Τουρισμός: Σε νέα ρότα η εθνική στρατηγική-Η «σφραγίδα» της Όλγας

Μια νέα στρατηγική, που προτάσσει τη βιωσιμότητα και προϋποθέτει μια συνολική αναθεώρηση του τι είναι τουρισμός σχεδιάζει η νέα ηγεσία του Υπουργείου Τουρισμού. Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση πληροφορίες, η νέα υπουργός Όλγα Κεφαλογιάννη, με βαθιά εμπειρία στο θέμα, σχεδιάζει να «ξεφύγει»

από τη «δουλεία» των επιδόσεων και της καταγραφής αφίξεων και να φωτίσει λύσεις για τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου, που λόγω της σημασίας τους για την εθνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία, αποτελούν και κεντρικά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, τα εργασιακά, χωροταξικά θέματα αλλά και τα όσα συμβαίνουν με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αλλά και τη διαχείριση των προορισμών κυριάρχησαν στην ομιλία της επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στη Βουλή.

«Η νέα ηγεσία δεν κρύβεται πίσω από καλές χρονιές αλλά αναδεικνύει τα προβλήματα», είναι ο άξονας δράσης των επόμενων χρόνων της νέας υπουργού.

Άλλωστε, η με βιώσιμο τρόπο αύξηση της συνεισφοράς του ελληνικού τουρισμού στην εθνική οικονομία, η αδήριτη ανάγκη για αλλαγή του τουριστικού μοντέλου στην κατεύθυνση της αειφορίας είναι οι τρεις μεγάλες προκλήσεις, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού.

Στόχος άλλωστε, όπως έχουν επισημάνει πολλές φορές οι φορείς και οι επιχειρηματίες του κλάδου, θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη των τουριστικών μεγεθών να προκύψει μέσα από μια διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης που θα εννοεί την χώρα καθ’ όλη την διάρκεια του έτους και στο σύνολό της.

Υπενθυμίζεται ότι ο κλάδος εισφέρει άμεσα κι έμμεσα το 25% του εγχώριου ΑΕΠ, αλλά είναι προφανές, ότι θα πρέπει να αλλάξει αποκτώντας περισσότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Μέχρι προ πανδημίας η τουριστική δραστηριότητα στη χώρα σημείωνε συνεχή ανοδικά ρεκόρ, με αποκορύφωμα την χρυσή χρονιά του 2019 όπου εισέρευσαν στην χώρα περί τα 31,3 εκατ. τουρίστες εισφέροντας 18,2 δισ ευρώ τουριστικά έσοδα.

Όμως πλέον το ζητούμενο, για τη νέα ηγεσία, δεν είναι τα ρεκόρ, αλλά η ποιοτική μετεξέλιξη του κλάδου αλλά και η ενίσχυση της αειφορίας των τοπικών κοινωνιών, που βλέπουν π.χ. με την ανάπτυξη του airbnb να ερημώνουν γειτονιές και βέβαια να εξαφανίζονται οι μαθητές από σχολεία, να επιβαρύνονται, χωρίς την κατάλληλη, υποστήριξη υγειονομικές και άλλες υποδομές.

Διαχείριση προορισμών, ανάπτυξη υποδομών και επιμήκυνση της σεζόν είναι, στο φόντο αυτό πρώτες προτεραιότητες.

Επίσης οι πολλαπλές ταχύτητες δίνουν μια εικόνα ανισομέρειας και ελλειματικής ανάπτυξης.

Ειδικότερα από τα 27,8 εκατ. τουριστών που «ψήφισαν» Ελλάδα το 2022, το 83,5% κατευθύνθηκε σε πέντε από τις 13 Περιφέρειες της χώρας (Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου 21,3%, η Περιφέρεια Αττικής 17,9%, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας 17,8%, η Περιφέρεια Κρήτης 16,3% και η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων 10,1%) και μόλις το 16,5% στις υπόλοιπες οκτώ.

Όμως και η εποχικότητα συνιστά πρόκληση. Είναι γνωστό ότι, πέρυσι, η τουριστική δραστηριότητα ξεπέρασε τα μεγέθη του 2019 κυρίως κατά την διάρκεια του τετραμήνου Ιούνιος - Σεπτέμβριος, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό το αποτύπωμα του κλάδου στην οικονομία και την κοινωνία.

Θα πρέπει να επισημανθεί βέβαια, ότι η παράταση κάποιων αεροπορικών συνδέσεων μέχρι και τον Δεκέμβριο και η φετινή έγκαιρη έναρξη πτήσεων κατάφερε να διευρύνει μερικώς τη σεζόν, η οποία όμως παραμένει εστιασμένη στο μοντέλο «ήλιος και θάλασσα».

Για έναν σωστό επιμερισμό της τουριστικής κίνησης ωστόσο, καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, δεν αρκεί η έναρξη του καλοκαιριού νωρίτερα από το συνηθισμένο αλλά η στόχευση και σε άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού που παραδοσιακά προσελκύουν επισκέπτες πέρα από την καλοκαιρινή περίοδο.

Έλλειψη εργαζομένων

Μια ακόμα μεγάλη πρόκληση για την επόμενη ημέρα του κλάδου που προέκυψε μετά την πανδημία είναι και η έλλειψη εργαζομένων. Το πρόβλημα βρίσκεται στην κορυφή των ζητημάτων που απασχολούν την τουριστική βιομηχανία της χώρας, δεδομένου ότι το 2022 μία στις πέντε θέσεις εργασίας στα ξενοδοχεία δεν καλύφτηκε.

Σε απόλυτα νούμερα οι ελλείψεις προσωπικού με βάση του στοιχεία του «IΝΣΕΤΕ» ανήλθαν σε 60.225 από τις 262.981 θέσεις εργασίας που προβλέπονται συνολικά βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία.

Για το 2023 δε, σε όλο τον κλάδο του τουρισμού, τουριστικά γραφεία, αεροπορικές υπηρεσίες, ενοικιάσεις αυτοκινήτων κλπ οι ελλείψεις σε προσωπικού φτάνουν ή και ξεπερνούν τις 100.000, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή δραστηριοποίηση τους.

Η «λύση» της εισαγωγής εργαζομένων από τρίτες χώρες αποδείχθηκε μέχρι στιγμής «ανεπαρκής», καθώς με την τελευταία υπουργική απόφαση εγκρίθηκε η δυνατότητα μετάκλησης 9.261 εργαζομένων για τους κλάδους εστίασης και καταλυμάτων για την περίοδο 2023 – 2024, όταν τα αιτήματα αφορούσαν 80.316 εργαζομένους, δηλαδή μόλις και μετά βίας καλύφθηκε το 11,5% αυτών.

Οι άμεσα εμπλεκόμενοι επισημαίνουν ότι η ρύθμιση επιδέχεται βελτιώσεις ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία και να γίνει πιο λειτουργική ενώ η χώρα θα πρέπει να στραφεί και στην τουριστική εκπαίδευση, για να δημιουργεί στελέχη στον κλάδο αλλά και για να εξάγει την εξειδίκευση που έχει αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια.

Γιώργος Αλεξάκης

Όλγα ΚεφαλογιάννηΕθνική Στρατηγικήυπουργός ΤουρισμούΥπουργείο ΤουρισμούΤουρισμός