H Generation Z οδηγεί τις αλλαγές στον 21ο αιώνα

Ρεαλιστές αλλά και οπτιμιστές, ευέλικτοι, πνευματώδεις και κυρίως πεπεισμένοι ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο. Ο λόγος για τους Gen Zers, δηλαδή όλους τους νέους ανθρώπους που έχουν γεννηθεί μεταξύ του 1997 και του 2012 και αποτελούν μέλη της Generation Z.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Inside Information Magazine - Ιούλιος 2023

Της Ερασμίας Αρβανιτά
Από τα καταναλωτικά πρότυπα, τις τάσεις στην αγορά εργασίας, τις κοινωνικές ανισότητες και την κλιματική αλλαγή, οι εκπρόσωποι της Gen Z γνωρίζουν καλά πώς μπορούν να αφήσουν το στίγμα τους, αφού στόχος τους είναι με τον καιρό να επαναπροσ[1]διορίσουν τις αξίες της σύγχρονης κοινωνίας. Και παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι βρίσκονται ακό[1]μα σε μια περίοδο ενηλικίωσης, οι εμπειρίες που έχουν βιώσει όπως η παγκόσμια υγειονομική κρίση, η οικονομική αβεβαιότητα και φυσικά ο πόλεμος στην Ουκρανία, τους έχουν μετατρέψει σε άκρως δυ[1]ναμικούς πολίτες που είναι έτοιμοι να ανατρέψουν τις νόρμες και τα πρότυπα του σήμερα.

H Generation Z αψηφά όλες τις ταμπέλες

Μπορεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν τους Gen Zers από τις προηγούμενες γενιές –ακόμα και από τους νεότερους Millennials- να είναι η ψηφιακή τους κατάρτιση και η ευχέρειά τους να «ελίσσονται» στον διαδικτυακό κόσμο, μια εμβάθυνση στην πνευματική και ψυχική τους καλλιέργεια, μάς επιβεβαιώνει ότι είναι κάτι παραπάνω από «ψηφιακοί ιθαγενείς».

Έχοντας βιώσει την έννοια της λέξης «απογοήτευση» σε κάθε της διάσταση, οι post millennials επιλέγουν να υιοθετούν μια πιο θετική και αισιόδοξη ματιά για τον κόσμο, παραμένοντας πάντοτε ρεαλιστές.

Σύμφωνα με την έρευνα του Oliver Wyman Forum, με τίτλο «Generation Z: What Business Need to Know About the Generation Changing Everything», οι Gen Zers είναι πιστοί στη στάση ζωής του YOLO (You Only Live Once), αλλά και του YDY (You Do You). Υπό αυτό το πρίσμα, αυτό που δίνει νόημα στη ζωή τους, είναι η επιθυμία τους να εκφράζονται χωρίς δισταγμούς και ανεξαρτήτως των επιπτώσεων, η ανάγκη τους να είναι ο πραγματικός τους εαυτός χωρίς να αυτοπροσιοδίζονται με οποιαδήποτε «ταμπέλα» και η τάση τους να μετατρέπουν τις αξίες τους σε στάση ζωής.

Σε μια περίοδο που τα πάντα γύρω τους είναι ρευστά, oι Gen Zers παραμένουν προσηλωμένοι στα «πιστεύω» τους. Θέτουν τα προσωπικά τους όρια, δεν διστάζουν να απορρίψουν θέσεις στον εργασιακό χώρο, να «γυρίσουν την πλάτη» σε εταιρείες που δεν συμβαδίζουν με τις αξίες τους ή να παραμερίσουν οτιδήποτε δεν συνάδει με την κουλτούρα τους και τη στάση ζωής τους.

Αναζήτηση ευελιξίας στον εργασιακό χώρο

«Η γενιά Ζ, δημογραφικά οριζόμενη, έχει διεθνώς κοινά ηλικιακά χαρακτηριστικά, όντας η γενιά των ψηφιακά (ή νέο-ψηφιακά) ιθαγενών στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Εντάσσεται όμως σε επιμέρους κοινωνίες και αγορές εργασίας με διαφορετικές ταχύτητες», σημειώνει στο Reporter Magazine ο Χρήστος Α. Ιωάννου, Διευθυντής του τομέα απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ, προσθέτοντας ότι «κάθε γενιά αναδιαμορφώνει τις αγορές εργασίας της, και η Ζ θα το κάνει».

Εξάλλου, οι αλλαγές που επιχειρούν να φέρουν στον εργασιακό τομέα οι Gen Zers αποδεικνύονται και από τα ευρήματα δεκάδων ερευνών, όπως μιας πρόσφατης του LinkedIn, η οποία διαπίστωσε ότι η συντριπτική πλειονότητα (87% των εργαζομένων της Gen Z) είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους για να εργαστούν αλλού, εάν οι αξίες της νέας εταιρείας ευθυγραμμίζονταν περισσότερο με τις δικές τους.

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, «οι αλλαγές γίνονται ήδη όχι μόνον ή κυρίως λόγω της γενιάς Ζ, αλλά λόγω της τέταρτης βιομηχανικής-τεχνολογικής επανάστασης στις κοινωνίες, όπου οι Millennials και οι Gen Zers έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο».

Πλέον, «η τάση είναι προς την ευελιξία, προς την υβριδική εργασία, προς τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία, αλλά και τη νέα ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής. Εκτενείς διεθνείς αναλύσεις εντοπίζουν τις νέες τάσεις. Όμως, δεν αρκεί να παρακολουθούμε τις διεθνείς τάσεις και τη διεθνή φιλολογία. Αναγκαίος και χρήσιμος είναι ο εντοπισμός στο εγχώριο γίγνεσθαι», σημειώνει ο κ. Ιωάννου.

Δεδομένου ότι οι post millennials αναμένεται να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού έως το 2030, οι εργοδότες οφείλουν να προσαρμοστούν στις ανάγκες του σήμερα και του αύριο. Αυτό, επιβεβαιώνει από την πλευρά του και ο Διευθυντής του τομέα απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ, υπογραμμίζοντας στο Reporter Magazine ότι «η σύγχρονη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού καλείται να στραφεί και να επενδύσει στην εγχώρια γενιά Ζ. Και να κινηθεί έγκαιρά πλέον οδηγώντας τις σύγχρονες επιχειρήσεις να έχουν επαφές και επικοινωνία με την εκπαίδευση και με τις νεότερες γενιές, με τη γενιά Alpha (την επόμενη της Ζ)».

Για τον ίδιο, «οι σύγχρονες, παραγωγικές, εξωστρεφείς επιχειρήσεις και οι κλάδοι που αξιοποιούν, δημιουργούν, αναπτύσσουν στελέχη, με επενδύσεις ξένες και εγχώριες, ανταγωνιστικής παραγωγής και τεχνολογίας, είναι σε καλύτερη θέση να κατανοήσουν και να αξιοποιήσουν την ελληνική γενιά Ζ».

Απατητικές οι καταναλωτικές προσδοκιές της Generation Z

Στο «παιχνίδι» των αξιών και των αναγκών των Gen Zers καλούνται να εισέλθουν και οι εταιρείες από το πεδίο του retail, δεδομένου ότι η αυξανόμενη αγοραστική δύναμη της νέας γενιάς έχει ήδη «ταράξει τα νερά». Έκθεση της Morning Consult, με τίτλο «Most Trusted Brands 2023», αποδεικνύει ότι η Generation Z είναι ιδιαίτερα σκεπτική όσον αφορά στις καταναλωτικές της συνήθειες. Ως αγοραστές, τα μέλη της «Greatest Generation» έχουν εξαιρετικά απαιτητικές προσδοκίες, ενώ προτιμούν brands που «αγκαλιάζουν» την αυτοέκφραση και την αυθεντικότητα, είναι ευαισθητοποιημένα αναφορικά με το οικολογικό τους αποτύπωμα και φυσικά έχουν ψηφιακή παρουσία.

Το 50% της Gen Z χρησιμοποιεί το TikTok για τα ψώνια του. Αλλά τα 2/3 των μεγαλύτερων εταιρειών δεν έχουν παρουσία στο TikTok» είχε αναφέρει στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο John Romeo, Managing Partner & Head του Oliver Wyman Forum, σημειώνοντας παράλληλα ότι οι Gen Zers «ως καταναλωτές θέλουν να έχουν επιλογές».

Υπό αυτές τις συνθήκες, εν έτει 2023, οι εταιρείες που θέλουν να «κερδίσουν» από κάθε άποψη τα μέλη της γενιάς Ζ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εναρμονιστούν με τις απαιτήσεις τους, επιδιώκοντας σαφώς την αυθεντικότητα, αλλά και το να δημιουργήσουν ένα «phygital» προφίλ όπου θα συνδυάζονται αρμονικά οι φυσικές και ψηφιακές συναλλαγές.

Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ως η «φωνή» των Gen Zers

Ως κατεξοχήν «digital natives» οι Gen Zers αλλάζουν ραγδαία και τους «κανόνες» όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνουν τις πληροφορίες, αλλά και στο πώς διαχειρίζονται τη «δύναμη» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Για τα μέλη της γενιάς Ζ το ψηφιακό περιβάλλον δεν αποτελεί απλώς έναν ακόμα τρόπο επικοινωνίας, αλλά ένα οικοσύστημα όπου δημιουργούν τη δική τους κοινότητα, αλληλοεπιδρούν με τον κόσμο και λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για οποιαδήποτε έκφανση της καθημερινότητας τους. Ακριβώς σε αυτό το οικοσύστημα επιθυμούν να ψυχαγωγούνται και να ενημερώνονται, χωρίς ωστόσο να «βομβαρδίζονται» από έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών. Οι «κανόνες» σχετικά με το πώς, το πού και πότε θα καταναλώσουν οποιαδήποτε πληροφορία, δεν έχουν θέση στην καθημερινότητα των Gen Zers.

Αντιλαμβανόμενοι τη δύναμη διαδικτύου στο να διαμορφώνει αντιλήψεις, να ευαισθητοποιεί για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, αλλά και να «οικοδομεί» μια δυνατή σχέση μεταξύ των πολιτών, τα μέλη της γενιάς Ζ επιστρατεύουν τα social media και για την επίτευξη κοινωνικών αλλαγών. Απόδειξη αποτελεί η Greta Thunberg, η οποία χρειάστηκε μόλις ενάμισι χρόνο διαδικτυακής εκστρατείας προκειμένου να παρακινήσει περίπου τέσσερα εκατομμύρια πολίτες να συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή μεταξύ στις 20 και 27 Σεπτεμβρίου του 2019.

Και αν για πολλούς η τεχνο[1]λογία αποτελεί ένα «δίκοπο μαχαίρι» -δεδομένου ότι τα στοιχεία δείχνουν πως ο ψηφιακός κόσμος επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία των νέων-, για τα μέλη της γενιάς Ζ αποτελεί τον βασικό παράγοντα επιρροής του σήμερα. Για τους Gen Zers τα μέσα κοινωνικής δικτύω[1]σης είναι η «φωνή» τους σε μια κοινωνία που αλλάζει με αστραπιαίους ρυθμούς.

Generation Z