Αποδοχή κληρονομιάς με το ευεργέτημα της απογραφής - Πότε χάνεται το δικαίωμα

Για το θέμα της αποδοχής κληρονομιάς με το ευεργέτημα της απογραφής ο κόμβος είχε δημοσιεύσει στο παρελθόν ολοκληρωμένο άρθρο με ανάλυση και παραδείγματα, στο οποίο εκτός των άλλων, τονίζονται και οι δυνατότητες των κληρονόμων [Δείτε εδώ σχετικά: Ουδείς Aκων Κληρονόμος - Αποδοχή με ευεργέτημα απογραφής - Αποδοχή και αποποίηση κληρονομιάς. Ανάλυση, παραδείγματα και δυνατότητες των κληρονόμων].

Σήμερα, με αφορμή μια πρόσφατη απόφαση της Δ.Ε.Δ. θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι, το ευεργέτημα της

απογραφής μπορεί να χαθεί εάν δεν τηρηθούν οι συγκεκριμένες προθεσμίες που ορίζονται από τη νομοθεσία.

Ιστορικό

Φορολογούμενη υπέβαλε διορθωτική δήλωση φόρου κληρονομιάς λόγω θανάτου του συζύγου της , με την οποία καταλογίστηκε φόρος 29.962,00€.

Ο σύζυγος απεβίωσε στις 24-11-2016 και σύμφωνα με ιδιόγραφη διαθήκη του δημοσιευθείσα στο Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου με αριθμό πρακτικού ..../02-10-2017, κατέλειπε ως μοναδική κληρονόμο του την προσφεύγουσα, σε ορισμένα ακίνητα.

Η φορολογούμενη απεδέχθη την κληρονομιαία περιουσία επ' ωφελεία απογραφής, με αίτηση που κατέθεσε στις 14-07-2017 στο Ειρηνοδικείο για διενέργεια απογραφής κατ' άρ Κ.Πολ.Δ.(εκουσία δικαιοδοσία).

Στις 18-10-2017 εκδόθηκε από το Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου «έκθεση αποδοχής κληρονομιάς επ' ωφελεία απογραφής», σύμφωνα με την οποία «η δήλωσε ότι αποδέχεται την κληρονομιά του συζύγου της η οποία της έχει επαχθεί εκ διαθήκης , με το ευεργέτημα της επ' ωφελεία απογραφής». Ωστόσο η απογραφή δεν περατώθηκε καθώς δεν περιείχε όλες τις οφειλές του θανόντος προς το δημόσιο.

Κατόπιν των ανωτέρω η Δ.Ο.Υ. προέβη σε εκκαθάριση της δήλωσης κληρονομιάς και κοινοποίηση της στην σύζυγο.

Η προσφυγή της συζύγου.

Η προσφεύγουσα άσκησε ενδικοφανή προσφυγή με την οποία ζήτησε να επανεξεταστεί και ακυρωθεί η πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιάς, προβάλλοντας τους κάτωθι ισχυρισμούς:

1. Η με αριθ /2018 δήλωση φόρου κληρονομιάς υπεβλήθη με το ευεργέτημα της επ' ωφελείας απογραφής.

2. Ο φόρος κληρονομιάς υπολογίστηκε χωρίς να συμπεριληφθούν τα βεβαιωμένα χρέη του κληρονομούμενου, όπως αυτά αποτυπώνονται στις προσκομιζόμενες ατομικές ειδοποιήσεις ληξιπρόθεσμων χρεών.

3. Πληρούνται οι προϋποθέσεις έκπτωσης βεβαιωμένων χρεών προς Δ.Ο.Υ., σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν. 2961/2001. Όσον αφορά την αξία των ακινήτων ποσού 794.529,79€ αυτή δεν υπερβαίνει την αξία των βεβαιωμένων χρεών ποσού 3.042.544,03€ + 2.291.395,00€ πλέον προσαυξήσεων, τα οποία δεν συμπεριελήφθησαν κατά τον προσδιορισμό του φόρου.

Η απόφαση και τα βασικά σκεπτικά της Δ.Ε.Δ.

Επειδή σύμφωνα με τις διατάξεις του Α. Κ. για την επ' ωφελεία απογραφή ισχύουν τα κάτωθι:

Άρθρο 1847: «Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της ».
Άρθρο 1902:«Οσο ο κληρονόμος έχει δικαίωμα να αποποιηθεί την κληρονομία, μπορεί να δηλώσει ότι την αποδέχεται με το ευεργέτημα της απογραφής. Η δήλωση γίνεται στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Η δήλωση αποδοχής θεωρείται ότι έγινε με το ευεργέτημα της απογραφής, αν ο κληρονόμος είναι πρόσωπο για το οποίο η αποδοχή της κληρονομιάς γίνεται κατά το νόμο με το ευεργέτημα της απογραφής».
Άρθρο 1903:«Ο κληρονόμος με απογραφή οφείλει να τελειώσει την απογραφή της κληρονομικής περιουσίας μέσα σε τέσσερις μήνες αφότου γίνει η δήλωση του προηγούμενου άρθρου».
Άρθρο 1904:«Ο κληρονόμος με απογραφή ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της κληρονομιάς έως το ενεργητικό της. Καμία σύγχυση δεν επέρχεται ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του έναντι της κληρονομιάς».
Άρθρο 1911:«Ο κληρονόμος χάνει το ευεργέτημα της απογραφής: 1)αν δεν συνέταξε εμπρόθεσμα απογραφή ».

Μετά τα ανωτέρω διαπιστώθηκαν τα εξής:

Επειδή η με αριθ /..........2018 δήλωση φόρου κληρονομιάς του κληρονομουμένου του , που απεβίωσε στις 24-11-2016 υπεβλήθη εμπρόθεσμα από την ίδια την προσφεύγουσα, η οποία βεβαιώνει την ακρίβεια και την πληρότητα της δήλωσης με την υπογραφή της, δηλαδή εντός της 6μηνης προθεσμίας από τη δημοσιευθείσα στο Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου με αριθμό πρακτικού /02-10-2017 ιδιόγραφη διαθήκη του.

Επειδή στη συγκεκριμένη περίπτωση η εκκαθάριση της δήλωσης και η με αριθ....... /2018 πράξη προσδιορισμού φόρου κληρονομιάς, έγιναν σύμφωνα με τα δεδομένα της με αριθ...... /2018 δήλωσης κληρονομιάς που υπεβλήθη από την ίδια την προσφεύγουσα (φύλλα υπολογισμού αντικειμενικής αξίας ακινήτων στο ενεργητικό και αναγραφή εξόδων κηδείας στο παθητικό) και σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3842/2010 κατηγορία Α'(σύζυγος).

Επειδή όπως αναφέρθηκε πιο πάνω η προσφεύγουσα δήλωσε στο παθητικό της υποβληθείσας με αριθ /2018 δήλωσης κληρονομιάς, μόνο το ποσό των 1.500,00€ ως έξοδα κηδείας και τίποτε άλλο πέραν αυτού.

Επειδή ο φόρος κληρονομιάς υπολογίστηκε χωρίς να συμπεριληφθούν τα βεβαιωμένα χρέη του κληρονομούμενου, όπως αυτά αποτυπώνονται στις προσκομιζόμενες ατομικές ειδοποιήσεις ληξιπρόθεσμων χρεών, διευκρινίζεται ότι από την αξία της κληρονομιαίας περιουσίας εκπίπτονται τα βέβαια και εκκαθαρισμένα χρέη του κληρονομούμενου, που νόμιμα υφίστανται κατά το χρόνο θανάτου αυτού (24-11-2016), τα οποία αποδεικνύονται από δημόσια έγγραφα.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ατομικές ειδοποιήσεις χρεών στο όνομα του του με ΑΦΜ αφορούν προγενέστερες του θανάτου ημερομηνίες ήτοι:
α) την με αριθ. πρωτ. ΕΜΕΙΣ Δ ΕΞ2016/05-02-2016 ατομική ειδοποίηση καταβολής υπερημερίας ληξιπρόθεσμων οφειλών ποσού 3.042.544,03€ πλέον προσαυξήσεων 539.985,51€ και
β)την με αριθ. πρωτ /01-11-2014 ατομική ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων χρεών της Δ.Ο.Υ. Α' ΠΕΙΡΑΙΑ ποσού 2.291.395,00€ πλέον προσαυξήσεων 172.083,77€.

Επειδή ο κληρονόμος εξ απογραφής έχει την υποχρέωση από το νόμο να περατώσει την απογραφή μέσα σε τέσσερις (4) μήνες, αφότου γίνει η δήλωση αποδοχής επ’ ωφελεία απογραφής, διαφορετικά χάνει το ευεργέτημα της απογραφής.

Επειδή η με αριθ /17 έκθεση αποδοχής κληρονομίας επ’ ωφελεία απογραφής υπεβλήθη στις 18-10-2017 στο Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου, στη γραμματεία του δικαστηρίου της τελευταίας κατοικίας ή διαμονής του κληρονομούμενου (δ/νση:..... ).

Επειδή στη συγκεκριμένη περίπτωση όφειλε η προσφεύγουσα εντός 4μηνης προθεσμίας (έως 18-02-2018) αφότου έγινε η προαναφερθείσα δήλωση, να περατώσει την απογραφή των κληρονομικών στοιχείων και να την συνυποβάλλει με τη δήλωση φόρου κληρονομίας (26-03-2018).

Επειδή παρήλθε άπρακτη η εν λόγω προθεσμία, η προσφεύγουσα εκπίπτει του ευεργετήματος της απογραφής και καθίσταται απλή κληρονόμος, με αποτέλεσμα να ευθύνεται απεριορίστως και με την ατομική της περιουσία για τις υποχρεώσεις της κληρονομίας.

Επειδή οι διαπιστώσεις που καταγράφονται στην έκθεση απόψεων του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ κρίνονται βάσιμες, αποδεκτές και πλήρως αιτιολογημένες, η υπό κρίση ενδικοφανής προσφυγή πρέπει να απορριφθεί.

Αποφασίζουμε

Την απόρριψη της με αριθ. πρωτ /25-04-2018 ενδικοφανούς προσφυγής

Δείτε την απόφαση στο φορολογικό αρχείο του κόμβου