυτός ο πρωταρχικός στόχος των δύο τουρκικών επιδρομών. Ο πρωταρχικός  τους στόχος ήταν πολιτικός. Ήταν η  κατάλυση του κυπριακού κράτους του 1960.

      Την κατάλυση του κυπριακού κράτους επιδίωκαν, ταυτόχρονα,  και οι πάτρωνες  των Τούρκων οι Αγγλοαμερικανοί, όπως επίσης η Αθηναϊκή χούντα καθώς  και οι παρατρεχάμενοι τους στην Κύπρο.

Ο πολιτικός αυτός στόχος της Άγκυρας απέτυχε παταγωδώς. Το κυπριακό κράτος όχι μόνο επιβίωσε αλλά το 2004 εντάχθηκε στην Ευρωπαΐκή Ένωση η οποία,  με όλα της τα προβλήματα, παραμένει ο ποιο επιτυχημένος διακρατικός οργανισμός στον κόσμο και δυνητικά  ο φορέας που μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για το μέλλον  της Κύπρου.

Η ένταξη της ΚΔ στην ΕΕ  έγινε παρά τις λυσσώδεις  αντιδράσεις της Τουρκίας η   οποία απειλούσε, ακόμη και με πόλεμο, για να αποτρέψει την ένταξη . Και θυμάμαι  πολύ έντονα τον τίτλο μιας  αθηναϊκής εφημερίδας που προέβαλε τα λόγια ενός επώνυμου πρώην  έλληνα διπλωμάτη- από το άρθρο του στη εφημερίδα -  πως η Τουρκία "δεν θα επιτρέψει την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση". Η Αθηναϊκή ελίτ χαρακτήριζε τον διπλωμάτη αυτό μέχρι τον θάνατο του ως τον "πρύτανη" ή αλλιώς τον "γκουρού" των Ελληνοτουρκικών σχέσεων. (Βύρων Θεοδωρόπουλος).

Σε κάθε ευκαιρία που μου προσφέρεται δηλώνω  ή γράφω πως 1000 χρόνια τούρκικα και να περάσουν,  οι Τούρκοι και οι νατοϊκή τους διευκολυντές -είναι η  λέξη που χρησιμοποιείται για να απόδοση τον πολύ πιο αποδοτικό αγγλικό όρο - enablers - δεν μπορούν να καταλύσουν το κυπριακό κράτος.

Τα κράτη είναι αυθύπαρκτα. Υπάρχουν εκ των πραγμάτων. Ένας μόνο τρόπος υπάρχει για να καταλυθεί ένα κράτος και αυτός είναι να αυτοκαταλυθεί. Με τη συναίνεση του λαού του. Δια της βίας αυτό δεν γίνεται.

2. Η Κύπρος, η  Κυπριακή Δημοκρατία,  δεν είναι "μικρό" κράτος όπως μοιρολογούν πολλοί και διάφοροι, παράγοντες και  μη, δημοσιογράφοι, επώνυμοι και ανώνυμοι.

Ο  χαρακτηρισμός αυτός υποκρύπτει φαταλισμό, ανεπάρκεια και ανικανότητα χειρισμού των πραγμάτων.

Το κυπριακό κράτος δεν είναι μικρό. Είναι ανίσχυρο κράτος. Όχι μικρό αλλά ανίσχυρο.  Είναι όμως και παραμένει κράτος. Και αυτό είναι το σημαντικό και το καθοριστικό.

[Και το Ισραήλ είναι μικρό κράτος. Μόνο ανίσχυρο, όμως,  δεν είναι]

Το κυπριακό κράτος είναι υποκείμενο και όχι αντικείμενο του διακρατικού συστήματος. Είναι δρών του συστήματος. Είναι παίκτης,  ισότιμος παίκτης στο διακρατικό σύστημα. Και ως παίκτης έχει τις δυνατότητες να θεραπεύσει τις αδυναμίες του ώστε, διασφαλιζόμενο, να παράγει ασφάλεια στους πολίτες του.

Η παραγωγή ασφαλείας είναι η απαραίτητη συνθήκη για όλα τα υπόλοιπα που

πρέπει και οφείλει να  παρέχει ένα σύγχρονο κράτος στου πολίτες του - ευνομία, δικαιοσύνη, πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα.

[Αλλιώς το κράτος χάνει τη νομιμοποίηση του και η εξουσία του μετατρέπεται σε αυθαιρεσία]   

[Απαραίτητη προυπόθεση  για αυτό είναι η πολιτική βούληση των ταγών του]

3. Σε συνυφασμένο με τα παραπάνω η Νήσος  Κύπρος  και συνεπώς το κυπριακό κράτος έχει, λόγω γεωγραφίας, μια διαχρονική μείζονα στρατηγική σημασία και αξία μέσα στο διακρατικό σύστημα.

Δυστυχώς η στρατηγική αυτή αξία της Κύπρου είναι άγνωστη σε αυτούς που κατά καιρούς ασκούν εξουσία στην ΚΔ.

Η αγνωσία αυτή είναι παντελώς αδικαιολόγητη διότι ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι ταγοί ως προς την στρατηγική αξία της Κύπρου υπάρχει στην δημόσια σφαίρα.

Όποτε δυο τινά πρέπει να συμβαίνουν. Είτε οι ταγοί του τόπου είναι ανεπαρκείς και ανίκανοι , είτε λειτουργούν με το φόβο ανάδειξης  και διαχείρισης  της αξίας αυτής. Νομίζω αυτό που συμβαίνει είναι ο συνδυασμός των δυο.

Και επειδή δεν πρέπει να μιλώ γενικά κι αόριστα θα σας δώσω δύο παραδείγματα - από τα πολλά που υπάρχουν- ως προς την στρατηγική αξία της Κύπρου στην διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Από το 1958 μέχρι το 1968, η Ανατολική Μεσόγειος και πιο συγκεκριμένα η Κύπρος ήταν-  κι αυτά δεν είναι δικά μου λόγια - "το πιο σημαντικό στρατηγικό σημείο του κόσμου". Για δέκα λοιπόν  χρόνια που όλοι γνωρίζουν τι συντελέσθηκε στην ευρύτερη περιοχή αλλά και  στον κόσμο, έτσι αξιολογούνταν  η Κύπρος. Τα λόγια είναι του Ναυάρχου Sergei G. Gorshkov, Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και  θεμελιωτή του Σοβιετικού Πυρηνικού Ναυτικού Στόλου.

Η στρατιωτική εκτίμηση του Σοβιετικού Ναύαρχου για την Κύπρο συμπεριλαμβάνεται σε μια σειρά εκτενέστατων κειμένων του που δημοσιεύθηκαν το 1972-73 στο Σοβιετικό περιοδικό Morskoi Spornik ( "Navies in War and Peace, January 1972- February 1973, και τα  οποία  μεταφράστηκαν από το περιοδικό US Naval Proceedings, εκεί όπου  εγώ τα   εντόπισα).   

Ο Σοβιετικός Ναύαρχος αναφέρεται στην Κύπρο ονομαστικά. Αλλά δεν αναφέρεται στην αξία της Κύπρου, όπως συμβατικά γνωρίζαμε,  δηλαδή ως  "αβύθιστο αεροπλανοφόρο".

Η αναφορά του ήταν όχι σε ό,τι συνέβαινε πάνω από τη θάλασσα αλλά κάτω από αυτή, στο βυθό της. Ο Σοβιετικός Ναύαρχος αναφέρονταν  στον πιο χρονικά διαρκή  θανάσιμο ανταγωνισμό του Ψυχρού Πολέμου. Αυτός  ήταν η ανάπτυξη στην Ανατολική Μεσόγειο της πρώτης γενιάς (και σχετικά με περιορισμένο βεληνεκές) αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων Πολάρις, στο ομώνυμα υποβρύχια. Από ένα και   μόνο γεωγραφικό σημείο στον κόσμο, στην Ανατολική Μεσόγειο και κυριολεκτικά  κάτω από την Κύπρο, μπορούσαν τα Πολάρις  να χτυπήσουν ολόχρονα  τη Σοβιετική Ένωση. Και ο Ναύαρχος περιγράφει εκείνα μέτρα  που οι Σοβιετικοί έλαβαν για να αντιμετωπίσουν τον θανάσιμο για αυτούς κίνδυνο.

Μπορεί η κρίση των πυραύλων της Κούβας του 1962 να ήταν η πιο επικίνδυνη κρίση στον κόσμο τότε και σήμερα, αλλά ήταν "στιγμιαία". Κράτησε 13 μέρες τον Οκτώβριο του 1962. Αποδείχτηκε περαστική.

Στην Ανατολική Μεσόγειο  κάθε άλλο παρά περαστικός ήταν ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου. Και κράτησε 10 χρόνια, με πάνω από 160 πλοία να διαγκωνίζονται στην επιφάνεια της Ανατολικής Μεσογείου, χωρίς να γνωρίζουμε πόσα υποβρύχια υπήρχαν στο βυθό της.

Το άλλο παράδειγμα που θέλω να αναφέρω συνοπτικά είναι ότι στις 18 Σεπτεμβρίου 1961, στην  περιοχή που σήμερα βρίσκεται το κράτος της Ζάμπιας που τότε ήταν η Βόρεια Ροδεσία υπό Βρεττανικό  έλεγχο- και αυτό λειτούργησε  καθοριστικά - δολοφονήθηκε ο δεύτερος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Σουηδός Dag  Hammarskjold.

Το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε μαζί με άλλους 15 συνεργάτες του σε  μια ειρηνευτική αποστολή για την διευθέτηση του εμφυλίου πολέμου στο Κονγκό καταρρίφθηκε από άλλο αεροπλάνο Δυτικών συμφερόντων. Ο Σουηδός διπλωμάτης και τα σχέδια του για ειρήνευση στο Κονγκό δεν ήταν αρεστά στους  Δυτικούς νέο ιμπεριαλιστές. Σχετική  δήλωση, πως δηλαδή δολοφονήθηκε, έκανε   τότε ο πρώην αμερικανός Πρόεδρος  Τρούμαν, όταν ρωτήθηκε σχετικά. Τον δολοφόνησαν, απάντησε ευθέως.

Γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες της κατάρριψης  του αεροπλάνου διότι το γεγονός  της δολοφονίας του Γενικού Γραμματέα και των συνεργατών του καταγράφηκε ζωντανά  από τους αμερικανικούς σταθμούς παρακολούθησης στον Καραβά. Οι σταθμοί αυτοί, οι οποίοι τότε βρίσκονταν υπό την δικαιοδοσία της CIA, πήραν επείγον  μήνυμα την προηγούμενη μέρα να βρίσκονται σε συνεχή επαγρύπνηση διότι κάτι σημαντικό  θα λάμβανε χώρα την επομένη.   Αυτό ήταν η δολοφονία του ΓΓ του ΟΗΕ.

Υπάρχει record που καταγράφει την αναφορά  του πιλότου- δολοφόνου με κέντρο ελέγχου την στιγμή της κατάρριψης.

4. Από τότε και με την αποχώρηση του τρίτου Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ,  του γνωστού μας Ού Θάντ το 1971 και τον οποίο όπως όλοι γνωρίζουμε διαδέχτηκε ο γνωστός μας Βάλτχαιμ  (και του οποίου το ναζιστικό παρελθόν αποκαλύφθηκε, τάχατες, εκ των υστέρων) άρχισε η συστηματική άλωση της Γραμματείας του ΟΗΕ από τους Αγγλοσάξονες. Από τότε Άγγλοι και Αμερικανοί ελέγχουν  και καθορίζουν την πολιτική ατζιέντα  της Γενικής Γραμματείας του ΟΗΕ. Για τους παροικούντες είναι  γνωστοί ως οι "pen holders”!

Προσπάθησε ο Αιγύπτιος  ΓΓ του  ΟΗΕ, Boutros Boutros Ghali,  να σηκώσει κεφάλι και τον αποκεφάλισαν οι Αμερικανοί. Δεν του επέτρεψαν δεύτερη θητεία. Απειλήθηκε μάλιστα να αποχωρήσει από τον αργότερα γνωστό  μας Σύμβουλο Εθνικής  Ασφαλείας του Τράμπ, τον John Bolton. Ο Γκάλι τα  αποκαλύπτει  παραστατικά στα απομνημονεύματα του. Αλλά τα έγραψε και ο τύπος της  εποχής.

5. Μέσω της άλωσης της Γραμματείας του ΟΗΕ ο λεγόμενος διακοινοτικός διάλογος ή  συνομιλίες στην Κύπρο, ειδικά μετά τις δύο τουρκικές επιδρομές, οργανωμένα και σκόπιμα εκφυλίστηκε. Εκφυλίστηκε  επί σχεδίου.

Σε αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί πως μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τον εκφυλισμό τους διαδραμάτισαν και οι κυπριακές ηγεσίες με αποκορύφωμα της προεδρίες Βασιλείου και Κληρίδη. Νόμιζαν πως με ένα ακόμη συμβιβασμό και υποχώρηση  θα θεράπευαν το πρόβλημα.

6. Όπως είναι πλέον δομημένες σήμερα οι συνομιλίες αυτές, νομοτελειακά θα καταλήξουν- αν καταλήξουν -  στην διάλυση του κυπριακού κράτους του 1960. Τίποτε διαφορετικό δεν μπορεί να προκύψει.

7. Είναι λοιπόν θέμα χρόνου ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης να βρεθεί μπροστά σε  είναι υπαρξιακό για τον ίδιο και τον λαό δίλημμα.

Τι θα πράξει; Προσπαθώ αλλά μου είναι αδύνατο να κατανοήσω με αυτά που δημόσια ευαγγελίζεται και διακηρύττει ως προς την λύση που επιδιώκει με τη  συνέχιση των συνομιλιών κλπ.  Όχι μόνος αυτός αλλά και οι προκάτοχοι του.

Θα διασφαλισθούν τα θεμελειώδη;  Ασφάλεια, πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα ;

8. "Τι πρέπει να γίνει" ; (όπως ρωτούσε ο Λένιν πρώτου κυριαρχήσει).

Δεν ξέρω. Ή μάλλον ξέρω τι δεν πρέπει να γίνει.

Δεν πρέπει να καταλύσουμε εμείς οι ίδιοι  κράτος του 1960. Το δικό μας κράτος το οποίο για εμάς είναι ταυτόχρονα θεσμός ασφάλειας και ελευθερίας .

Και δεν μπορούμε να χάσουμε το ηθικό πεδίο της μάχης που είναι ένας παράλληλος αγώνας. Αν χάσουμε αυτό τον αγώνα "δεν θα έχουμε υπόθεση " όπως λέει ο λαός.

[Δείτε τι έχει πάθει και πως τρέχει το Ισραήλ. Όποιο δίκαιο είχε στις 7 Οκτωβρίου με τις θηριωδίες κατά των αμάχων του, το έχασες με τις δικές του και χειρότερες θηριωδίες. Το ίδιο και η Ρωσία. Έχασε το όποιο δίκαιο της,  εξαπολύοντας επιδρομή κατά της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022]

Ο κόσμος το αντιλαμβάνεται  αυτό. Ειδικά στο μείζον ζήτημα θέμα της ασφάλειας.

Οι γυναίκες πιστεύω το γνωρίζουν, αλλά και το διαισθάνονται, περισσότερο από τους άνδρες.

Δεν είναι τυχαίο πως από το 70+%του 2004 το 70+% ήταν γυναίκες. Είναι ένα στατιστικό τη σημασία του λίγοι φαίνεται να έχουν αντιληφθεί.

Ασφάλεια σημαίνει προοπτική - προοπτική για το μέλλον.

Το ερώτημα λοιπόν είναι ένα και μόνο για τον καθένα μας και για όλους μαζί.

Θα είμαστε  πιο ασφαλείς με μια μελλοντική κατάσταση από ότι είμαστε σήμερα ;

Θα υπάρχει προοπτική για το μέλλον ;

Μάριος Λ. Ευρυβιάδης

Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ασφάλειας

Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος

The post Πνευματικό μνημόσυνο για τον Χριστόδουλο Γιαλλουρίδη appeared first on Militaire.gr.