Ο ναύαρχος που δεν παραδόθηκε στον Τσώρτσιλ με τίμημα 1.300 νεκρούς

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Στην παγκόσμια ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού, υπήρξε ένας ναύαρχος που με αμφιλεγόμενες αποφάσεις προστάτεψε μεν τις  παραδόσεις του Όπλου, την αξιοπρέπεια των αξιωματικών, και δεν παρέδωσε τον Στόλο του στον Τσόρτσιλ, αλλά ως  ηγέτης δεν ζύγισε ορθά τα υπέρ και τα κατά και  πέρασε στις «μαύρες» σελίδες της Ιστορίας, στέλνοντας στον θάνατο 1.300 συμπατριώτες τους αξιωματικούς και ναύτες!

Το όνομα του, Φρανσουά Ζαν Νταρλάν.

Ήταν Γάλλος ναύαρχος και πολιτικός που διατέλεσε πρωθυπουργός της Γαλλίας,

Ο Ζαν Νταρλάν γεννήθηκε στις 7 Αυγούστου του 1881 στην πόλη Νεράκ (Nérac) του νομού Λοτ-ε-Γκαρόν (Lot-et-Garonne) της Γαλλίας. 

Σπούδασε στη γαλλική Ναυτική Ακαδημία εμποροπλοιάρχων από την οποία και αποφοίτησε το 1902. 

Έλαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη μάχη του Βερντέν υπό τον στρατηγό Φιλίπ Πεταίν. Μετά τον πόλεμο συνέχισε καριέρα στρατιωτική όπου και κατατάχθηκε στο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό στο οποίο και εξελίχθηκε φθάνοντας το 1929 στο βαθμό του υποναυάρχου και το 1932 στο βαθμό του αντιναυάρχου.

 Τέσσερα χρόνια αργότερα προήχθη σε ναύαρχο και το 1939 έλαβε τον τιμητικό διοικητικό τίτλο του “Ναυάρχου του στόλου” ή στόλαρχου, τίτλος που απενεμήθη για πρώτη φορά.

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΥΣ ΝΑΖΙ

Μετά τα δραματικά γεγονότα της κατάρρευσης του μετώπου και την κατάληψη του Παρισιού από τα γερμανικά στρατεύματα, (Ιούνιος 1940), τάχθηκε ανοικτά υπέρ της σύναψης ανακωχής.

 Μετά την παραίτηση του Πωλ Ρεϊνώ, υπήρξε ένας από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του αντιπροέδρου Φιλίπ Πεταίν ν’ αναλάβει την εξουσία.

 Αναλαμβάνοντας ο τελευταίος πρόεδρος στη λεγόμενη κυβέρνηση του Βισύ, μετά τη συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, ο Ζαν Νταρλάν διορίσθηκε παράλληλα με τα καθήκοντά του, υπουργός του ναυτικού, όπου και διέταξε το μεγαλύτερο μέρος του γαλλικού στόλου να μετακινηθεί στα παράλια των γαλλικών αποικιών της Β. Αφρικής .

Τις ημέρες που ακολούθησαν, οι Άγγλοι, φοβούμενοι τυχόν προσχώρηση του γαλλικού στόλου στις δυνάμεις του Άξονα, ζήτησαν από τον Γάλλο ναύαρχο ούτε λίγο ούτε πολύ την παράδοση του στόλου του σε βρετανικό έλεγχο, ή την μετακίνησή του στη Καραϊβική.

 Βεβαίως προ του αιτήματος αυτού σε σύμμαχο χώρα με καταφανή έλλειψη εμπιστοσύνης και κατάφωρη προσβολή της αξιοπρέπειας των Γάλλων κυβερνητών, αξιωματικών και ναυτών, ο Ζαν Νταρλάν αρνήθηκε. 

Είναι πολύ αμφίβολο αν θα υπήρχαν Άγγλοι ναύαρχοι που θα ικανοποιούσαν όμοιο αίτημα, αν οι όροι ήταν αντίστροφοι.

Μετά από αυτή την εξέλιξη, στις 3 Ιουλίου, του 1940, ο Τσώρτσιλ διέταξε τον αιφνίδιο βομβαρδισμό του μέχρι τότε “συμμαχικού” γαλλικού στόλου που ελλιμενιζόταν στο όρμο του Μερς Ελ Κεμπίρ, σκορπώντας τον θάνατο σε 1300 ανυποψίαστους Γάλλους, βυθίζοντας και καταστρέφοντας γαλλικά πολεμικά πλοία, επεκτείνοντας παρόμοιες επιχειρήσεις στη Σενεγάλη και Μαδαγασκάρη.

ΑΓΓΛΟΙ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΓΑΛΛΟΥΣ

Η επίθεση και η καταστροφή αυτή χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη παράνοια του πολέμου μεταξύ Συμμάχων.

 Να σημειωθεί ότι κατά την επίθεση των Βρετανών τα γαλλικά πλοία ήταν πρυμνοδετημένα και εκτός επιχειρησιακής ετοιμότητας!

200 γαλλικά πλοία που βρίσκονταν αγκυροβολημένα σε βρετανικά λιμάνια καταλήφθηκαν χωρίς αψιμαχίες, όπως επίσης και τέσσερα γαλλικά καταδρομικά που βρίσκονταν στην Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο.

Ο υπόλοιπος στόλος, ωστόσο, βρισκόταν στη γαλλοαλγερινή πόλη Οράν και στο λιμάνι του Μερς-ελ-Κεμπίρ.

Ο Τσώρτσιλ απέστειλε τελεσίγραφο στον Γάλλο ναύαρχό Μαρσέλ Μπρουνό Γκενσούλ, δίνοντάς του τρεις επιλογές: «Να απομακρυνθεί ακολουθώντας τον βρετανικό στόλο, να κατευθυνθεί σε βρετανικό λιμάνι ή σε γαλλικό λιμάνι στις Δυτικές Ινδίες ή στις ΗΠΑ. ή διαφορετικά…». 

Το διαφορετικά δεν το διευκρίνισε, έδωσε όμως έξι ώρες προθεσμία, μετά την παραλαβή του τελεσιγράφου, για να αποφασίσει.

Η «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ»

Οι Βρετανοί έκαναν «κράτει» τις μηχανές των πλοίων τους αρκετά μίλια στα ανοιχτά καθώς ο υποπλοίαρχος Σέντρικ Σουΐντον Χόλαντ επιβιβάστηκε σε μια λέμβο και κατευθύνθηκε προς το λιμάνι. Ο πρώην ναυτικός ακόλουθος στο Παρίσι, μιλούσε άπταιστα γαλλικά και γι’ αυτό επιφορτίστηκε με τις διαπραγματεύσεις.

Άλλο ένα μοιραίο λάθος που επιβαρύνει τη βρετανική πλευρά:. 

Επιλέγεται ένας χαμηλόβαθμος αξιωματικός, για να συνδιαλαγεί με έναν ναύαρχο!

Ο ναύαρχος Γκενσούλ προσβλήθηκε και διέταξε τον υποπλοίαρχο να αποχωρήσει, παρόλο που γνωρίζονταν μεταξύ τους.

 Ο Γκενσούλ ήταν εξοργισμένος και ανέθεσε στον δικό του υποπλοίαρχό, Μπερνάρ Ντουφάι, να συναντήσει τον Βρετανό.

 Οι διαπραγματεύσεις κράστησαν αρκετές ώρες, με τους Γάλλους να φαίνονται απρόθυμοι να συμφωνήσουν.

 Το μεσημέρι βρετανικά αεροπλάνα απογειώθηκαν και έριξαν θαλάσσιες νάρκες στην είσοδο του λιμανιού.

Ο γάλλος ναύαρχος κατάλαβε ότι χρειαζόταν χρόνο. 

Στις 15:00 κάλεσε τον Χόλαντ στο ναυαρχίδα του, τη «Δουνκέρκη», για να μιλήσουν. 

Ο Χόλαντ επικοινώνησε με τον επικεφαλής του, ο οποίος μετέφερε το μήνυμά του στο Λονδίνο στις 16:55 μ.μ. 

Η απάντηση του Τσώρτσιλ ήταν σύντομη:

 «Να ξεπεραστούν τα προβλήματα γρήγορα!»

 Ο Χόλαντ έφυγε από τη ναυαρχίδα γύρω στις 17:25 μ.μ., με έναν εγκάρδιο αποχαιρετισμό.

Στις 17:54, οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την πιο ευρεία επίθεση τους στην Ιστορία.

 Οι Γάλλοι ήταν εγκλωβισμένοι!

Τα πλοία του γαλλικού στόλου βυθίζονταν και όσοι από τους άνδρες ρίχνονταν στα θάλασσα για να σωθούν ήταν σαν να βουτούσαν σε βραστό λάδι. Τα περισσότερα πλοία εξοντώθηκαν, αν και το καταδρομικό «Στρασβούργο» και πέντε αντιτορπιλικά διέφυγαν και κατέφυγαν στο λιμάνι της Τουλόν.

Η επίθεση κράτησε ακριβώς δέκα λεπτά, αφήνοντας 1.297 ναυτικούς νεκρούς και άλλους 350 τραυματίες – ο μεγαλύτερος αριθμός νεκρών από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου! 

Οι Γάλλοι ανταπάντησαν με αεροπορική επιδρομή στο Γιβραλτάρ, χωρίς όμως να προκαλέσουν ζημιές ή θύματα.

Στα τέλη του 1942, και καθώς οι Γερμανοί προχωρούσαν προς την Τουλόν, οι Γάλλοι κυβερνήτες κατέστρεψαν τα πλοία τους. Και τα 70! 

Αργότερα εκείνη την ημέρα, ο ναύαρχος Ντάρλαν έστειλε στον Τσώρτσιλ ένα τηλεγράφημα που έλεγε: 

«Βλέπεις; Είμαι άνθρωπος που κρατάω τον λόγο μου».

Λίγα χρόνια μετά ο Τσώρτσιλ θα γράψει στα Απομνημονεύματά του: 

«Αυτή ήταν η πιο απεχθής απόφαση, η πιο αφύσικη και οδυνηρή που με έχει απασχολήσει ποτέ».

Οι σχέσεις μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας ήταν τεταμένες για κάποιο διάστημα και οι Γερμανοί «γελούσαν» με τη διχόνοια των εχθρών τους.

Η ΤΥΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ

Ο Ναύαρχος Νταρλάν υπήρξε λαμπρός αξιωματικός, άριστος επιτελικός και δίκαια μπορούσε να υπερηφανευόταν ότι ήταν ο δημιουργός του γαλλικού στόλου όπως είχε διαμορφωθεί το 1940, υπογραμμίζοντας συχνά πως ως Γάλλος ηγήτορας δεν είχε ηττηθεί ποτέ. 

Υπήρξε φλεγματικός, υπερόπτης αλλά και πεισματάρης. 

Τάχθηκε υποστηρικτής της ανακωχής ως αναπόφευκτη ανάγκη, βλέποντας τους Γερμανούς μέσα στο Παρίσι, προκειμένου να σωθεί ότι ήταν δυνατόν. 

Συμμετείχε στη κυβέρνηση του Βισύ λόγω θέσεως που κατείχε, πλην όμως φάνηκε στη συνέχεια ενάντιος στη πολιτική των διώξεων του Λαβάλ, κατά πολιτικών, κομμουνιστών, Εβραίων κ.λπ. τον οποίον και αντικατέστησε στη δεύτερη περίοδο του Βισύ.

Υπήρξε πράγματι αντι-βρετανός έχοντας επίγνωση της ανάγκης της διατήρησης του ανέπαφου και αξιόμαχου γαλλικού στόλου τον οποίο και διέταξε ορθότατα σε διασπορά. 

Αλλά και ποια εμπιστοσύνη θα μπορούσε τότε να έτρεφε προς τους Άγγλους όταν η εκκένωση της Δουνκέρκης (αρχές Ιουνίου 1940) αφέθηκε χωρίς σχέδιο στη τύχη της, που αν συνέβη, όπως συνέβη, ένα θαύμα, αυτό οφειλόταν στον αυθορμητισμό του βρετανικού λαού που έσπευσε εθελοντικά με κάθε πλωτό μέσον να βοηθήσει αφήνοντας όμως την πίκρα της εγκατάλειψης των 40.000 Γάλλων στρατιωτών της οπισθοφυλακής που κατέληξαν όμηροι.

Τον Φεβρουάριο του 1941, ο ναύαρχος Νταρλάν ανέλαβε αναπληρωτής του Πεταίν, αντιπρόεδρος, υπουργός Εσωτερικών, Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων στην κυβέρνηση του Βισύ. Τον δε Ιανουάριο του 1942 ανέλαβε παράλληλα και ανώτατος αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων του “Γαλλικού Κράτους”. Την περίοδο αυτή ο Νταρλάν κατέβαλε ιδιαίτερες προσπάθειες συνοχής των γαλλικών στρατευμάτων των αποικιών με την κυβέρνηση του Βισύ προλαβαίνοντας τυχόν αποσχιστικές τάσεις.

Μετά την απόβαση των συμμάχων στη Βόρεια Αφρική στις 8 Νοεμβρίου (1942), ο Νταρλάν ευρισκόμενος στη περιοχή και συγκεκριμένα στο Αλγέρι συναντήθηκε με ανώτατους Αμερικανούς στρατιωτικούς, όπως με τον υποστράτηγο Μαρκ Κλαρκ όπου και υπέγραψε ανακωχή αναλαμβάνοντας κατά διαταγή του στρατηγού Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ως Ύπατος Αρμοστής, τη διοίκηση της Γαλλικής Β. Αφρικής όπου και οι σχέσεις μετά των αμερικανικών στρατιωτικών αρχών ρυθμίστηκαν με δύο συμφωνίες, μία στο Οράν και μία στο Μαρόκο που έμειναν γνωστές ως “συμφωνίες Κλαρκ – Νταρλάν”.

Λίγες εβδομάδες αργότερα της συνομολόγησης των παραπάνω συμφωνιών στις 24 Δεκεμβρίου του 1942 ο Ζαν Νταρλάν δέχθηκε εντός του ναυαρχείου δολοφονική επίθεση από ένα ένοπλο νεαρό 20χρονο Γάλλο του κινήματος της γαλλικής αντίστασης ονόματι Φερνάν Μποννιέ ντε λα Σαπέλ, από τον πυροβολισμό του οποίου υπέκυψε λίγες ώρες αργότερα. 

Ο δε δολοφόνος συνελήφθη και εκτελέστηκε από στρατιωτικό απόσπασμα δύο ημέρες αργότερα.

Πληροφορίες

Melton, G. (1998). “Νταρλάν: Ο ναύαρχος και πολιτικός της Γαλλίας” 1881-1942 . Westport, CT:

Ανρί Μισέλ, “Νταρλάν” , Παρίσι: Hachett, 1993.

Simon Kitson , “Vichy et la Chasse aux espions nazi” , Paris: Autrement, 2005.

The post Ο ναύαρχος που δεν παραδόθηκε στον Τσώρτσιλ με τίμημα 1.300 νεκρούς appeared first on Militaire.gr.