Φως στις γυναίκες του ’21: Οικοδέσποινες άνευ ειδικού επαγγέλματος
Μάρω Βασιλειάδου
Την ιστορία μιας μακροχρόνιας απουσίας, αυτό διηγείται το βιβλίο «Μια Ελληνίς της ιστορίας. Πορτραίτα γυναικών που έζησαν στην Επανάσταση του 1821» (εκδ. Αγρα). «Οι ανδρικές φωνές κυριαρχούν στην αφήγηση του 1821.
Η επιθυμία να δοθεί λόγος στους άφωνους –σε αυτήν την περίπτωση σε γυναίκες, αλλά και παιδιά, αγρότες, σκλάβους, αιχμαλώτους– είναι πρωτίστως μια πράξη ιστορικής δικαιοσύνης», λέει στην «Κ» ο Μαρκ Μαζάουερ, που προλογίζει τη συγκεκριμένη έκδοση, ένα μικρό φωτογραφικό λεύκωμα με εξαιρετικά σπάνιο αρχειακό υλικό που φέρνει στο προσκήνιο τις αφανείς
«Είναι επίσης μέρος της συνεχούς προσπάθειας για μεγαλύτερη κατανόηση της εποχής», συνεχίζει ο Βρετανός ιστορικός εξηγώντας τη σημασία της συγκεκριμένης φωτογραφικής ανθολόγησης. «Η οικογένεια υπήρξε ο κεντρικός κοινωνικός θεσμός της Ελλάδας εκείνα τα χρόνια, και τα μέλη του δεν ήταν –για να πω το αυτονόητο– μόνον γένους αρσενικού. Οι γυναίκες –κυρίως ως νύφες και μητέρες– έπαιξαν βασικό ρόλο στην κρυφή ιστορία πίσω από τα γεγονότα, αυτή που εξαρτιόταν από τους γάμους και τη συγκρότηση δυναστειών σε κάθε επίπεδο».
Αυτές οι γυναίκες είναι λοιπόν σύζυγοι, μητέρες, αδελφές αγωνιστών κι επιφανών πολιτικών, που έζησαν από κοντά τα συνταρακτικά γεγονότα του καιρού τους. Οι φωτογραφίες τους, που τραβήχτηκαν από τα μέσα της βασιλείας του Οθωνα έως και τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α΄, τις μετατρέπουν, επιτέλους, σε υποκείμενα της Ιστορίας.
«Τα ιστορικά κείμενα και τα αρχειακά έγγραφα τις ανέφεραν ως “οικοδέσποινες άνευ ειδικού επαγγέλματος”. Ηταν, ας πούμε, γνωστές δι’ αντιπροσώπου», μας λέει η ιστορικός φωτογραφίας, υπεύθυνη Φωτογραφικού Αρχείου ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ Βασιλική Χατζηγεωργίου, που μαζί με τη φιλόλογο και αρχειονόμο Ματθίλδη Πυρλή υπογράφουν το έργο. «Είχε έρθει λοιπόν η ώρα να τις γνωρίσουμε: την καταγωγή τους, την ιστορία τους και, βεβαίως, το πρόσωπό τους».
Το εγχείρημα αποδείχθηκε δύσκολο καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία που προσφέρουν οι αρχειακές πηγές είναι συνήθως πενιχρά. Οι τριάντα οκτώ γυναίκες που δημοσιεύονται στο βιβλίο είναι εκείνες που ταυτίστηκαν είτε από τις δύο ιστορικούς είτε από άλλους μελετητές. Υπάρχουν πολλές ακόμη που παραμένουν αταύτιστες, και η μελλοντική έρευνα ίσως φωτίσει τα στοιχεία τους.
Τα ίδια τα φωτογραφικά τεκμήρια, τραβηγμένα σε φωτογραφεία της Αθήνας και ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, είναι, σύμφωνα με την ιστορικό φωτογραφίας, κατ’ αρχάς μάρτυρες του σταδιακού εξαστισμού της ελληνικής κοινωνίας κατά τα πρότυπα του δυτικοευρωπαϊκού κόσμου. «Το φωτογραφικό πορτρέτο και ιδιαίτερα το οικογενειακό φωτογραφικό λεύκωμα αποτελούν την κιβωτό μνήμης της αστικής οικογένειας, η οποία παραδίδεται προς διαφύλαξη στους απογόνους της. Το συγκεκριμένο πορτρέτο, όπως άλλωστε και το ζωγραφικό, αποτυπώνει την ταυτότητα της εικονιζόμενης, δηλαδή εκείνο που η ίδια θέλει να δηλώσει για τον εαυτό της», εξηγεί η κ. Χατζηγεωργίου.
Ετσι, τα ρούχα που επιλέγει να φορέσει κάθε γυναίκα που ποζάρει αποτελούν παράλληλα μια έμμεση δήλωση. Σε μια περίοδο που η διαδικασία εξευρωπαϊσμού των Ελλήνων εξελισσόταν, το σταδιακό πέρασμα από την τοπική ενδυμασία στα «φράγκικα» ρούχα εκφράζει και τις πεποιθήσεις της εικονιζόμενης, αν επιθυμεί δηλαδή την παραμονή της στα γνωστά πρότυπα ή αν υιοθετεί νέες ιδέες και τάσεις.
Από την άλλη πλευρά, πολλές φωτογραφίες έγιναν σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, υπογραμμίζοντας την κινητικότητα του ελληνικού στοιχείου που δεν περιοριζόταν μόνο στα αρσενικά μέλη μιας οικογένειας. Αυτά τα ταξίδια που γίνονταν συνήθως για επαγγελματικούς λόγους του συζύγου ή για σπουδές των γιων, συμπεριλάμβαναν και τις γυναίκες της οικογένειας, που ακολουθούσαν για λόγους αναψυχής ή και υγείας. Η επίσκεψη σε μια πόλη του εξωτερικού «επισημοποιείτο» λοιπόν με μια φωτογραφία. Τη δεκαετία του 1860 μία δωδεκάδα τέτοιες εικόνες (καρτ ντε βιζίτ) με την ίδια πόζα στοίχιζε όσο η ετήσια συνδρομή σε ημερήσια εφημερίδα, ή όσο το βδομαδιάτικο ενός εργάτη. «Η τιμή παρά το ότι είχε μειωθεί πολύ σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία παρέμενε απαγορευτική για ανθρώπους του λαού», σχολιάζει η κ. Χατζηγεωργίου. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το φωτογραφικό ίχνος των χαμηλών κοινωνικών τάξεων αποτυπώνεται πολύ αργότερα, προς τα τέλη του 19ου αιώνα είτε στο υπηρετικό προσωπικό μεγαλοαστικών οικογενειών, είτε στις σημαντικές στιγμές του βίου του με την ευκαιρία ενός γάμου ή ακόμα του θανάτου».
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/
The post Φως στις γυναίκες του ’21: Οικοδέσποινες άνευ ειδικού επαγγέλματος appeared first on Dogma.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Σοφία Παυλίδου – Σοκάρει η κατάθεσή της για τον Μάνο Παπαγιάννη: Όσο ήμουν πεσμένη κάτω μου φώναζε «θα σε γα… παλ…»
- Ανατροπή στην υπόθεση του 12χρονου Άρτσι - Δεν πέθανε λόγω συμμετοχής σε διαδικτυακή πρόκληση
- Τρίκαλα: Χορεύοντας με τους… λύκους, έξω απ’ την Ελάτη – Μοναδικές εικόνες
- Στο εδώλιο γιατροί και νοσηλευτές για το θάνατο της 37χρονης εγκύου
- Χαμός με την Έλενα Χριστοπούλου και τον Δημήτρη Σκαρμούτσο στον αέρα
- Ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ: Ο Μπάιντεν θα απευθύνει διάγγελμα στους Αμερικανούς
- Μαρία Σολωμού: Σε μια περίοδο είχα μαζί 3 – 4 άνδρες
- Η Γη της Ελιάς: Αλλάζει ώρα προβολής για απόψε – Η Μυρτάλη ξεσπά
- Κλείνει το κεφάλαιο του «Asia Express» στο Star
- Θεσσαλονίκη: Ο περίεργος διαδηλωτής με την κουκούλα – «Πλεύρη είσαι ωραίος»
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις dogma
- Πάτρα: Σοκαρισμένη η τοπική Εκκλησία από την αυτοκτονία του π. Αλέξανδρου – Σπαρακτικό μήνυμα από τον αδελφό του
- Συλλυπητήρια Πάπα για τον θάνατο του Αρχιεπίσκοπου Κύπρου: «Θυμάμαι τις αδελφικές μας συναντήσεις»
- Λαμπρή εορτή Αγίου Νεκταρίου στο Ηράκλειο Αττικής
- Πανηγυρίζει το Παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου στον Άγιο Αχίλλιο
- Η εορτή του Αγίου Νεκταρίου στη Βέροια (ΦΩΤΟ)
- «Η υποδοχή των ρόδων»-Η θεολογική σχολή του ΕΚΠΑ στέλνει ηχηρό μήνυμα ενάντια στην έμφυλη βία
- Αρχιερατικό συλλείτουργο στον Ι.Ν. Αγίου Νεκταρίου Τρικάλων
- Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή του Μεγαλόχαρου Ταξιάρχη στη Σέριφο
- Φως στις γυναίκες του ’21: Οικοδέσποινες άνευ ειδικού επαγγέλματος
- Ο Σύνδεσμος Εφημερίων της Αρχιεπισκοπής Κρήτης στον νέο Επίσκοπο Κνωσού
- Τελευταία Νέα dogma
- Φως στις γυναίκες του ’21: Οικοδέσποινες άνευ ειδικού επαγγέλματος
- Λαμπρή εορτή Αγίου Νεκταρίου στο Ηράκλειο Αττικής
- Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή του Μεγαλόχαρου Ταξιάρχη στη Σέριφο
- Πανηγυρίζει το Παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου στον Άγιο Αχίλλιο
- Αρχιερατικό συλλείτουργο στον Ι.Ν. Αγίου Νεκταρίου Τρικάλων
- Πάτρα: Σοκαρισμένη η τοπική Εκκλησία από την αυτοκτονία του π. Αλέξανδρου – Σπαρακτικό μήνυμα από τον αδελφό του
- Ο Σύνδεσμος Εφημερίων της Αρχιεπισκοπής Κρήτης στον νέο Επίσκοπο Κνωσού
- «Η υποδοχή των ρόδων»-Η θεολογική σχολή του ΕΚΠΑ στέλνει ηχηρό μήνυμα ενάντια στην έμφυλη βία
- Πάνδημος εορτασμός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στα Μεστά της Χίου- Βίντεο
- Συλλυπητήρια Πάπα για τον θάνατο του Αρχιεπίσκοπου Κύπρου: «Θυμάμαι τις αδελφικές μας συναντήσεις»
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Το ηλεκτρικό μέλλον της Caterham
- Σουτζουκάκια με φάβα
- Αυτές οι μπότες μοιάζουν με designer αλλά κοστίζουν λιγότερο από 70 ευρώ
- Ένα παράδειγμα υπεύθυνου επιχειρείν
- Απεργία – επεισόδια: Μολότοφ, χημικά και προσαγωγές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
- Νεκρός σε τροχαίο ο Ρώσος αναπληρωτής διοικητής της Χερσώνας, Κίριλ Στρεμούσοφ
- Το σχέδιο της Κομισιόν για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες – Πως θα λειτουργεί
- Εικόνες από τις σπασμένες βιτρίνες στην Ερμού