Το "τι" το "πώς" και το "γιατί των σχολικών γνώσεων
Στη συζήτηση για το νέο Λύκειο, υπάρχει και μια ακόμη βασική πτυχή στο νέο Λύκειο που μένει στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης. Αναφερόμαστε στο αναλυτικό πρόγραμμα και στις σχολικές γνώσεις που το συνοδεύουν. Να το πούμε, λοιπόν, καθαρά: Η φυσιογνωμία, η κατεύθυνση και το αναλυτικό πρόγραμμα του νέου Λυκείου (αυτό που έχει ανακοινωθεί μέχρι τώρα για τη Α΄και Β΄τάξη) το κάνουν να μοιάζει με απομίμηση φροντιστηρίου, καθώς το «πατρόν» του νέου του ρόλου είναι σχεδιασμένο στα μέτρα του «ανταγωνιστή» του. Στη Γ΄τάξη που αναμένεται να ανακοινωθεί το «πνεύμα του φροντιστηρίου» δεν θα δημιουργήσει
Ένας πολύ διαδεδομένος «μύθος» στην εκπαίδευση είναι ότι το αναλυτικό πρόγραμμα αποτελείται από ιδεολογικά «ουδέτερα» μαθήματα, τα οποία πρέπει να μάθει η νέα γενιά για να ενταχθεί στην κοινωνία. Σύμφωνα με αυτό τον εκπαιδευτικό μύθο, τα αρχαία ελληνικά, η γεωγραφία, η ιστορία, τα μαθηματικά, η φυσική, η χημεία, η βιολογία συνιστούν την απαραίτητη γνώση που πρέπει να έχει κάθε νέος άνθρωπος και κατά συνέπεια για αυτό πρέπει αυτά τα μαθήματα να υπάρχουν στο σχολικό πρόγραμμα.
Η αλήθεια όμως είναι, πως δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να μιλάμε για ένα κοινωνικά ουδέτερο σύνολο γνώσεων, αλλά ούτε για γνώσεις απλά τεχνικού χαρακτήρα. Για να είμαστε ακριβείς, οι σχολικές γνώσεις που προσφέρονται στον εκπαιδευόμενο, προσανατολίζουν σε συγκεκριμένες κοινωνικές θέσεις, «εγχαράζοντας» αξίες, κανόνες και πρότυπα συμπεριφοράς, που πηγάζουν πάντα από το χώρο της κυρίαρχης ιδεολογίας και στοχεύουν να κάνουν τους εκπαιδευόμενους ικανούς και πρόθυμους να αναλάβουν τις συγκεκριμένες κοινωνικές τους θέσεις και λειτουργίες.
Η σχολική γνώση έχει έντονα ιδεολογικό χαρακτήρα και ορίζεται από δύο βασικά παραμέτρους: το τι εργαζόμενο και τι πολίτη θέλει να φτιάξει το σχολείο και ποια πολιτική ιδεολογία θέλει να εγχαράξει σε αυτό τον εργαζόμενο και πολίτη. Οι αντιπαραθέσεις για το τι θα διδαχθούν τα παιδιά στο σχολείο είναι πάντοτε αντιπαραθέσεις για το τι κοινωνία θέλουμε και ποιο θα είναι το μέλλον της.
Οι διαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά των σχολικών γνώσεων μιας περιόδου, σε σύγκριση με μια άλλη, δεν εκφράζουν παρά τις βασικές συνιστώσες της κυρίαρχης ιδεολογίας για την κοινωνία και τη φύση στη συγκεκριμένη περίοδο και σε καμιά περίπτωση ουσιαστικές μεταβολές στην άσκηση του κρατικού ελέγχου στην εκπαίδευση.
Μια συστηματική έρευνα των σχολικών γνώσεων, μπορεί να φανερώσει κάποια χαρακτηριστικά, που διαφοροποιούν τις σχολικές γνώσεις μιας περιόδου, σε σύγκριση με μια άλλη. Μπορεί να φανερώσει, πως μαζί μ΄ εκείνα τα παγιωμένα χαρακτηριστικά, που διατηρούνται ή αναπαράγονται, εμφανίζονται και ορισμένα νέα, ποιοτικά διαφορετικά.
Πιο συγκεκριμένα
Στην πραγματικότητα, το Αναλυτικό Πρόγραμμα αποκρυσταλλώνει σε μια συγκυρία το τι εργαζόμενο και τι πολίτη θέλει να φτιάξει το σχολείο και ποια πολιτική ιδεολογία θέλει να εγχαράξει σε αυτό τον εργαζόμενο και πολίτη.
Ο Basil Bernstein προτείνει ένα τρόπο ανάλυσης και κατανόησης του αναλυτικού προγράμματος μέσα από δύο βασικά κριτήρια: τον χρόνο διδασκαλίας που αφιερώνει στο κάθε μάθημα το ωρολόγιο πρόγραμμα και το αν το μάθημα είναι υποχρεωτικό ή επιλογής.
Στα κριτήρια του Bernstein, με βάση την ελληνική εμπειρία των εγκυκλίων του ΥΠΑΙΘ για το ωρολόγιο πρόγραμμα, μπορούμε να προσθέσουμε και το κριτήριο του ποια μαθήματα «μπαίνουν» τις πρώτες ή τις τελευταίες ώρες διδασκαλίας. Αυτή η ταξινόμηση παραπέμπει σε ιεραρχική κατάταξη των μαθημάτων, όπου κάποια θεωρούνται πιο «χρήσιμα» και πιο «σπουδαία» από κάποια άλλα.
Κοντολογίς, το ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ, ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΟ, ΠΩΣ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ, ΠΩΣ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ μπορούν να αποτελέσουν τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα μέσα από τα οποία φαίνεται:
– Η κυρίαρχη ιδεολογία στο σχολείο
– Ο τύπος εργαζόμενου και πολίτη που επιδιώκεται να φτιαχτεί μέσα από την εκπαίδευση
– Η ταξική υφή της γνώσης καθώς συγκεκριμένα είδη γνώσης και τρόποι διδασκαλίας αποκλείουν τα παιδιά από τα λαϊκά στρώματα
– Η επιλεκτικότητα του σχολείου
Γνώση και κριτική σκέψη ΝΩΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά βιβλία θα έρθει έκπληκτος με ένα αντιφατικό και δυσερμήνευτο φαινόμενο. Τα βιβλία είναι «γεμάτα» γνώσεις, αγγίζουν όλο και πιο πολλές και όλο και πιο σύγχρονες πλευρές της επιστήμης και του πολιτισμού και όμως οι μαθητές που μορφώνονται από αυτά τα βιβλία δεν μπορούν να σκεφθούν κριτικά.
Έτσι, η αντιπαράθεση με τους ιθύνοντες των εκπαιδευτικών ζητημάτων στο αν το σχολείο σήμερα παρέχει «λίγη» ή «πολλή» επιστημονική γνώση μάλλον είναι χαμένο παιχνίδι σε ξένο γήπεδο για όποιον υποστηρίζει ότι το σχολείο σήμερα υστερεί στην ποσότητα των γνώσεων που παρέχει στους μαθητές του. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ποσοτικό αλλά κυρίως και ποιοτικό.
Η συσσώρευση πολλών γνώσεων στα αναλυτικά προγράμματα και ο βομβαρδισμός του μαθητή με αυτές δεν σημαίνει ότι οι μαθητές που κατέχουν πολλές γνώσεις αποκτούν αυτόματα και την ικανότητα της κριτικής σκέψης. Φυσικά και το αντίστροφο είναι προβληματικό, να περιμένουμε ότι κάποιος άνθρωπος που δεν έχει γνώσεις και δεν έχει εμπλοκή με τον τρόπο παραγωγής της γνώσης μπορεί να μάθει να σκέφτεται κριτικά αν του διδάξουμε σε φόρμουλες τη διαλεκτική ή την τυπική λογική.
Γνώση και πληροφορίαΤο σχολείο, με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα, παρέχει στους μαθητές πληροφορίες. Όμως, η πληροφορία δεν είναι γνώση. Η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στη γνώση και την πληροφορία έγκειται, ανάμεσα στα άλλα, στο ότι η πρώτη είναι οργανικά δεμένη με τους τρόπους και τους μηχανισμούς παραγωγής της, ενταγμένη στο συνεκτικό αρμό μιας επιστήμης που της δίνει ευρύτερο νόημα και παραπέρα ερμηνευτική δυνατότητα νέων γνωστικών περιοχών για επόμενες μαθητικές εργασίες. Η παρουσίαση στους μαθητές μόνο πληροφοριών καθιστά αδύνατη την επεξεργασία και την ιεράρχηση τους σε «χρήσιμες» και «άχρηστες». Καθιστά, επίσης, τους μαθητές ανήμπορους να ερμηνεύσουν και να ταξινομήσουν τις επόμενες πληροφορίες που θα προσλάβουν. Για αυτό και οι μαθητές, μετά από χρόνια μελέτης και μαθημάτων, δεν μπορούν να σκεφθούν κριτικά και να «ζυγίσουν» διαφορετικές πληροφορίες ως προς την εγκυρότητα και τη βαρύτητα τους. Για αυτό μπορεί στο ίδιο άτομο να συνυπάρχει η καλή γνώση της τεχνικής του να λύνει ασκήσεις στη φυσική και τη χημεία με την πίστη ότι η μοίρα μας καθορίζεται από το ζωδιακό κύκλο.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Ελληνική Αστυνομία: Αν έχετε αυτόν τον αριθμό PIN ρέπει να τον αλλάξετε
- Αργεντινός περιγράφει το... σοκ που ένιωσε όταν είδε την Μέρκελ να κάθεται δίπλα του στην πτήση για Μπουένος Άιρες
- Νόμιζε ότι ήταν έγκυος αλλά μέσα της δεν μεγάλωνε έμβρυο
- 10χρονη πέτυχε να ξαναμπεί το όνομα του Ιησού σε Χριστουγεννιάτικο τραγούδι
- Τι θα γίνει με τις ΚΥΑ για τα Ειδικά Μισθολόγια. Πότε πληρώνονται συντάξεις-επιδόματα
- Πότε θα επιδεινωθεί ξανά ο καιρός; Η πρόγνωση του Τάσου Αρνιακού (video)
- Κατεδαφίζονται ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στο κέντρο της Αθήνας – Δείτε σε ποιες περιοχές
- Σχέδιο για κατεδάφιση κτιρίων στην Αθήνα
- Ο ληστής του σούπερ μάρκετ στα Βριλήσσια δολοφόνησε την 51χρονη στη Μάνδρα το Μάιο
- Κατεδαφίσεις ολόκληρων τετραγώνων στην Αθήνα προαναγγέλλει ο Δημαράς
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις News 24|7
- Καμία ανησυχία για τα αναδρομικά των στρατιωτικών
- Ηλεία: Πυροβόλησε με καραμπίνα τον αδερφό του
- Μαθητές στη Λήμνο: "Η Μικρά Ασία είναι ελληνική"
- Το "τι" το "πώς" και το "γιατί των σχολικών γνώσεων
- Γιάννης Βαρδακαστάνης: Μεγάλο ποσοστό ΑμεΑ εκτός κοινωνικού μερίσματος
- Σχολικό κτίριο που κινδυνεύουν να χαθούν και ανθρώπινες ζωές
- "Όταν τιμούν τους φονιάδες Αλβανών": Το ανιστόρητο ανθελληνικό ντοκιμαντέρ της αλβανικής τηλεόρασης
- Άδωνις για ΚΕΕΛΠΝΟ: Αγωγή για συκοφαντική δυσφήμιση σε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ
- Φωτιά σε διαμέρισμα πολυκατοικίας στα Πατήσια
- Τελευταία Νέα News 24|7
- Το "τι" το "πώς" και το "γιατί των σχολικών γνώσεων
- Ηλεία: Πυροβόλησε με καραμπίνα τον αδερφό του
- Μαθητές στη Λήμνο: "Η Μικρά Ασία είναι ελληνική"
- Σχολικό κτίριο που κινδυνεύουν να χαθούν και ανθρώπινες ζωές
- Γιάννης Βαρδακαστάνης: Μεγάλο ποσοστό ΑμεΑ εκτός κοινωνικού μερίσματος
- "Όταν τιμούν τους φονιάδες Αλβανών": Το ανιστόρητο ανθελληνικό ντοκιμαντέρ της αλβανικής τηλεόρασης
- Καμία ανησυχία για τα αναδρομικά των στρατιωτικών
- Άδωνις για ΚΕΕΛΠΝΟ: Αγωγή για συκοφαντική δυσφήμιση σε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Κοινωνικό μέρισμα 2018: Ανατροπή δεδομένων - Πότε ανοίγει η πλατφόρμα
- Τα 9 κεφάλαια του ΚΕΕΛΠΝΟ μέσα από τις 158 σελίδες του πορίσματος που συνέταξε η πλειοψηφία της εξεταστικής επιτροπής
- Ενισχύεται το ευρώ έναντι του δολαρίου
- Αυτός είναι ο παίκτης που αποχώρησε από το Nomads!
- Διεθνής διάκριση του Πανεπιστημίου Αιγαίου στον τομέα της Πληροφορικής
- Η χρήση των σακχάρων από τα καρκινικά κύτταρα παρέχει το κλειδί για την καταστροφή τους
- Μακρόν σε Μπιν Σαλμάν : «Ποτέ δεν με ακούς»
- Κατάληψη στο γραφείο του Μπουτάρη από εργαζόμενους στο Δήμο
- ΟPEN TV: Επεισόδιο με την Έλλη Στάη και τους συνεργάτες της - Τους άκουσε όλο το κτήριο
- Προειδοποιήσεις Γιωρκάτζη κατά δημοσιονομικής χαλάρωσης