Όλυμπος: Το φυτό που επέζησε από την εποχή των Παγετώνων

του Νίκου Αβουκάτου

Η Jancaea heldreichii είναι το φυτικό λείψανο της Τριτογενούς Περιόδου και επέζησε από την εποχή των Παγετώνων, το ενδημικό αυτό φυτό του Ολύμπου διακρίνεται εύκολα από τα εντυπωσιακά, γκριζοπράσινα, χνουδωτά του φύλλα και το ντελικάτο μωβ του άνθος.

«Συνιστά το μοναδικό είδος στο γένος Jancaea (μονοτυπικό γένος) της τροπικής οικογένειας Gesneriaceae και παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον λόγω της ιδιαιτερότητας του», επεσήμανε η Δήμητρα Γιαννακά, βιολόγος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού

Η ανακάλυψη του έγινε το 1851 από τον Γερμανό βοτανολόγο Theodore von Heldreich. Η Jancaea heldreichii φύεται πάνω σε και μέσα στις ρωγμές των ασβεστολιθικών βράχων που βρίσκονται κατά μήκος των κυριότερων ρεμάτων στον Όλυμπο, συνήθως σε σκιερές θέσεις και δυσπρόσιτα σημεία. «Αυτό ίσως να βοήθησε και την επιβίωση του μέχρι σήμερα, καθώς παρότι είναι μοναδικό και σπάνιο είδος, είναι τοπικά άφθονο», εξήγησε η κ. Γιαννακά.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα για το είδος, ο πληθυσμός του εκτιμάται στα 40.000 άτομα, και συναντάται κυρίως στις βόρειες και ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου, μεταξύ των υψομέτρων 400-2200m, αν και τα περισσότερα άτομα απαντώνται στα μεσαία υψόμετρα (700-1400 m).

Η Jancaea heldreichii ανθοφορεί από τον Μάιο μέχρι τις αρχές Αυγούστου, αναλόγως με τη θέση και το υψόμετρο.

Οι πιθανές απειλές του φυτού είναι η ανεξέλεγκτη τουριστική δραστηριότητα και η παράνομη συλλογή του. «Παρότι το είδος είναι τοπικά άφθονο, η εξαιρετικά περιορισμένη εξάπλωση του σημαίνει ότι εύκολα μπορεί να απειληθεί ολόκληρος ο πληθυσμός. Για αυτό άλλωστε και η IUCΝ το έχει χαρακτηρίσει ως σχεδόν απειλούμενο», υπογράμμισε η κ. Γιαννακά.

Το σπάνιο αυτό φυτό υπόκειται σε καθεστώς προστασίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο: Π.Δ. 67/1981, Παρ. IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, Παρ. Ι της Σύμβασης της Βέρνης.

Φωτογραφίες J.Giannaka, G. Fotiadis