Τ.Ε.ΜΕΣ. Α.Ε.(Costa Navarino): Το πλάνο επενδύσεων και η πράσινη «ρότα»

Με νέα έργα σε εξέλιξη, επενδυτικό πρόγραμμα 1,5 δισ. σε Costa Navarino, σε Ελληνικό και στο πρώην Hilton Αθηνών και πρότυπες «πράσινες» δράσεις στο σύνολο των αναπτύξεων που «τρέχει» έρχεται και η ισχυρή επίδοση στα οικονομικά αποτελέσματα του 2022, για να «σφραγίσει» το μοντέλο «επιχειρείν» με αναφορά στην υψηλής

στάθμης παροχή υπηρεσίας και στη δημιουργία ακινήτων απαιτήσεων, που ακολουθεί η Τ.Ε.ΜΕΣ Α.Ε (Τουριστικές Επιχειρήσεις Μεσσηνίας Α.Ε.).

Σημειώνεται ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα του Ομίλου της ΤΕΜΕΣ, περιλαμβάνει κυρίως (α) την ανάπτυξη και λειτουργία της Costa Navarino (β) τον έλεγχο της Ιονικής Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε., ιδιοκτήτριας ενός ιστορικού και εμβληματικού ακινήτου (πρώην Hilton Αθηνών) στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο μετασχηματίζεται σε έναν πολυδιάστατο προορισμό με νέες χρήσεις, (γ) την ανάπτυξη του αποθέματος γης στην περιοχή της Μεσσηνίας και (δ) την επένδυση και ανάπτυξη νέων τουριστικών προορισμών, είτε από τον ίδιο είτε σε συνεργασία με τρίτους (π.χ. δυο ξενοδοχεία στο Ελληνικό).

Οι υπηρεσίες φιλοξενίας

Συγκεκριμένα, με βάση τις οικονομικές καταστάσεις, οι δραστηριότητες και τα έσοδα στον τομέα υπηρεσιών και φιλοξενίας, μετά και το πέρας των περιορισμών της πανδημίας Covid-19 κατέγραψαν σημαντική άνοδο. Όπως αναφέρεται στις Ενοποιημένες και Εταιρικές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις του ομίλου για το 2022, τα έσοδα από υπηρεσίες φιλοξενίας και αναψυχής ανήλθαν σε 73 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 30% σε σχέση με τα 56 εκατ. ευρώ του 2021.

Σε επίπεδο κερδοφορίας, τα αναπροσαρμοσμένα κέρδη προ φόρων, xρηματοοικονομικών και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 19,7 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 20,8 εκατ. ευρώ το 2021 για τον όμιλο. Πάντως, το καθαρό αποτέλεσμα για τον όμιλο ήταν ζημιογόνο το 2022, με ζημιές 40 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 2,1 εκατ. ευρώ το 2021.

Νέες μονάδες

Μέσα στο 2023 έκαναν το ντεμπούτο τους το υπερπολυτελές Mandarin Oriental στην Costa Navarino, το πρώτο ξενοδοχείο που φέρει το brand Mandarin στην Ελλάδα, η Navarino Agora, ένας διαδραστικός, πολυπολιτισμικός χώρος, ανοικτός σε όλους όσους ζουν ή επισκέπτονται την ευρύτερη περιοχή, και το νέο Watersports Center. Συνολικά, οι επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στην Costa Navarino ανέρχονται σε 1,25 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικές επενδύσεις (άμεσες και έμμεσες) αναμένεται να φτάσουν τα 2,5 δισ. ευρώ με την ολοκλήρωση όλων των περιοχών της ΠΟΤΑ (Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης) στη Μεσσηνία.

Σε ό,τι αφορά το project στο ακίνητο όπου παλαιότερα βρισκόταν το Hilton, αυτό βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης τις αρχές του 2025.

Υπενθυμίζεται ότι η Τ.Ε.ΜΕΣ. και η Lamda Development έχουν συνάψει στρατηγική συνεργασία για την από κοινού ανάπτυξη δύο σύγχρονων, πολυτελών ξενοδοχείων 5 αστέρων και των αντίστοιχων τουριστικών-οικιστικών συγκροτημάτων (branded residences) στο παράκτιο μέτωπο του Ελληνικού, με τη Mandarin Oriental να είναι η μία εκ των δύο αλυσίδων που θα «χαρίσει» το brand της σε μία από τις δύο μονάδες.

Τα ακίνητα

H επιχειρηματική δραστηριότητα πώλησης κατοικιών (επενδυτικών ακινήτων) για τον όμιλο κυμάνθηκε στο επίπεδο του 2021. Πάντως, σημαντική είναι η συνεισφορά του κλάδου Real Estate, το 2022, με τις πωλήσεις κατοικιών να ενισχύουν σημαντικά τα συνολικά έσοδα του ομίλου, τα οποία ξεπέρασαν τα 135,6 εκατ. ευρώ έναντι 95,9 εκατ. ευρώ το 2021, καταγράφοντας αύξηση 41,4%.

Ο κύκλος εργασιών από συνεχιζόμενες δραστηριότητες της Τ.Ε.ΜΕΣ., ανήλθε σε 78 εκατ. ευρώ κατά την περσινή χρήση έναντι 60 εκατ. ευρώ το 2021, με τα έσοδα από την πώληση υπό κατασκευή ακινήτων να διαμορφώνονται σε 34 εκατ. ευρώ, σημαντικά ενισχυμένα από τα 5 εκατ. ευρώ του 2021.

Λίγο υψηλότερα ήταν τα έσοδα από τη διαχείριση των κατοικιών. Συγκεκριμένα, το 2022 ανήλθαν σε 567 χιλιάδες ευρώ από 538 χιλιάδες ευρώ το 2021. Αντίστοιχα, τα έσοδα από την πώληση επενδυτικών ακινήτων (πριν από την εφαρμογή του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 16) διαμορφώθηκαν στα 22 εκατ. ευρώ έναντι 29 εκατ. ευρώ το 2021.

Ζήτηση για κατοικίες

Όπως αναφέρεται, η υψηλή ζήτηση για κατοικίες και η άμεση απορρόφηση των βιλών στην έκταση της Costa Navarino, οδήγησε μέσα στο 2023 τη διοίκηση της ΤΕΜΕΣ να λανσάρει ένα νέο οικιστικό project, με στόχο τη δημιουργία μιας νέα συστάδας κατοικιών που αποτελείται από 32 βίλες 2-4 υπνοδωματίων.

Στην CostaNavarino υπάρχουν 4 διαφορετικές περιοχές ανάπτυξης κατοικιών: Sea Dunes, Olive Grove, Rolling Greens, Valley Greens, στις οποίες είναι διαθέσιμοι 3 τύποι κατοικιών: «off-plan» (από τα σχέδια), «turnkey» (με το κλειδί στο χέρι) και branded διαμερίσματα.

Tο εύρος τιμών, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα, κυμαίνεται από 3,75 εκατ. ευρώ για τις «custom» κατοικίες, από 1,4 εκατ. ευρώ για τις «turnkey» κατοικίες και από 770 χιλ. για τα branded διαμερίσματα.

Ο δανεισμός

Σε ό,τι αφορά τον δανεισμό του ομίλου, αυτός στο τέλος του 2022 έφτασε τα 469 εκατ. ευρώ από 299 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021, με το σύνολο των καθαρών υποχρεώσεων να ανέρχεται σε 356 εκατ. ευρώ και τον δείκτη κεφαλαιακής μόχλευσης να διαμορφώνεται στο 47,35% από 38,9% το 2021.

Κατά τη διάρκεια της χρήσης του 2022, πραγματοποιήθηκαν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου συνολικού ποσού 11,4 εκατ. ευρώ στις εταιρείες Βυζάντιο Μονοπρόσωπη Α.Ε., Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε. και Athens Beach Club Μονοπρόσωπη Α.Ε.

Επιστροφές μετοχικού κεφαλαίου, συνολικού ποσού 7,2 εκατ. ευρώ πραγματοποιήθηκαν εντός του 2022 στις εταιρείες Costa Navarino South Properties και Armide Properties Μονοπρόσωπη Α.Ε. Μάλιστα, ο όμιλος προχώρησε σε αναχρηματοδότηση του κύριου τρέχοντος χρέους για κάποια από τα ομολογιακά δάνεια είτε με τροποποίηση-αλλαγή επιτοκιακών περιθωρίων είτε με άντληση πρόσθετου δανεισμού.

Επενδύσεις

Ως προς το επενδυτικό πρόγραμμα του ομίλου, τον Φεβρουάριο του 2022 ξεκίνησε η λειτουργία των γηπέδων International Olympic Academy Golf Course και The Hills Course, καθώς και της λέσχης γκολφ The Hills Clubhouse, στην περιοχή Navarino Hills, ιδιοκτησία της κοινοπραξίας Πανόραμα Α.Ε.

Όπως αναφέρεται, εξελίσσονται οι εργασίες για την ανάπλαση του ακινήτου όπου στεγαζόταν για χρόνια το ιστορικό Hilton Αθηνών, ιδιοκτησίας της Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε., με την ποιοτική αναβάθμιση του ξενοδοχείου και τη μερική αλλαγή της χρήσης με τη μετατροπή μέρους από την υπάρχουσα δομημένη επιφάνεια σε ιδιωτικές κατοικίες, εμπορικούς χώρους και εγκαταστάσεις εστίασης και αναψυχής. Ο, δε, χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης του έργου έχει τοποθετηθεί για τις αρχές του 2025.

Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σχεδιασμού, περιλαμβάνεται η συνεργασία της Ιονικής Ξενοδοχειακής Α.Ε με την Hilton, βάσει της οποίας τα luxury brands της Hilton Conrad Hotels & Resorts, Conrad Residences και Waldorf Astoria Residences θα αποκτήσουν παρουσία στην Ελλάδα και θα λειτουργήσουν εντός του νέου προορισμού που αναπτύσσει η εταιρεία. Όπως αναφέρεται, «το εμβληματικό κτίριο της Αθήνας πρόκειται να μετασχηματιστεί σε έναν καινοτόμο και πολυδιάστατο προορισμό που θα προσφέρει υψηλής ποιότητας φιλοξενία, κατοικίες και πολλαπλές εμπειρίες σε Ελληνες και ξένους επισκέπτες. Στα πλαίσια της ανωτέρω ανάπλασης - ανακατασκευής προέκυψαν πωλήσεις και διαγραφές παγίων ποσού 43,4 εκατ. ευρώ περίπου».

Πράσινη ανάπτυξη

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΤΕΜΕΣ «τρέχει» και ένα εμβληματικό πρόγραμμα αειφόρου ανάπτυξης. Συγκεκριμένα στη λειτουργία της Costa Navarino, όπως αναφέρεται, πέτυχε 80% μείωση στις λειτουργικές εκπομπές ρύπων για το 2022 (σε σχέση με το 2019), για το σύνολο του προορισμού. Η μείωση οφείλεται σε ενέργειες που περιλαμβάνουν: την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές μέσω πιστοποιητικών προέλευσης, τη μείωση χρήσης LPG καθώς και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας ανά διανυκτέρευση.

Οι παραπάνω πρακτικές εντάσσονται στη συνολική στρατηγική απανθρακοποίησης (decarbonization) που σχεδιάζεται στην Costa Navarino, με απώτερο στόχο τη net-zero λειτουργία όλων των εγκαταστάσεων του προορισμού μέχρι το 2050.

Η στρατηγική περιλαμβάνει τον καθορισμό βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων και δράσεων για τη μείωση των εκπομπών CO2, τόσο για τις άμεσες εκπομπές που σχετίζονται με τη χρήση καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, όσο και για τις έμμεσες που περιλαμβάνουν εκτός από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και όλες τις εκπομπές που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα της Costa Navarino.

Οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι έχουν ορίζοντα υλοποίησης το 2034, ενώ ήδη μέχρι το 2030 η ΤΕΜΕΣ στοχεύει σε 100% ποσοστό προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Μακροπρόθεσμος στόχος της για το 2050, είναι η επίτευξη net-zero λειτουργίας όλων των εγκαταστάσεων.

Η ολοκληρωμένη προσέγγιση που ακολουθείται στην Costa Navarino για τη βιώσιμη ανάπτυξη, έχει οδηγήσει στην ανάδειξή της ανάμεσα στους καλύτερους αειφόρους προορισμούς παγκοσμίως, με πολλαπλές βραβεύσεις όπως από το World Travel & Tourism Council (WTTC), το World Travel Market (WTM), κ.α.

Ήδη από το 2009, η ΤΕΜΕΣ, μαζί με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και την Ακαδημία των Αθηνών, είχαν ιδρύσει το Navarino Environmental Observatory (NEO) που βρίσκεται στην Costa Navarino. Σκοπός του ΝΕΟ είναι η έρευνα και η εκπαίδευση γύρω από την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Πλέον, το ΝΕΟ έχει εξελιχθεί σε ένα δυναμικό κέντρο για τη σύγχρονη έρευνα, συμβάλλοντας ενεργά στην προσπάθεια της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πάνω από 200 επιστημονικές δημοσιεύσεις, ενώ το έχουν επισκεφθεί περισσότεροι από 1.800 φοιτητές από όλον τον κόσμο.

Στο επίκεντρο της αειφόρου ανάπτυξης είναι και η βέλτιστη διαχείριση των φυσικών πόρων, η μείωση της χρήσης του πλαστικού, καθώς και η προστασία και ανάδειξη της Μεσσηνιακής φύσης.

Σε συνέχεια εκτεταμένων μελετών για τους υδατικούς πόρους στην περιοχή, στην Costa Navarino έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις για την κατασκευή λιμνοδεξαμενών, πλήρως ενταγμένων στο φυσικό τοπίο, που καλύπτουν τις ανάγκες άρδευσης χωρίς τη χρήση υπόγειων υδάτων.

Επίσης, μαζί με το WWF Ελλάς γίνεται μια σημαντική προσπάθεια για τον περιορισμό των αχρείαστων πλαστικών μιας χρήσης που σχετίζονται με τη συνολική λειτουργία του προορισμού. Το 2021 η Costa Navarino έγινε μέλος και υιοθέτησε τους στόχους του Global Tourism Plastics Initiative που υλοποιείται από το UN Environment Programme και το UNWTO σε συνεργασία με το Ellen MacArthur Foundation, ενώ το 2022 μείωσε τη χρήση πλαστικών μιας χρήσης κατά 38% σε σύγκριση με το 2019, καθώς και τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών κατά 53%, έχοντας ως απώτερο στόχο την κατάργησή τους.

Συνεχίζεται επίσης το μεγαλύτερο πρόγραμμα μεταφύτευσης ελαιόδεντρων στην Ευρώπη, με πάνω από 7.000 δέντρα να έχουν μεταφυτευθεί έως σήμερα.

Κοινωνία

Σύμφωνα με την εταιρεία, ο σεβασμός για το περιβάλλον, τις παραδόσεις και την τοπική κοινωνία της Μεσσηνίας αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της φιλοσοφίας της TEMEΣ.

Στην Costa Navarino δημιουργούνται υποδομές που διαφυλάσσουν και προβάλλουν τον φυσικό πλούτο και την αυθεντική φυσιογνωμία της περιοχής.

Η TEMES, αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή του φυσικού περιβάλλοντος στην ανάπτυξη της Costa Navarino, ακολουθεί αυστηρούς κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας και διαχείρισης σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του έργου, από την κατασκευή έως τη λειτουργία του.

Οι εγκαταστάσεις καλύπτουν έκταση μικρότερη από το μισό της επιτρεπόμενης από το νόμο, με το 90% της συνολικής έκτασης να καλύπτεται από πράσινο, ενώ έχουν πιστοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου περιβαλλοντικής διαχείρισης ISO 14001.

Βιώσιμη διαχείριση του νερού

Οι αρδευτικές ανάγκες της Costa Navarino, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τα γήπεδα γκολφ, καλύπτονται από νερό που προέχεται από τρεις λιμνοδεξαμενές, συνολικής χωρητικότητας περίπου 1.180.000 κυβικών μέτρων (m³), οι οποίες έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί από την ΤΕΜΕΣ ειδικά για αυτόν το σκοπό.

Οι λιμνοδεξαμενές, πλήρως ενσωματωμένες στο φυσικό τοπίο, γεμίζουν αντλώντας ποσότητα μικρότερη του 1% της ετήσιας απορροής των ποταμών Σέλλα, Ξεριά και Γιαννούζαγα. Το νερό αυτό, μαζί με το ανακυκλωμένο νερό από τις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού, επαρκεί για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της Costa Navarino για όλη τη σεζόν.

Επιπρόσθετα, εφαρμόζεται μία σειρά μέτρων για την εξοικονόμηση νερού, που βασίζεται σε καλές πρακτικές για τον έλεγχο της κατανάλωσης (π.χ. έλεγχος διαρροών, συστήματα βελτιστοποιημένης απόδοσης). Τέλος, η ποσότητα και η ποιότητα του υπόγειου και του επιφανειακού νερού παρακολουθείται συνεχώς, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, μέσα από ένα ευρύ δίκτυο σταθμών παρακολούθησης και σημείων δειγματοληψίας.

Μείωση ενεργειακής κατανάλωσης και εκπομπών ρύπων

Η χρήση εξελιγμένων υλικών και η εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων, αποσκοπούν στην περαιτέρω μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Σε αυτά περιλαμβάνονται:

ενεργειακά υαλοπετάσματα χαμηλών θερμικών απωλειών υψηλής ποιότητας συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης κτιρίων, που μειώνουν σημαντικά την απώλεια ενέργειας, με ένα θερμικά ανθεκτικό κέλυφος ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό ηλεκτρονικούς σταθεροποιητές φωτισμού κεντρικά συστήματα ελέγχου φωτισμού κεντρικό Building Management System (BMS).

Η ενεργειακή κατανάλωση κατά τη λειτουργία του προορισμού ελέγχεται και καταγράφεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ISO 14064, χρησιμοποιώντας προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα μέτρησης.

Διαχείριση αποβλήτων, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση

Το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων της Costa Navarino βασίζεται στις αρχές της μείωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης.

Στην Costa Navarino πραγματοποιείται ένα εκτενές πρόγραμμα ανακύκλωσης, στο πλαίσιο του οποίου γίνεται ξεχωριστή συλλογή και ανακύκλωση ανά κατηγορία (χαρτί, γυαλί, ηλεκτρικές συσκευές, μπαταρίες, μαγειρικά έλαια, μέταλλα) σε συνεργασία με πιστοποιημένους φορείς ανακύκλωσης. Παράλληλα, οι ποσότητες ανακύκλωσης ανά είδος, καταγράφονται στο ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων.

Μείωση πλαστικών μίας χρήσης

Η Costa Navarino ένωσε δυνάμεις με το WWF Ελλάς, για τον περιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης. Στο πλαίσιο του προγράμματος, πραγματοποιείται ετήσια καταγραφή της ποσότητας πλαστικών και επιδιώκεται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση των μη αναγκαίων πλαστικών με χρήση εναλλακτικών υλικών και συσκευασιών. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας -πέραν της δραστικής μείωσης των πλαστικών απορριμμάτων και της ρύπανσης των θαλασσών από πλαστικά- είναι η κινητοποίηση των προμηθευτών, της τοπικής κοινωνίας και της ευρύτερης τουριστικής βιομηχανίας για τον καθορισμό φιλόδοξων στόχων στην εξάλειψη των πλαστικών μιας χρήσης.

Η συνεργασία αυτή αποτελεί φυσική συνέχεια της συμμετοχής της Costa Navarino στην πρωτοβουλία «Global Tourism Plastics Initiative» του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), η οποία υλοποιείται από το UNEP και τον UNWTO, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ellen MacArthur.

Η δράση αυτή για το 2022, οδήγησε σε μείωση κατά 38% των πλαστικών μιας χρήσης που σχετίζονται με τους επισκέπτες σε σύγκριση με το 2019 και συνολική μείωση κατά περισσότερους από 9 τόνους πλαστικών μιας χρήσης.

Γιώργος Αλεξάκης

#ΤΕΜΕΣ_ΑΕ #Costa_Navarino #HILTON #Επενδύσεις #πράσινη_οικονομία #ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ