«Άρωμα» στοχευμένων παροχών στη μάχη κατά της ακρίβειας

Στις 10 Νοεμβρίου αναμένεται η Ελληνική Στατιστική Αρχή να δώσει στη δημοσιότητα τα δεδομένα για την πορεία του πληθωρισμού Οκτωβρίου, με όλες τις ενδείξεις να παραπέμπουν σε άνοδο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, αν και σε επίπεδο ΕΕ καταγράφεται αποκλιμάκωση.

Συγκεκριμένα με βάση την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία,στην Ευρωζώνη ο δείκτης τιμών έπεσε κάτω του 3%, ενώ ο ετήσιος εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα ανήλθε στο 3,9% έναντι 2,4% τον Σεπτέμβριο και +3,5% τον Αύγουστο.

Υπενθυμίζεται

ότι, σε μη εναρμονισμένο επίπεδο, δηλαδή με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα επιβραδύνθηκε στο 1,6% τον Σεπτέμβριο έναντι 2,7% τον Αύγουστο και 2,5% τον Ιούλιο.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με την έρευνα Business Pulse της Grant Thornton που παρουσιάστηκε, το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, στο Μέγαρο Μουσικής, στην εκδήλωση Eurobank με την Grant Thornton, με τίτλο “Growth Awards 2023, έξι στις δέκα ελληνικές επιχειρήσεις βλέπουν αύξηση στο κόστος παραγωγής τους και “σκέφτονται” ανατιμήσεις ενώ μόλις μία στις δέκα να εξετάζει μείωση τιμών.

Επίσης, δυο στις 10 επιχειρήσεις προβλέπουν ότι η αύξηση του κόστους παραγωγής θα υπερβεί το 10%. Παράλληλα, από τις επιχειρήσεις, όπου οι διοικήσεις τους βλέπουν αύξηση του κόστους παραγωγής, οι 8 στις 10 δηλώνουν ότι την αύξηση αυτή θα την ενσωματώσουν στις τιμές των προϊόντων τους.

Το ενδιαφέρον είναι ότι με βάση την έρευνα ότι ακόμη και από εκείνες τις επιχειρήσεις, όπου δεν αναμένεται αύξηση του κόστους λειτουργίας και παραγωγής τους, οι 2 στις 10 δηλώνουν ότι θα προχωρήσουν σε αύξηση των τιμών τους. Σε σχέση, δε, με τις πιθανές μειώσεις τιμών, όπως αναφέρεται, μόνο οι μισές από 10% των επιχειρήσεων που μπορεί να δουν το κόστος τους να μειώνεται, σκέφτεται μειώσεις.

Άνοδος στο ρεύμα

Ήδη, πάντως, παρά τις αποκλιμακώσεις ή σταθεροποιήσεις τιμών σε άλλα είδη πρώτων υλών, οι τιμές ρεύματος για τον Νοέμβριο είναι ανεβασμένες, με βάση τις μηνιαίες συγκρίσεις της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά και τα νέα τιμολόγια των παρόχων, ενώ η ακρίβεια στα τρόφιμα συνεχίζει καθώς ο σχετικός δείκτης της Eurostat έτρεξε με 9,7% τον Οκτώβριο. Κύρια αιτία η ενέργεια, όπως ανέφερε, μιλώντας την Πέμπτη στον Ρ/Σ Real Fm o Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή Σ. Αναγνωστόπουλος. Στο μεταξύ, όπως μεταφέρει κορυφαίος παράγων του κλάδου εστίασης, ανά 20 μέρες, καταφθάνουν ανατιμήσεις, ως απόηχος της ανόδου του ενεργειακού κόστους, των καταστροφών στην παραγωγή κτλ. Το όλο κλίμα, βέβαια, αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στην έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ.

Να σημειωθεί ότι με βάση το ΙΟΒΕ, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε έντονα τον Οκτώβριο και διαμορφώθηκε στις -44,7 μονάδες, έναντι -45,0 μονάδες τον Σεπτέμβριο, σε επίπεδο ήπια υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-57,9 μονάδες). Όπως αναφέρεται, μπορεί η νέα κυβερνητική θητεία φαίνεται να περιορίζει τις όποιες αβεβαιότητες και να διασφαλίζει χαμηλό πολιτικό ρίσκο, ωστόσο οι συνεχείς ανατιμήσεις και το υψηλό κόστος ζωής, καθώς και οι φυσικές καταστροφές με τις ανυπολόγιστες ζημιές που έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα επίδρασαν καταλυτικά στις προσδοκίες των Ελλήνων καταναλωτών, επίδραση που επιβαρύνθηκε και από τις γεωπολιτικές εντάσεις που ενισχύονται αντί να αμβλύνονται. Μάλιστα, το ΙΟΒΕ καταγράφει κλιμάκωση των προβλέψεων για άνοδο των τιμών, αλλά και πιο απαισιόδοξες προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών.

Ανατιμήσεις

Να σημειωθεί ότι, σε επίπεδο έτους οι ανατιμήσεις, ειδικά πολυεθνικών εταρειών, βασικών προμηθευτών των σούπερ μάρκετ, είναι σημαντικές φτάνοντας ακόμη και σε διψήφια ποσοστά.

Ειδικότερα, με διψήφιο ρυθμό 10,4% έτρεξαν οι ανατιμήσεις στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ στο εννεάμηνο του έτους, σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας Nielsen IQ. Το ίδιο διάστημα, ο τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων αυξήθηκε κατά +9,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο.

Όπως αναφέρει η έρευνα στα ταχυκίνητα καταναλωτικά προϊόντα (FMCGs) καταγράφεται παρόμοια αυξητική τάση, στο +9,5%, με την ανάπτυξη ωστόσο να είναι καθαρά πληθωριστική, καθώς οι όγκοι πωλήσεων μειώθηκαν έστω και κατά 0,8%.

Μάλιστα σημειώνεται ότι σε σχέση με τον δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος για την ίδια χρονική περίοδο βρίσκεται στο +3,6%, η αύξηση της μέσης τιμής για τα FMCGs είναι πολλαπλάσια υψηλότερη, στο +10,4%. Στις επιμέρους κατηγορίες, το διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου οι ανατιμήσεις στα Τρόφιμα & Ποτά άγγιξαν το 10,9%, οδηγώντας σε μείωση των πωλήσεων σε όγκο κατά 1,5%. Αντίθετα, οι πιο περιορισμένες αυξήσεις τιμών (+4,3%) στις κατηγορίες Προσωπικής Υγιεινής και Ομορφιάς είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο των πωλούμενων όγκων κατά 4,5%.

Να προστεθεί, ότι στα είδη οικιακής φροντίδας και ειδικότερα τα απορρυπαντικά καταγράφεται, το πρώτο εξάμηνο του έτους, η μεγαλύτερη αύξηση τζίρου στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όντας η κατηγορία με τις υψηλότερες ανατιμήσεις, που κυμαίνονται σε διψήφιο ποσοστό.

Πίεση για μειώσεις τιμών

Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση, επιχειρεί να “φρενάρει” τις ανατιμήσεις, κατά το δυνατόν, Παράλληλα επιδιώκει να στείλει κι ένα πολιτικό μήνυμα “μηδενικής ανοχής” στη χειμαζόμενη, από την “καλπάζουσα ακρίβεια” κοινωνία και δη τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πλαίσιο αυτό ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, την εβδομάδα που πέρασε “ανέβασε το λογαριασμό” των “ηχηρών” προστίμων προς μεγάλους “παίκτες” στα 5 και πλέον εκατομμύρια ευρώ, αν και οι αποφάνσεις των δικαστηρίων θα καταδείξουν το ορθόν των ποινών. Ειδικότερα, ανακοίνωσε την επιβολή του ανώτατου προστίμου, ύψους 1.000.000 ευρώ για κάθε μια από τις δύο πολυεθνικές εταιρείες, («ΠΡΟΚΤΕΡ & ΓΚΑΜΠΛ ΕΛΛΑΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.» και «ΕΛΑΪΣ UNILEVER HELLAS AE») για τις οποίες ολοκληρώθηκε ο έλεγχος από τη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), ενώ αποκάλυψε, ότι “τρέχει” έλεγχος σε επτά πολυεθνικές εταιρείες, για το περιθώριο κέρδους. Με βάση, δε, πληροφορίες, άλλες δυο εταιρείες έχουν μπει στο “μικροσκόπιο” ενώ με δηλώσεις του ο κ. Σκρέκας έχει τονίσει ότι όσες εταρείες “πιαστούν στα πράσα” θα πρέπει να διορθώσουν τις τιμές τους. Να σημειωθεί ότι σχεδόν 600 κωδικοί έχουν δηλωθεί, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για “μείωση τιμής”, με αποκλιμακώσεις στο “ράφι” ενώ ο στόχος είναι να ξεπεράσουν τους 1000. Ενστάσεις

Πάντως, με βάση παράγοντες της ελληνικής αγοράς, ειδικά οι ελληνικές επιχειρήσεις, σε αντίθεση με πολλές πολυεθνικές, που μάλιστα έχουν βρεθεί στο “στόχαστρο” ελέγχων του ΥΠΕΝ, έχουν “συγκροτηθεί” όλο το δύσκολο αυτό διάστημα οι τιμές και άρα δεν υπάρχουν περιθώρια μειώσεων, που μάλιστα στη βάση και των μέτρων του ΥΠΕΝ για τα “ταμπελάκι” του -5%, εν μέσω οξυμένων αβεβαιοτήτων, θα πρέπει να κρατήσουν, μέχρι τον Απρίλιο.

“Μποναμάς” Χριστουγέννων

Πάντως, πέρα από τις μειώσεις τιμών, η κυβέρνηση αναζητά δημοσιονομικό χώρο για να δει εάν μπορεί να δώσει και φέτος έναν χριστουγεννιάτικο μποναμά, την ώρα που μια από τις βασικές πολιτικές της πληγές, αν όχι η βασικότερη είναι η ακρίβεια. Είναι γεγονός, ότι κάποια μικρά περιθώρια δίνει η εκτέλεση του προϋπολογισμού, που μέχρι τώρα, δημιουργεί έναν “χώρο” με “κατώφλι” το 0,1% του ΑΕΠ ή πάνω από 200 εκατ. ευρώ. ‘Ετσι, με χαμηλά τον πήχη η κυβέρνηση, ώστε να μη διαταραχθεί η δημοσιονομική πορεία στέλνει μήνυμα για απόδοση δίκαιου μερίσματος. Εκεί βάζει και την προσπάθεια για την πάταξη της φοροδιαφυγής, που μπορεί να δώσει έξτρα πόρους.

Τα "σήματα" Χαρακτηριστική η δήλωση του Πρωθυπουργού στο μήνυμά του στα με΄σα κοινωνικής δικτύωσης. “Τα χρήματα από τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής θα επιστρέψουν στην κοινωνία για καλύτερη υγεία, περισσότερες δαπάνες για την παιδεία, αποτελεσματικότερη δημόσια ασφάλεια και άμυνα, μεγαλύτερη στήριξη στις νέες οικογένειες” ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

“Θα ξύσουμε τον πάτο του βαρελιού και στο μέτρο που μπορούμε θα στηρίξουμε τον κόσμο” ανέφερε σε τηλεοπτική του εμφάνιση στο Σκαϊ ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης τονίζοντας ότι “έχει γίνει μία πολύ σοβαρή προσπάθεια τα τελευταία 4 χρόνια, η οποία έχει αποδώσει, ανέφερε στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, με αφορμή την πτώση της ανεργίας στο 10%. “Αυτό που λέμε σοβαρότητα στη δημοσιονομική πολιτική, σοβαρότητα συνολικά στην οικονομική πολιτική οδήγησε σε παραπάνω επενδύσεις, παραπάνω εξαγωγές και στο τέλος της διαδρομής σε παραπάνω δουλειές και αύξηση των μισθών. Από 17,5% που παρελήφθη η ανεργία το 2019 είναι στο 10% και οι προβλέψεις είναι για περαιτέρω αποκλιμάκωση», πρόσθεσε.

Και ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης σημείωσε, μιλώντας, στο Mega πως “ανάλογα με το δημοσιονομικό αποτέλεσμα που θα φέρει ο προϋπολογισμός στους τελευταίους μήνες που απομένουν, θα αξιοποιηθεί και το τελευταίο ευρώ που υπάρχει ώστε να στηριχτεί ο κόσμος. Τι μορφή θα έχει αυτό το μέτρο, αυτά είναι θέματα που θα αποφασίσει ο πρωθυπουργός”.

Στο φόντο αυτό και πάλι εξετάζεται το ένα θα επαναληφθεί το μοντέλο της επιταγής ακρίβειας που δόθηκε πέρυσι σε χαμηλοσυνταξιούχους, άτομα με αναπηρία και ανασφάλιστους υπερήλικες. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει αποφασιστεί εάν θα φτάνει τα 250 ευρώ ή θα καλύπτει όσους έλαβαν πέρυσι την οικονομική ενίσχυση.

Σημειώνεται ότι πριν τα Χριστούγεννα, δόθηκε επιταγή ακρίβειας 250 ευρώ σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους, 174.000 δικαιούχους αναπηρικού επιδόματος του ΟΠΕΚΑ, καθώς και σε 35.000 ανασφάλιστους υπερήλικες. Επίσης, 225.000 δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος έλαβαν διπλή δόση και 735.000 δικαιούχοι επιδόματος παιδιών ΟΠΕΚΑ έλαβαν αυξημένο επίδομα κατά 50%.

Παράλληλα έχει ήδη προωθηθεί μια σειρά από μέτρα, με τελευταία το επίδομα θέρμανσης για όσους χρησιμοποιούν ηλεκτρικά θερμαντικά, αλλά και τις δράσεις για ενισχύσεις για επιδοτήσεις ενέργειας των πολυτέκνων. Επίσης προβλέπονται ενισχύσεις επόμενο δίμηνο για τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά, τους νέους, τους νέους δικαιούχους Market Pass και τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

Συγκεκριμένα, συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά πάνω από 10 ευρώ θα λάβουν πριν τα Χριστούγεννα επίδομα 100-200 ευρώ σε συνάρτηση με το ύψος της σύνταξής τους, νέοι οι οποίοι έκλεισαν πέρυσι είτε τα 18 είτε τα 19 θα λάβουν τον Δεκέμβριο youth pass 150 ευρώ (η πλατφόρμα των αιτήσεων θα ανοίξει έως την Πέμπτη) ενώ κατά 8% θα αυξηθεί το ποσό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για 225.000 ευάλωτα νοικοκυριά. Έτσι όσοι λαμβάνουν σήμερα 200 ευρώ θα λάβουν 216 ευρώ, όσοι λαμβάνουν 300 ευρώ θα πάρουν 324 ευρώ και όσοι παίρνουν σήμερα 400 ευρώ το μήνα θα λάβουν 432 ευρώ.

Ερχεται και η Black Friday

Πάντως ανάσα στο νοικοκυριό έρχεται και από τις εκπτώσεις που σχεδιάζουν οι αλυσίδες λιανεμπορίου και συνολικά η αγορά με αφορμή την “Black Friday”. Να σημειωθεί ότι με βάση τα όσα αρχίζουν να ανακοινώνουν οι εταρείες τουλάχιστον μία εβδομάδα αναμένεται να διαρκέσει και φέτος η «Black Friday», μια ακόμη αμερικανική συνήθεια, που όμως έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις στην ελληνική εμπορική αγορά, ενώ ακολουθεί η Cyber Monday, στις 27 Νοεμβρίου.

Να σημειωθεί και ότι φέτος (για δεύτερη φορά τα τελευταία χρόνια) δεν διεξάγονται οι ενδιάμεσες εκπτώσεις του Νοεμβρίου, κάτι που αναμένεται να ενισχύσει τις προωθητικές ενέργειες των επιχειρήσεων.

Γιώργος Αλεξάκης

ΑΚΡΙΒΕΙΑΣακρίβειαπολίτεςεπίδομαεπιδόματαμέτραπαροχέςΤιμέςπληθωρισμός