Λειτουργικές τελετουργικές πράξεις στην ελληνική λαϊκή εθιμοταξία – Γ΄
Με τον όρο «ύψωμα» ονομάζονται διάφορες στιγμές των ελληνικών λαϊκών θρησκευτικών εορταστικών τελετουργιών. Σε πολλές περιοχές, κατά την περιφορά της εικόνας του εορτάζοντος αγίου πραγματοποιείται μία τελική στάση, όπου μετά την δέηση ο ιερέας τελεί το ύψωμα του κομμένου αντίδωρου, κατά την εκκλησιαστική τάξη που προβλέπεται στο ευχολόγιο, και κατόπιν οι πιστοί περνούν, ασπάζονται το εικόνισμα και το ευαγγέλιο που κρατά ο ιερέας, παίρνουν αντίδωρο – ενίοτε βουτηγμένο σε ποτήρι με κόκκινο κρασί που κρατά ένας επίτροπος – και ρίχνουν λεφτά σε παρακείμενο δίσκο.
Αλλού ονομάζουν ύψωμα
Τέλος σε άλλες περιοχές, όπως λ.χ. στην Αιτωλία, οι εορτάζοντες την ονομαστική τους εορτή βάζουν σε τραπέζι στο σπίτι τους πιάτο με βρασμένο σιτάρι, από πάνω πρόσφορο και δίπλα δύο ποτήρια με κρασί. Ακολούθως πηγαίνει ο ιερέας στο σπίτι, κόβει το κεντρικό σημείο του πρόσφορου και το «υψώνει», με βάση τη σχετική εκκλησιαστική ακολουθία, κόβει το υπόλοιπο πρόσφορο και το μοιράζει στους παρευρισκόμενους ως αντίδωρο, ενώ δύο κομμάτια από τον «αμνό» τα βάζει στα δύο ποτήρια κρασί και τα προσφέρει στο νοικοκύρη και στη νοικοκυρά του σπιτιού.
Ακολούθως ο νοικοκύρης και η νοικοκυρά κρατούν με το αριστερό χέρι το ποτήρι αυτό και με το δεξί το πιάτο με το σιτάρι και το πρόσφορο πάνω του, το οποίο κρατάει και ο ιερέας, και οι άλλοι που βρίσκονται εκεί τους κρατούν από τους ώμους, κάνει ο ιερέας την απόλυση της ακολουθίας του υψώματος και όλοι μαζί εύχονται για χρόνια πολλά.
Οι εκκλησιαστικές λιτανείες είναι άμεσα συνδεδεμένες με ανάλογες εκκλησιαστικές τελετές. Πρόκειται, κατά κύριο λόγο, για τις περιφορές εικόνων ναών που πανηγυρίζουν τον προστάτη άγιό τους, για περιφορές επιταφίων, κατά την Μεγάλη Παρασκευή, και για περιφορές άλλων ελασσόνων περιπτώσεων, όπως ο υπαίθριος αγιασμός των υδάτων, κατά την εορτή των Θεοφανείων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, που διαφοροποιούνται στις λεπτομέρειές τους, κοινά είναι τα βασικά τελετουργικά στοιχεία, και κοινοί οι σκοποί. Το μεγαλύτερο μέρος των λιτανειών αυτών ανήκουν στην πρώτη περίπτωση, των πανηγυρικών δηλαδή και τελετουργικών λιτανειών, που εντάσσονται στα πλαίσια των πανηγύρεων των ναών. Χρονικά εντοπίζονται είτε το βράδυ της παραμονής, μετά τον πανηγυρικό εσπερινό, είτε το απόγευμα της κυριώνυμης ημέρας, πριν τον εσπερινό της επομένης ημέρας.
Το κύριο μέρος τους περιλαμβάνει την συγκέντρωση πολλών ιερέων, επικεφαλής των οποίων βρίσκεται ο επιχώριος επίσκοπος, στο ναό, την ένδυσή τους με τα ιερά άμφιά τους, και την τελετουργική έξοδό τους από το ναό σε συνοδεία της εικόνας του αγίου, που περιφέρεται ανθοστολισμένη, συχνά δε και σε ειδικό ξυλόγλυπτο κουβούκλιο, σε δρόμους της ενορίας, σύμφωνα με ένα προκαθορισμένο δρομολόγιο, το οποίο έχει ανακοινωθεί εκ των προτέρων. Την όλη πομπή συχνά συνοδεύει η δημοτική φιλαρμονική, αλλά και ακολουθεί πλήθος κόσμου, που συμμετέχει στην λιτάνευση. Όπως δε ορίζεται από την ανάλογη εθιμοταξία, η πομπή σταματά σε συγκεκριμένα σημεία της διαδρομής της, κυρίως σε σταυροδρόμια και τρίστρατα, αλλά και έξω από παρεκκλήσια της περιοχής, για να αναπεμφθεί ειδική δέηση.
Πάνδημη επίσης είναι και η υποδοχή της εικόνας, από τα σπίτια απ’ όπου περνάει. Οι κάτοικοι βγαίνουν στις εισόδους ή στα μπαλκόνια τους, έχουν ανάψει θυμιατήρια όπου καίνε λιβάνι, σταυροκοπιούνται και ραίνουν την πομπή με λουλούδια και αρώματα, δείχνοντας την ευλάβειά τους για τον εορτάζοντα άγιο. Της λιτανείας, πέρα από την φιλαρμονική, προηγούνται λάβαρα, εξαπτέρυγα, ο σταυρός και παιδιά ή έφηβοι της ενορίας, που κρατούν σημαίες και θρησκευτικά σύμβολα, μέσω των οποίων ταυτοποιείται και η εορτάζουσα ενορία, αφού σε αυτά συνήθως κυριαρχεί η εμβληματική μορφή του προστάτη – αγίου, ο οποίος απεικονίζεται, λ.χ., και στο μέσον της σημαίας της ενορίας.
Θα συνεχίσουμε όμως και στο επόμενο άρθρο μας.
The post Λειτουργικές τελετουργικές πράξεις στην ελληνική λαϊκή εθιμοταξία – Γ΄ appeared first on Dogma.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Νεκρός γνωστός Αγρινιώτης σε τροχαίο στα Σύβοτα
- Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Αποκάλυψε τι λαχταράει πιο πολύ και δεν μπορεί να κάνει ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας
- Ιωάννα Τούνη: Άσχημη εξέλιξη στο ταξίδι της με το μωρό – Δείτε τι συνέβη
- Με το ΒΗΜΑ αυτή την Κυριακή: Δημοσκόπηση της Metron Analysis – Ποιος προηγείται στον ΣΥΡΙΖΑ
- Κολυδάς: Να μην συγκρίνουμε τον καύσωνα με αυτόν του 1987
- Super Κική: Δείχνει το σώμα της μετά τη λιποαναρρόφηση - Δείτε φωτογραφίες
- Το Σωφεράκι
- Καύσωνας: Σοκάρει η μητέρα του ντελιβερά που πέθανε από θερμοπληξία - «Έτρεμε και έβγαζε αίμα από το στόμα»
- Κ. Λαβουβάρδος: Θα περάσουμε, πιθανότητα, τις 17 ημέρες καύσωνα – Έτσι θα είναι τα επόμενα καλοκαίρια στη χώρα μας
- Φρενίτιδα στην Καλιφόρνια: Υπερτυχερός κερδίζει 1,08 δισ. δολάρια σε τζακ ποτ λοταρίας
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις dogma
- Η αγία Μαρία η Μαγδαληνή
- Άγγελος Σικελιανός: Διαβάστε τι έγραψε αφού ασπάστηκε το άφθαρτο χέρι της Αγίας Μαγδαληνής στο Άγιο Όρος
- Άρτης Καλλίνικος: «Το σπουδαιότερο θαύμα είναι η σωτηρία της ψυχής»
- Κοσμική λογική και θαύμα
- Καισαριανής Δανιήλ: «Οι ευαγγελιζόμενοι τον λόγον» (Πράξεων η΄, 4)
- Ο Ιεραπύτνης Κύριλλος στη λήξη του 6ου Συνεδρίου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών
- Ο Δημητριάδος Ιγνάτιος για την Κυριακή Ζ Ματθαίου
- Λειτουργικές τελετουργικές πράξεις στην ελληνική λαϊκή εθιμοταξία – Γ΄
- Bεροίας Παντελεήμων: «Ποιά εἶναι τά ἔργα τῆς πίστεως;» Βίντεο
- Τελευταία Νέα dogma
- Λειτουργικές τελετουργικές πράξεις στην ελληνική λαϊκή εθιμοταξία – Γ΄
- Άγγελος Σικελιανός: Διαβάστε τι έγραψε αφού ασπάστηκε το άφθαρτο χέρι της Αγίας Μαγδαληνής στο Άγιο Όρος
- Κοσμική λογική και θαύμα
- Ο Δημητριάδος Ιγνάτιος για την Κυριακή Ζ Ματθαίου
- Bεροίας Παντελεήμων: «Ποιά εἶναι τά ἔργα τῆς πίστεως;» Βίντεο
- Άρτης Καλλίνικος: «Το σπουδαιότερο θαύμα είναι η σωτηρία της ψυχής»
- Ο Ιεραπύτνης Κύριλλος στη λήξη του 6ου Συνεδρίου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών
- Η αγία Μαρία η Μαγδαληνή
- Καισαριανής Δανιήλ: «Οι ευαγγελιζόμενοι τον λόγον» (Πράξεων η΄, 4)
- Σήμερα 22 Ιουλίου εορτάζει η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Δεύτερος χρόνος για το διμερές πρόγραμμα υποτροφιών βραχείας διάρκειας Ελλάδας-Βρετανίας
- Καύσωνας: Από σήμερα τα 45άρια – Προειδοποίηση Αρνιακού για 8 περιοχές που θα «ζεματιστούν»
- Τηλεργασία: Ποιοι εργαζόμενοι είναι «πρωταθλητές» στην Ευρώπη – Η θέση της Ελλάδας
- Καύσωνας 1987: Το φονικό κύμα ζέστης με τους 1.300 νεκρούς που κράτησε 11 μέρες
- Πνίγηκε 80χρονη στα Μεσάγγαλα Θεσσαλίας
- Κοινωνικός τουρισμός συνταξιούχων: Άνοιξε εκ νέου η πλατφόρμα - Πώς θα κάνετε αίτηση
- Θερμοπληξίες και λιποθυμικά επεισόδια λόγω καύσωνα – 38 περιστατικά σε 3 ημέρες κατέγραψαν οι διασώστες του ΕΚΑΒ
- Ολυμπιακός: Ο Γουόκαπ επέστρεψε στην Ελλάδα και έπιασε δουλειά στο ΣΕΦ