Τα Σκόπια, οι φωταδιστές του Τσίπρα, ο Πανάρας και τα ματωμένα χέρια του Μητσοτάκη

Ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1988 είπε mea culpa. Για όσα είχε συμφωνήσει με τον Τούρκο ομόλογό του Τουργκούτ Οζάλ στο Νταβός. Εκεί που βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες ο Αλέξης Τσίπρας συζητώντας με τον Σκοπιανό ομόλογό του Ζόραν Ζάεφ για τη λύση

που πρέπει να υπάρξει στο «Μακεδονικό». Ο πρωθυπουργός εμφανίζεται αισιόδοξος. Θεωρεί ότι μπορεί να βρεθεί λύση και μάλιστα σχετικά σύντομα. Κάποιος δε εκ των στενών συνεργατών του υποστηρίζει ότι «εφόσον ο Αλέξης καταφέρει, εκτός από την έξοδο από τα μνημόνια, να λύσει και το Μακεδονικό τότε ο Μητσοτάκης θα πρέπει να ανησυχεί σοβαρά όχι μόνον για το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά και για την ενότητα της ΝΔ». Εξυπακούεται, πως όταν στην κυβέρνηση αναφέρονται σε λύση εννοούν τον κοινό τόπο του συνόλου σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων -εξαιρουμένων των εθνικιστών. Δηλαδή, σύνθετη ονομασία, erga omnes και αποκήρυξη του «μακεδονικού» αλυτρωτισμού με αλλαγή και του Συντάγματος της γείτονος.

«Μακάρι να το καταφέρει, αλλά είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό» μας λέει κορυφαίος πολιτικός που γνωρίζει όσο κανείς άλλος το θέμα αφού το έχει χειριστεί κι από τις πιο υπεύθυνες κυβερνητικές θέσεις. Και προσθέτει: «εάν ο Τσίπρας γνώριζε Λατινικά θα ήξευρε ότι fortuna vitrea est: tum cum splendet frangitu (η τύχη είναι γυαλί: εκεί που λάμπει, θρυμματίζεται)». Τη λατινική φράση την χρησιμοποιεί όχι τόσο για να υπονοήσει ότι ο πρωθυπουργός θα αναγκαστεί σύντομα να παραδεχθεί, όπως είχε κάνει πριν 30 χρόνια και ο Ανδρέας Παπανδρέου, το λάθος του ούτε επειδή η γνώμη του είναι πως «με το σκοπιανό χάνεις τις εκλογές, δεν τις κερδίζεις». Τη χρησιμοποιεί για να επισημάνει, πρωτίστως, ότι «μπορεί οι Αμερικανοί, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, όλοι οι ξένοι να επαινούν σήμερα τον πρωθυπουργό για την διαλλακτικότητα και την καλή θέληση που επιδεικνύει, όμως αυτή τη λαμπερή εικόνα οι Έλληνες θα την μουτζουρώσουν και οι ψηφοφόροι θα την μαυρίσουν εάν η κυβέρνησή του εγκρίνει έναν συμβιβασμό, με τον οποίον δεν θα συμφωνούν και πιθανώς θα καταγγείλουν τα άλλα κόμματα» και φέρνει ως παράδειγμα τη μαζικότητα των συλλαλητηρίων. Επιπροσθέτως, ο συνομιλητης μας υποστηρίζει πως «ο Κυριάκος μπορεί να εγκαταλείπει την παράδοση της φιλελεύθερης διαλλακτικότητας, που επιδείκνυαν στο θέμα των Σκοπίων ο πατέρας του και η αδελφή του, και να προσχωρεί στο στρατόπεδο των μακεδονομάχων όμως έτσι αποχτά λαϊκό συσχετισμό, που η ΝΔ τα τελευταία χρόνια, λόγω της κρίσης και των μνημονίων, είχε χάσει».

Ο αντίλογος εκ μέρους της κυβερνήσεως, όπως μας τη διατυπώνει στέλεχος του Μαξίμου, είναι ότι ο «Μητσοτάκης πολιτεύεται καιροσκοπικά, φοβήθηκε το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης και τις φήμες περί «Λέγκας του Βορρά» που θα του κόψει ψήφους από τα δεξιά, ενώ έχει καταστεί και όμηρος του Σαμαρά, του Καραμανλή και των προερχόμενων από το ΛΑΟΣ Άδωνι και Βορίδη». Σημειώνουμε πως εμμέσως με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και μερίδα στελεχών καθώς και ορισμένοι βουλευτές της ΝΔ, οι οποίοι θεωρούν ότι «είναι λάθος η απορριπτική στάση του Κυριάκου και αργά ή γρήγορα θα το μετανιώσει, αλλά ίσως τότε να είναι αργά». Το πρόβλημα όμως του Τσίπρα δεν είναι ο Κυριάκος, αλλά ο Καμμένος που διασπώντας το κυβερνητικό μέτωπο δίνει επιχειρήματα αφενός στα κόμματα της αντιπολίτευσης για να αμφισβητούν την ορθότητα των χειρισμών του και αφετέρου στα στελέχη της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης για να υποστηρίξουν ότι έχουν δίκαιο όταν λένε ότι «είναι καιρός να λήξει η συμμαχία με τον Καμμένο». Μάλιστα η επίθεση, με οξείς έως και υβριστικούς χαρακτηρισμούς του Δημήτρη Καμμένου σε Παπαδημούλη, Φίλη, Σκουρλέτη για τις πολιτικές υποδείξεις προς τους ΑΝΕΛ μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ και δεν είναι σίγουρο ότι αρκεί η (εκπεφρασμένη στο παρασκήνιο) επιθυμία του Τσίπρα και του Καμμένου για να πέσουν εκατέρωθεν οι τόνοι.

«Εάν ο υπουργός Άμυνας επιμείνει στην άρνησή του να δεχθεί λύση που θα περιέχει τη λέξη Μακεδονία τότε ο πρωθυπουργός θα πρέπει να αποφασίσει σοβαρά για το μέλλον της συγκυβέρνησης με τους ΑΝΕΛ», μας λέει σημαντικός κυβερνητικός παράγων και συμπληρώνει: «το μακεδονικό δεν αφορά τη σεξουαλική ταυτότητα ή το μάθημα των θρησκευτικών στο σχολείο, αλλά το εθνικό συμφέρον και τη δεσπόζουσα γεωπολιτική θέση της χώρας στη βαλκανική. Και σ’αυτά δεν χωράνε διαχωρισμοί. Ο υπουργός Άμυνας (οφείλει να) προωθεί την κυβερνητική θέση στις διεθνείς επαφές του και εάν υπάρξει λύση στο πρόβλημα με τα Σκόπια είναι αυτός που θα πρέπει να την εφαρμόσει στο ΝΑΤΟ. Εάν δεν το μπορεί πρέπει να παραιτηθεί ή να τον απομακρύνει ο πρωθυπουργός». Η γνώμη αυτή συνεχώς κερδίζει έδαφος μεταξύ των βουλευτών και των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, προσκρούει όμως στην άρνηση, προσώρας, του Αλέξη Τσίπρα να τα σπάσει με τον «Πανάρα». Ο πρωθυπουργός κατανοεί τις αιτιάσεις του Καμμένου και θέλει να διευκολύνει τον κυβερνητικό του εταίρο να διατηρήσει τη σχέση του με το εθνικολαϊκό ακροατήριο -αφού εκτός των άλλων οι ΑΝΕΛ στερούν δεξιούς ψήφους και από τη ΝΔ- όμως η διευκόλυνση αυτή έχει και ένα όριο: να μην αμφισβητηθεί η κυβερνητική πλειοψηφία. Γι’ αυτό συνεχίζει να ασκεί πίεση στον υπουργό Άμυνας ν’ αλλάξει θέση και να συνταχθεί μαζί του, λέγοντάς του ότι η θέση της κυβερνήσεως είναι «αυτή που είχαν Καραμανλής και Μπακογιάννη στο Βουκουρέστι και με την οποίαν συμφωνούν Γεννηματά, Θεοδωράκης, αλλά και το ΚΚΕ». Και ελπίζει ότι τελικά ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ θα το πράξει, ιδίως εάν κι άλλοι βουλευτές ή κόμματα δώσουν θετική ψήφο σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία και έλθει προς κύρωση στη Βουλή.

Εκ παραλλήλου όμως οι συνεργάτες του συνεχίζουν, όπως αποκαλύψαμε την προηγούμενη εβδομάδα στο ΠΘ, να βολιδοσκοπούν βουλευτές προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία, εάν χρειαστεί και χωρίς τον Καμμένο, στη Βουλή. Από τις πρώτες διερευνητικές επαφές διαπιστώθηκε ότι ενδεχομένως να φτάνουν ή και να ξεπερνούν τους δέκα οι βουλευτές που θα μπορούσαν να υπερψηφίσουν, μαζί με τους 145 του ΣΥΡΙΖΑ και χωρίς τον Καμμένο, το συμβιβασμό που προωθείται. Και οι οποίοι μπορούν να γίνουν πολύ περισσότεροι εάν η λύση που εξευρεθεί τυγχάνει και της αποδοχής του Κινήματος Αλλαγής, το Πολιτικό Συμβούλιο του οποίου συνεδρίασε την Παρασκευή το βράδυ και συμφώνησε για την τακτική που θα ακολουθήσει. Μπορεί κάποιοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ (Βενιζέλος, Λοβέρδος, Κεγκέρογλου κ.α.) να προκρίνουν την αντικυβερνητισμό ως στάση όμως Παπανδρέου, Θεοδωράκης, Καμίνης και Θεοχαρόπουλος κατέστησαν σαφές στην Φώφη Γεννηματά ότι «στα εθνικά θέματα δεν χωρούν τακτικισμοί και κομματική ιδιοτέλεια» κάτι που άλλωστε βρίσκει σύμφωνη και την Πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ. Το ερώτημα πάντως που αρχίζει να διατυπώνεται, όχι μόνον από βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από πολιτικούς άλλων κομμάτων καθώς και από επιχειρηματίες και παράγοντες που επηρεάζουν τον δημόσιο βίο, είναι αν η κυβέρνηση μπορεί να συνεχίσει, χωρίς τον Καμμένο, με άλλη σύνθεση;

Το σίγουρο είναι ότι η πρόβλεψη Βούτση «Μέσα από το ζήτημα της επίλυσης της ονομασίας των Σκοπίων θα αναδιαμορφωθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό και οριζοντίως το σύνολο του πολιτικού συστήματος» έχει ισχυρή δόση αληθείας. Δεν είναι μόνον η λαϊκή πίεση που ασκείται από τα συλλαλητήρια (οι εκτιμήσεις για της Αθήνας στις 4 Φεβρουαρίου είναι ότι θα είναι μεγαλύτερο από της Θεσσαλονίκης) αλλά και η αναπροσαρμογή, ως φαίνεται, των στρατηγικών της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και της κυβέρνησης. Ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προσχωρήσει στη γραμμή: «Συμφωνούμε να λυθεί το θέμα, αλλά να βάψει μόνο ο Τσίπρας τα χέρια του στο …αίμα» και ο βασικός λόγος, πέραν του αντί κυβερνητισμού είναι ο φόβος μην υπερφαλαγγιστεί η ΝΔ από δεξιά. Στο Κίνημα Αλλαγής, όπως προείπαμε, εκτός από τους αδιάλλακτους του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν και οι μετριοπαθείς, αυτοί δηλαδή που προτάσσουν το εθνικό συμφέρον και όχι τον αντικυβερνητικό αγώνα ως πολιτική στάση απέναντι στο «Μακεδονικό» πρόβλημα. Το ΚΚΕ ούτως ή άλλως από το 1992 είναι υπέρ του συμβιβασμού και πιθανότατα θα απέχει από την ψηφοφορία στη Βουλή εάν υπάρξει συμφωνία.

Όσον αφορά το κυβερνητικό στρατόπεδο ο Αλέξης Τσίπρας θα προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί το θέμα προκειμένου να στήσει τις νέες διαιρετικές τομές που μπορεί να δώσουν πολιτικά και εκλογικά ωφέλη στον ΣΥΡΙΖΑ. Την αντίθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο, που τον έφερε στην εξουσία και η οποία δεν υφίσταται από τη στιγμή που και ο ίδιος υπέγραψε μνημόνιο και συνεργάστηκε αρμονικά με τους δανειστές και την τρόϊκα, θα επιχειρήσει, με αφορμή το «Μακεδονικό», να την μετατρέψει σε εθνικιστές και κοσμοπολίτες, σε φωταδιστές και σκοταδιστές σε δεξιούς και προοδευτικούς. Εφεξής θα κατηγορεί τον Μητσοτάκη ότι ταυτίζεται με την σκληρή δεξιά ενώ ο ίδιος θα θελήσει να εμφανίζεται ως ο πολιτικός που κινείται και μπορεί να εκφράσει το χώρο που ορίζεται ανάμεσα στην πεφωτισμένη δεξιά, το φιλελεύθερο κέντρο και την δημοκρατική-ευρωπαϊκή αριστερά. Μάλιστα κάποιοι στον ΣΥΡΙΖΑ του λένε ότι «τώρα είναι η ώρα να ξεφορτωθείς τον Καμμένο και να απευθύνεις πρόσκληση σε Γεννηματά και Θεοδωράκη για συνεργασία επί τη βάσει ενός κοινού μεταμνημονιακού προγράμματος». Μπορεί οι ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού να μην δεχθούν, αλλά η βάση των κομμάτων και των ψηφοφόρων μπορεί να τους πιέσει εκτιμούν στο Μαξίμου και τελικά ωφελημένος να βγει ΣΥΡΙΖΑ, όπως έγινε το 2015 με τη βάση του ΚΚΕ όταν η Παπαρήγα απέρριπτε τις επιθέσεις φιλίας του Τσίπρα για κοινό κυβερνητικό πρόγραμμα της Αριστεράς.

Το σίγουρο είναι ότι το παιχνίδι τώρα αρχίζει. Η προσπάθεια επίλυσης της διαφοράς με τα Σκόπια μπορεί να αναδιατάξει τις πολιτικές δυνάμεις και να σκορπίσει το υφιστάμενο σύστημα, το οποίο ούτως ή άλλως έχει, λόγω της μακροχρόνιας κρίσης και της μνημονιακής επιτροπείας, πάθει πολιτική υπερκόπωση και κομματική σπονδυλοαθρίτιδα. Αν μάλιστα ευδοκιμήσει και η τέταρτη αξιολόγηση και η χώρα τον Αύγουστο κλείσει οριστικά το κεφάλαιο «Προγράμματα Διάσωσης» οι αλλαγές που μπορεί να επισυμβούν ενδέχεται να είναι και τεκτονικές. Οι συνταγματικές αλλαγές, το εκλογικό σύστημα και οι θεσμικές αλλαγές στο κράτος θα είναι το επόμενο κεφάλαιο στο οποίο οι πολιτικές προσωπικότητες και τα κόμματα θα αναμετρηθούν, σύμφωνα τουλάχιστον με τους σχεδιασμούς του πρωθυπουργού και των στενών του συνεργατών…

Γράφει ο Νίκος Φελέκης