Υπέρταση: Η «σιωπηλή» νόσος που πρέπει να προληφθεί και να διαγνωστεί έγκαιρα

Στην πρόληψη και ορθή διαχείριση της υπέρτασης είναι αφιερωμένη η 17η Μαΐου, καθώς η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι σήμερα κύρια αιτία πρώιμου θανάτου στον κόσμο με 1 στους 4 άντρες και 1 στις 5 γυναίκες να ζουν με το συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας.

Δυστυχώς η υπέρταση χαρακτηρίζεται «σιωπηλή νόσος» αφού δεν έχει συμπτώματα με αποτέλεσμα είτε να υποδιαγιγνώσκεται, είτε η διάγνωση να τίθεται καθυστερημένα.

Όπως

εξηγεί η Δρ Μαρία Μπελεχρή, MSc, Phd «η υπέρταση, δηλαδή η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι μία κατάσταση στην οποία τα αγγεία έχουν συνεχώς αυξημένη πίεση στα τοιχώματα τους. Αποτελεί τον κυρίαρχο παράγοντα κινδύνου για σοβαρές και θανατηφόρες ασθένειες όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα μυοκαρδίου, νεφρική ανεπάρκεια συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, αθηροσκλήρυνση και άνοια».

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, οι ανώτατες τιμές της συστολικής (μεγάλη) και διαστολικής (μικρή) αρτηριακής πίεσης έχουν οριστεί στα ≥140 mmHg και ≥90 mmHg, αντίστοιχα. Ωστόσο, το το Αμερικάνικο Κολέγιο Καρδιολογίας και Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία (ΑCC- ΑΗΑ) υιοθέτησαν ένα χαμηλότερο όριο, όπου υπέρταση ορίζεται ως συστολική ≥130 mmHg και τη διαστολική ≥80 mmHg.

Μελέτες με μετρήσεις που έγιναν στο ιατρείο, εκτιμούν ότι η παγκόσμια επίπτωση της υπέρτασης ήταν 1,13 δισεκατομμύρια άτομα το 2015, ενώ στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη εκτιμάται στα 150 εκατομμύρια άτομα. Ο συνολικός επιπολασμός της υπέρτασης στους ενήλικες εκτιμάται περίπου 30-45%. Στην Ελλάδα το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από αρτηριακή υπέρταση είναι κατά μέσο όρο 20%. Το ποσοστό των ανδρών στο γενικό πληθυσμό είναι 17,71% και των γυναικών 22,49%, σύμφωνα με έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το 2012. Η υπέρταση αυξάνεται με την ηλικία και είναι συχνότερη (>60%) σε άτομα άνω των 60ετών. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, η υιοθέτηση πιο καθιστικού τρόπου ζωής και η αύξηση του σωματικού βάρους είναι πολύ πιθανό ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των ατόμων με υπέρταση.

Η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα γιατί δεν έχουν συμπτώματα. Γι’ αυτό το λόγο είναι αναγκαίο η αρτηριακή πίεση να μετριέται συχνά. Eίναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της για την αποφυγή ενός καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου καθώς και την πρόληψη της δημιουργίας βλαβών σε όργανα «στόχους» όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος και οι νεφροί.

H διάγνωση της υπέρτασης βασίζεται σε μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο σε επαναληπτικές επισκέψεις καθώς και σε μετρήσεις στο σπίτι. Μπορεί επίσης να γίνει μέσω περιπατητικής παρακολούθησης με 24ωρη καταγραφή της. Οι μετρήσεις στο σπίτι χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της υπέρτασης, την ανίχνευση του φαινομένου της υπέρτασης της «λευκής μπλούζας» (δηλαδή αυξημένες πιέσεις στο ιατρείο και χαμηλές στο σπίτι), της συγκαλυμμένης υπέρτασης (δηλαδή αυξημένες πιέσεις στο σπίτι και χαμηλές στο ιατρείο) καθώς και την ρύθμιση της.

«Οι οδηγίες συνιστούν τουλάχιστον δύο μετρήσεις σε κάθε περίσταση με τη χρήση αξιόπιστου πιεσόμετρου και την περιχειρίδα στο σωστό μέγεθος. Πριν από την μέτρηση θα πρέπει να παραμείνει κανείς σε καθιστή θέση για τουλάχιστον 5λεπτά, να στηρίζετε η πλάτη του και τα πόδια να ακουμπούν στο πάτωμα κα να μην είναι σταυροπόδι», συμβουλεύει η Δρ Μαρία Μπελεχρή.

Διαχειριστείτε την υπέρταση αλλάζοντας τρόπο ζωής

Η αντιμετώπιση της υπέρτασης περιλαμβάνει φαρμακολογικές και μη φαρμακολογικές προσεγγίσεις. Η απόφαση για τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής  εξαρτάται από τον βαθμό υπέρτασης (πόσο υψηλή είναι η αρτηριακή πίεση) καθώς και από το αν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου και προϋπάρχουσες παθήσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος ή νεφρική νόσος.

Γενικά σε όλα τα υπερτασικά άτομα η πίεση στόχος είναι