Η ήττα των Τούρκων στο Εσκί Σεχίρ και ο ήρωας Επίλαρχος

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Στην Μικρασιατική Εκστρατεία το ιππικό υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων.

Ο καλπασμός των αλόγων και η θαρραλέα επίθεση των ιππέων με τα σπαθιά που γυάλιζαν, έσπερναν τον πανικό και διέλυαν τις γραμμές τους, αναγκάζοντας τους σε άτακτη υποχώρηση!

Το Ιππικό, αν και ολιγάριθμο, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις επιχειρήσεις. 

 Έγραψε όμως σελίδες δόξας στις εκεί ελληνικές πατρίδες.

Τον Ιούνιο του 1921 η Ταξιαρχία Ιππικού (ΤΙ), μετά την συμμετοχή

 Η ΤΙ διέθετε το 1ο Σύνταγμα Ιππικού (ΣΙ) με 4 ίλες και το 3ο ΣΙ επίσης με 4 ίλες. Παράλληλα διέθετε έφιππη Μοίρα Πολυβόλων (24 πολυβόλα), έφιππη πυροβολαρχία (4 πυροβόλα των 75 χλστ.) και έφιππο απόσπασμα Μηχανικού.

Τότε η ΤΙ υπό τον συνταγματάρχη Νικολαΐδη μεταστάθμευσε στο Ουσάκ ενόψει των επικείμενων επιχειρήσεων προς Ανατολάς. 

Η Ταξιαρχία Iππικού λοιπόν, θα συνεργαζόταν με το πεζικό προς υπερκέραση και αποκοπή των τουρκικών δυνάμεων προς Κιουτάχεια.

Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ Η ΝΙΚΗ

Στις 3 Ιουλίου η ΤΙ διατάχθηκε να κινηθεί ανατολικά του Εσκί Σεχήρ.

 Την επομένη οι Τούρκοι επιτέθηκαν με ισχυρές δυνάμεις κατά του ελληνικού 14ου Συντάγματος Πεζικού (ΣΠ) στο Ουτς Σαράι.

 Συνέχιζαν να πιέζουν ασφυκτικά το ελληνικό πεζικό και την επομένη.

Η ΤΙ με τις μονάδες της να πεζομαχούν κράτησε τους Τούρκους. 

Ωστόσο το δεξιό του 14ου ΣΠ κάμφθηκε και οι Τούρκοι, που διέθεταν και πολυάριθμο ιππικό, απειλούσαν με εξόντωση τις ελληνικές δυνάμεις. 

Για να αποτραπεί το ενδεχόμενο αυτό ο επίλαρχος Σπυρίδων Μαρκόπουλος επιτέθηκε κατά των Τούρκων επικεφαλής της 1ης και της 2ης Ίλης του 1ου ΣΙ.

Οι Έλληνες ιππείς εφόρμησαν με την σπάθη κατά των εχθρών σε μια επέλαση θανάτου. 

Οι Τούρκοι, υπερέχοντας αριθμητικά, απέκρουσαν την επέλαση.

 Στη μάχη χάθηκαν 53 Έλληνες, μεταξύ τους και ο επίλαρχος και 80 ίπποι.

Παρόλα αυτά κερδήθηκε χρόνος και χάρη στην πρωτοβουλία του επιτελάρχη, τότε, της ΤΙ αντισυνταγματάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, το ιππικό κάλυψε την υποχώρηση του πεζικού, ελισσόμενο σε διαδοχικές θέσεις και καθυστερώντας τους Τούρκους, προκαλώντας τους σοβαρές απώλειες, τόσο σοβαρές ώστε να πάψουν την καταδίωξη.

Μετά τη μάχη στο Ουτς Σαράι η ΤΙ κινήθηκε προς το Αν Μπουνάρ. 

Στις 8 Ιουλίου οι Τούρκοι εκδήλωσαν τη μεγάλη τους επιθετική επιστροφή με στόχο την ανακατάληψη του Εσκί Σεχήρ και την καταστροφή των εκεί ελληνικών δυνάμεων.

Το Ιππικό εντόπισε εγκαίρως τις τουρκικές κινήσεις και κάλυψε τα κενά μεταξύ των ελληνικών μεραρχιών πεζικού.

 Έγραψε όμως παράλληλα μια ανεξίτηλη σελίδα δόξας… 

Βλέποντας την τουρκική πίεση η ΤΙ διέταξε το 3ο ΣΙ υπό τον συνταγματάρχη Βάρθη να επιτεθεί κατά των Τούρκων.

 Οι δύο επιλαρχίες είχαν επικεφαλής, η 1η, τον ηρωικό εκ Κύπρου, επίλαρχο Ιωάννη Τσαγγαρίδη και η 2η τον τότε επίλαρχο Γεώργιο Στανωτά (διοικητή της Μεραρχίας Ιππικού το 1940-41).

Οι Έλληνες ιππείς έσυραν τις σπάθες και υπό τους ήχους της σάλπιγγας, με την γαλανόλευκη σημαία να ανεμίζει εξόρμησαν με την ιαχή «Αέρα…» να δονεί την ατμόσφαιρα.

 Οι Τούρκοι αιφνιδιάστηκαν, σάστισαν, πανικοβλήθηκαν και το έβαλλαν στα πόδια καταδιωκόμενοι από τους ιππείς… Οι Έλληνες καταδίωξαν τους Τούρκους σε βάθος 4 χλμ. σπαθίζοντας πάνω από 500 και αιχμαλωτίζοντας άλλους 100!

 Το 3ο ΣΙ έχασε μόνο έναν ιππέα…

 Ήταν μια μεγάλη νίκη.

Αξίζει να γίνει μνεία στον επίλαρχο και μετέπειτα στρατηγό Ιωάννη Τσαγγαρίδη. Ο Τσαγγαρίδης γεννήθηκε το 1887 Λάπηθο.

 Ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει αλλά τα παράτησε όλα και πήγε εθελοντής να πολεμήσει στη Μακεδονία (Μακεδονικός Αγώνας).

Επιστρέφοντας κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό ως υπαξιωματικός. Προήχθη σε αξιωματικό του ιππικού και πολέμησε ηρωικά στους Βαλκανικούς Πολέμους και ιδίως στη Μικρά Ασία. Τραυματίσθηκε βαριά στις επιχειρήσεις του Σαγγάριου. 

Δυστυχώς ενεπλάκη στην πολιτική και πέθανε εξόριστος το 1939.

Ο ΗΡΩΑΣ ΤΣΑΓΓΑΡΙΔΗΣ

Ο Τσαγγαρίδης, στην εποχή των αλλεπάλληλων στρατιωτικών κινημάτων του μεσοπολέμου, αποτέλεσε μοναδική περίπτωση αξιωματικού που έχαιρε γενικής εκτίμησης και από τις δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις, βενιζελικών και αντιβενιζελικών.

 Ανήκε σε μια μεγάλη μερίδα αξιωματικών που προσπάθησαν να ακολουθήσουν τη νομιμότητα στον Εθνικό διχασμό, όσο κι αν αυτό ήταν αδύνατο. 

Επειδή υποστήριξε τον βασιλιά Κωνσταντίνο, το καλοκαίρι του 1917, μετά τη βενιζελική παλινόρθωση, εκτοπίστηκε στη Σαντορίνη από την κυβέρνηση Βενιζέλου.

 Όταν έληξε η τιμωρία του, πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο, στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και στη συνέχεια στη Μικρασιατική εκστρατεία, όπου ανδραγάθησε κατ’ επανάληψη, με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους αξιωματικούς – θρύλους. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις στην περιοχή Προύσας, το καλοκαίρι του 1920, ως επιτελάρχης της Ταξιαρχίας Ιππικού.

 Τον Αύγουστο του 1921 τραυματίστηκε σοβαρά στην πολύνεκρη μάχη στο φρικτό ορεινό τοπίο του Καλέ-Γκρότο, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Άγκυρα. 

Μετά τη μάχη προήχθη τιμητικά, όπως και ο συμπολεμιστής του Νικόλαος Πλαστήρας, του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων.

Διατηρώντας την ίδια νοοτροπία, είχε άριστες προσωπικές σχέσεις και με τον Ιωάννη Μεταξά και με τον Νικόλαο Πλαστήρα, που εκτιμούσαν την ευθύτητα και τις στρατιωτικές του αρετές. Υποστηρίζοντας  τη νομιμότητα και την  απομάκρυνση των αξιωματικών από την πολιτική, έδρασε εναντίον της αντεπανάστασης του 1923, ως φρούραρχος Αθηνών συνέβαλε στη διάλυση των «Δημοκρατικών Ταγμάτων» το 1926, και ως διοικητής της Ταξιαρχίας Ιππικού στη Λάρισα αντιτάχθηκε στο κίνημα του (φίλου του) Πλαστήρα, το 1933. 

Τον Οκτώβριο του 1935 προήχθη σε υποστράτηγο, από τον Γ. Κονδύλη. 

Μετά την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου αρνήθηκε να αναλάβει το Υφυπουργείο Στρατιωτικών που του προτάθηκε από τον Μεταξά.

Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΠΑΓΟ

Μετατέθηκε στην Κομοτηνή, στη διοίκηση της ΧΙΙ Μεραρχίας, όπου σε μια φιλική συζήτηση με ανώτερό του, μίλησε περιφρονητικά για τον Αλέξανδρο Παπάγο (αξιωματικό επίσης του Ιππικού), τότε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, χαρακτηρίζοντάς τον «άμαχο και ανεπαρκή».

 Ο συνομιλητής του μετέφερε τη συζήτηση στον Παπάγο και με βάση την αναφορά του άρχισαν οι διώξεις εναντίον του Τσαγγαρίδη. 

Καταδικάστηκε αρχικά από Πρωτοβάθμιο Ανακριτικό Συμβούλιο σε αργία δι’ απολύσεως «διότι εξεφράσθη ασεβώς και περιφρονητικώς» για τον Παπάγο.

 Στο δευτεροβάθμιο Συμβούλιο που προσέφυγε ο Τσαγγαρίδης, προήδρευσε, τσαλαπατώντας κάθε έννοια δικαίου, ο ίδιος ο Παπάγος!

 Τον Ιούνιο του 1938 εκτοπίστηκε στη Σίφνο, «ως επικίνδυνος διά την δημοσίαν ασφάλειαν». 

Μετά από τέσσερις μήνες εστάλη στον Άγιο Κήρυκο της Ικαρίας, όπου και αρρώστησε, συνεχίζοντας να μάχεται για την αθώωσή του. 

Το δικτατορικό καθεστώς αγνόησε τις αλλεπάλληλες εκκλήσεις του και όταν δόθηκε η έγκριση για τη μεταφορά του στην Αθήνα για νοσηλεία, ήταν αργά.

 Δυο βδομάδες μετά, στις 31 Μαρτίου 1939, άφησε την τελευταία του πνοή στον «Ευαγγελισμό».

 Ήταν μόλις 52 χρονών. 

Σύμφωνα με τα βρετανικά διπλωματικά έγγραφα ο μεταξικός υφυπουργός Ασφαλείας Κωνσταντίνος Μανιαδάκης υποψιαζόταν ότι ο Τσαγγαρίδης ήταν σε επαφή με τον αυτοεξόριστο Πλαστήρα και ετοίμαζαν κίνημα, μέσω Κύπρου, για ανατροπή της δικτατορίας.

 Η συμπεριφορά του καθεστώτος απέναντί του, δείχνει ανάγλυφα τις φοβίες της μεταξικής δικτατορίας και την εγκληματική σκαιότητα με την οποία αντιμετωπίζονταν οι πολιτικοί αντίπαλοι, υπαρκτοί ή ανύπαρκτοι

Πληροφορίες

History point

Πέτρος Παπαπολυβιου

The post Η ήττα των Τούρκων στο Εσκί Σεχίρ και ο ήρωας Επίλαρχος appeared first on Militaire.gr.