Φόρος τιμής στους Σίντλερ της Καβάλας (ΦΩΤΟ)

Σε μια σεμνή και συγκινητική τελετή που έγινε χθες στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας, ο Δήμος της πόλης τίμησε τους αδελφούς Κάρολο και Χέρμαν Σπήρερ για όσα προσέφεραν στους Έλληνες της περιοχής Καβάλας κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής Κατοχής 1916-18 και στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τις τιμητικές διακρίσεις παρέλαβαν από τα χέρια της δημάρχου Δήμητρας Τσανάκα τα εγγόνια τους, που ήρθαν για το σκοπό αυτό στην Καβάλα μαζί με τις συζύγους και ένα από τα παιδιά τους.

Με εμφανή τη συγκίνηση στα πρόσωπα

όλων, ο εγγονός Κάρολος μίλησε για την αγαπημένη γη του παππού του, για τη γη όπου πρόσφερε, εργάστηκε, υπερασπίστηκε και δημιούργησε. Όπως ανέφερε, «παρότι ο Κάρολος και ο Χέρμαν γεννήθηκαν και οι δυο στη Σμύρνη και πέθαναν ο πρώτος στη Γενεύη κι ο δεύτερος στην Τεργέστη, η Ελλάδα ήταν πάντα γι’ αυτούς μια πατρίδα, ένα κομμάτι γης που αγαπούσαν και πονούσαν».

Οι Spierer στη Σμύρνη και στην Καβάλα

Οι Ελβετοεβραίοι Spierer ήταν από τις γνωστότερες καπνεμπορικές οικογένειες στην Καβάλα, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.

Ο Hermann, δημιουργός του καπνεμπορικού οίκου Spierer, γεννήθηκε το 1887 στη Σμύρνη από γονείς Εβραίους ελβετικής καταγωγής. Έρχεται στην Καβάλα το 1902 και εργάζεται για μια δεκαετία στο μεγάλο καπνεμπορικό οίκο των Αλλατίνι. Το 1912 επιστρέφει στη γενέτειρά του Σμύρνη και με την πολύτιμη εμπειρία του ο ιδρύει μαζί με τον μεγάλο του αδελφό Κάρολο μια ακμαία και δυναμική επιχείρηση. Αποκτά σε σύντομο χρόνο διασυνδέσεις με τους διεθνείς κύκλους του καπνεμπορίου, διατηρεί ιδιόκτητες καπναποθήκες στη Σμύρνη και ανεγείρει καπνομάγαζα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.

Το Σεπτέμβρη του 1922, όταν ξέσπασε η φωτιά και το θανατικό στην Σμύρνη, ο Χέρμαν άπλωσε χέρι προστασίας στο έντρομο και απεγνωσμένο πλήθος: άνοιξε τις υπό ελβετική σημαία αποθήκες του και προσέφερε άσυλο και σωτηρία σε εκατοντάδες γυναικόπαιδα. Στη συνέχεια ναύλωσε ατμόπλοια και φυγάδευσε τους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Όμως η μεγαλοψυχία του δεν σταμάτησε εδώ. Στήριξε τους πρόσφυγες στα πρώτα τους βήματα, προσφέροντάς τους εργασία στα καπνεργοστάσια και τα μαγαζιά του σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας (Βόλο, Καβάλα, Δράμα κ.ά.). Σε μαρτυρίες της η κόρη του Χέρμαν Σπίρερ, Έλενα, είχε αναφέρει: «Κάποιοι πρόσφυγες είχαν την εικόνα του πατέρα μου μαζί με τις εικόνες των αγίων όταν ήρθαν από τη Σμύρνη στην Ελλάδα».

O Χέρμαν πέθανε ξαφνικά στις 18 Μαρτίου 1927, σε ηλικία μόλις 40 ετών, και λίγες μέρες μετά ο μικρασιατικής καταγωγής Μητροπολίτης Καβάλας Χρυσόστομος (ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, 1962-1967) έγραψε τη νεκρολογία του.

Είχε προηγηθεί όμως στη φιλανθρωπική δράση ο αδελφός του. Παραμένοντας στην Καβάλα κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής Κατοχής 1916-1918 ο Charles Spierer βοήθησε τον πληθυσμό της περιοχής, που κινδύνευε με αφανισμό. Δημιούργησε θέσεις εργασίας προκειμένου να αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι της Καβάλας την πείνα και την εξαθλίωση. Μισθοδοτούσε κανονικά τους εργάτες και μάλιστα διπλασίασε τον μισθό των οικογενειαρχών, κατά τη διάρκεια της μαρτυρικής τους ομηρείας στη Βουλγαρία και παράλληλα μεριμνούσε για τις οικογένειές τους παρέχοντάς τους τρόφιμα.

Φρόντισε τις οικογένειες των ομήρων που έχασαν τη ζωή τους, χορηγώντας ως σύνταξη πλέον ολόκληρο το μισθό σε χήρες και ορφανά. Ενίσχυε το ταμείο του Δήμου Καβάλας προκειμένου να λειτουργεί συσσίτιο και στήριξε το ορφανοτροφείο της πόλης.
Για το φιλελληνισμό και τις ευεργεσίες του, τιμήθηκε πολλές φορές από το ελληνικό κράτος (τα σχετικά έγγραφα και τα παράσημα των ταγμάτων αριστείας εκτέθηκαν χθες σε δύο προθήκες στην είσοδο του Μουσείου).

Απευθυνόμενη η δήμαρχος Καβάλας, στους δύο απογόνους του Κάρολου και του Χέρμαν, τόνισε μεταξύ άλλων: «Η παρουσία σας στην εκδήλωση αυτή, αποτελεί υπόμνηση της παρουσίας της ιστορικής και σπουδαίας οικογένειας των φιλελλήνων προγόνων σας, που προσέφερε τα μέγιστα στην πατρίδα μας, και μάλιστα σε καιρούς χαλεπούς. Δεν αρκέστηκαν στην ευμάρεια που τους παρείχε η ισχυρή οικονομική και κοινωνική τους θέση. Αγωνίστηκαν για αξίες υψηλές, έκαναν πράξη την πεμπτουσία του ανθρωπισμού προσφέροντας σωτήρια και ανεκτίμητη βοήθεια στον πένητα και πάσχοντα συνάνθρωπο. Η ανάδειξη της δράσης τους, ως παράδειγμα διαπολιτισμικής αλληλεγγύης, έστω και 100 χρόνια μετά, αποτελεί για εμάς ύψιστο ηθικό και ιστορικό χρέος».

Φωτογραφίες:

1. O Charles και ο Emile Spierer με τη δήμαρχο Καβάλας, Δήμητρα Τσανάκα, και τον πρέσβη της Ελβετίας στην Ελλάδα Δρ. Hodel Hans-Rudolf, μπροστά από τις προθήκες με τα μετάλλια και τις διαπιστεύσεις που απένειμε η Ελληνική Πολιτεία στους προγόνους τους Κάρολο και Έρμαν Σπήρερ.

2. O Charles και ο Emile Spierer με τη δήμαρχο Καβάλας, Δήμητρα Τσανάκα και την πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα, Irit Ben-Abba.

3. Με μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Μικρασιατών Καβάλας (φωτ. Λάσκαρης Τσούτσας).