Ο σεισμός στην Τουρκία αναζωπυρώνει τις αντιδράσεις για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου

Ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία και τη γειτονική Συρία ξανανοίγει τη συζήτηση για την κατασκευή του μεγάλου πυρηνικού σταθμού στη νότια μεσογειακή ακτογραμμή της Τουρκίας.

Το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Akkuyu, που βρίσκεται περίπου 338 χιλιόμετρα δυτικά του επίκεντρου του σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου, έχει σχεδιαστεί για να αντέχει ισχυρούς σεισμούς και δεν επηρεάστηκε από τον πρόσφατο

σεισμό των 7,8 Ρίχτερ.

Ωστόσο, το μέγεθος του σεισμού-που ήταν ο πιο θανατηφόρος στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας - όξυνε τις υπάρχουσες ανησυχίες σχετικά με την κατασκευή της μονάδας στην άκρη ενός μεγάλου ρήγματος.

Wikipedia

Το σχέδιο του έργου που ανέλαβε ρωσική εταιρία

Το πυρηνικό εργοστάσιο ανεγείρεται από την ρωσική κρατική επιχείρηση πυρηνικής ενέργειας Rosatom, υπό τους όρους μιας σύμβασης Build-Own-Operate, της πρώτης του είδους της παγκοσμίως. Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 22 δισ. δολάρια και προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων, ισχύος 1.200 MW έκαστος. Οι δύο από αυτούς είναι ήδη υπό κατασκευήν, με τον πρώτο να προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία μέσα στο 2023, στην 100ή επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας. Αξίζει να σημειωθεί πως πρόκειται για τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση των τελευταίων 20 ετών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας και η Rosatom έχει μερίδιο 99,2% στο έργο.

Η Rosatom, εμφανίζεται καθησυχαστική για τον σεισμό υποστηρίζοντας ότι η μονάδα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας έχει σχεδιαστεί για να «αντέχει σε ακραίες εξωτερικές επιρροές» και από σεισμούς μεγέθους 9 Ρίχτερ. Στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, τα εργοστάσια σχεδιάζονται για να επιβιώνουν σε δονήσεις που είναι πιο ισχυρές από ό,τι έχει καταγραφεί νωρίτερα στην περιοχή που βρίσκονται.

Η πιθανότητα να συμβεί ένας σεισμός μεγέθους 9 Ρίχτερ στην περιοχή του αντιδραστήρα Akkuyu «είναι περίπου μία φορά κάθε 10.000 χρόνια», δήλωσε η Rosatom στο Associated Press την περασμένη εβδομάδα.

Αξιωματούχος του υπουργείου Ενέργειας της Τουρκίας τηρώντας, βάσει κυβερνητικού πρωτοκόλλου, την ανωνυμία του είπε στο Associated Press ότι δεν υπάρχουν άμεσα σχέδια για επαναξιολόγηση του έργου.

Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι κατασκευασμένες από βαρύ οπλισμένο σκυρόδεμα για να αντέχουν σε μεγάλους σεισμούς και είναι πολύ πιο στιβαρές από τα μεγάλα εμπορικά κτίρια, δήλωσε ο Andrew Whittaker, πολιτικός μηχανικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Buffalo, ειδικός στη σεισμική μηχανική και τις πυρηνικές κατασκευές.

Το γεγονός ότι η μονάδα βρίσκεται λίγο πιο έξω από το δυτικό άκρο του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας, το οποίο συνδέθηκε με τον ισχυρό σεισμό της περασμένης εβδομάδας, υποδηλώνει ότι το σχέδιο θα ελέγχθηκε, πρόσθεσε ο Whittaker. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ήταν συνετό να επαναξιολογηθούν οι σεισμικοί κίνδυνοι στην περιοχή για όλες τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου. «Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά πάντα υπάρχει λόγος να είμαστε προσεκτικοί», είπε.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αντιδράσεις ακτιβιστών

Ορισμένοι ακτιβιστές, ωστόσο, επιμένουν ότι το έργο - ο πρώτος πυρηνικός σταθμός στην Τουρκία - αποτελεί μια μεγάλη απειλή για την περιοχή και οι καθησυχαστικές δηλώσεις τους ακούγονται ως «παρηγοριά στον άρρωστο». Οι ακτιβιστές στην Τουρκία και στην Κύπρο επανήλθαν με πιέσεις για αναστολή του έργου, λέγοντας ότι ο καταστροφικός σεισμός είναι ξεκάθαρη απόδειξη του μεγάλου κινδύνου που ενέχει ένας πυρηνικός σταθμός κοντά σε ρήγματα.

Με δήλωση στο Associated Press , η Κυπριακή Αντιπυρηνική Πλατφόρμα, ένας συνασπισμός από περισσότερες από 50 ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές περιβαλλοντικές ομάδες, συνδικάτα και πολιτικά κόμματα, καλεί «όλα τα πολιτικά κόμματα, τις επιστημονικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών να ενώσουν τις προσπάθειές τους και να ασκήσουν πίεση στην τουρκική κυβέρνηση να τερματίσει τα σχέδιά της για τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu».

Ο Κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης έθεσε το ερώτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ποιες άμεσες ενέργειες προτίθεται να λάβει για να σταματήσουν τα έργα στο εργοστάσιο εξαιτίας των κινδύνων που εγκυμονεί η κατασκευή πυρηνικού σταθμού σε μια σεισμική ζώνη τόσο κοντά στην Κύπρο.

Οι πυρηνικοί σταθμοί παγκοσμίως έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν τους σεισμούς και να κλείνουν με ασφάλεια σε περίπτωση μεγάλης μετακίνησης του εδάφους. Περίπου το 20% των πυρηνικών αντιδραστήρων λειτουργούν σε περιοχές με σημαντική σεισμική δραστηριότητα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση.

Για παράδειγμα, οι ιαπωνικοί πυρηνικοί σταθμοί, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού Hamaoka, βρίσκονται σε περιοχές όπου εγκυμονεί ο κίνδυνος να συμβούν σεισμοί μεγέθους έως και 8,5 βαθμών, ανέφερε η ένωση. Μετά την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011, υιοθετήθηκαν αυστηρότερα πρότυπα ασφαλείας, όταν ένα τσουνάμι χτύπησε το εργοστάσιο Daichi, καταστρέφοντας τρεις αντιδραστήρες και απελευθερώνοντας επικίνδυνα επίπεδα ραδιενέργειας. Αντίστοιχα και το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας Diablo Canyon στην Καλιφόρνια σχεδιάστηκε για να αντέχει με ασφάλεια σεισμούς, τσουνάμι και πλημμύρες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμβούν και στην περιοχή.

Οι τουρκικές πυρηνικές ρυθμιστικές αρχές παρείχαν την άδεια για την κατασκευή του εργοστασίου στο Akkuyu το 1976 μετά από οκτώ χρόνια σεισμικών μελετών για τον προσδιορισμό της καταλληλότερης τοποθεσίας, αλλά το έργο επιβραδύνθηκε μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ το 1986.

Η συμφωνία για τη δημιουργία του εργοστασίου στο Ακούγιου ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και στη Rosatom υπεγράφη το 2010 και η κατασκευή του πρώτου αντιδραστήρα ξεκίνησε το 2018. Οι μεγάλοι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής χρειάζονται παραδοσιακά αρκετό χρόνο για να κατασκευαστούν λόγω του μεγέθους, της κλίμακας και της πολυπλοκότητας της υποδομής, αλλά και των καθυστερήσεων που απαιτεί η δημιουργία των πρώτων στο είδος σταθμών.

Σύμφωνα με τη Rosatom, μια μελέτη του Γραφείου Πρόληψης και Εξάλειψης Συνεπειών Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης της Τουρκίας δείχνει ότι η τοποθεσία στο Akkuyu –περίπου 95 χιλιόμετρα από τη βόρεια ακτογραμμή της Κύπρου– βρίσκεται στη σεισμική ζώνη πέμπτου βαθμού, η οποία θεωρείται ως η ασφαλέστερη περιοχή από πλευράς σεισμών.

Ο σχεδιασμός του εργοστασίου περιλαμβάνει έναν εξωτερικό τοίχο από οπλισμένο σκυρόδεμα και ένα εσωτερικό προστατευτικό κέλυφος από προεντεταμένο σκυρόδεμα, που είναι ενισχυμένο με διαμήκεις και εγκάρσιες χαλύβδινες ράβδους, επίσης γνωστό ως rebar, που προσδίδει πρόσθετη στερεότητα στη δομή, είπε η εταιρεία. Ο μοντέρνος σχεδιασμός του αντιδραστήρα, ο ρωσικός VVER-1200, περιλαμβάνει επίσης ένα πρόσθετο χαρακτηριστικό ασφαλείας - έναν ατσάλινο κώνο 144 τόνων που ονομάζεται «πυρήνας catcher», ο οποίος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης παγιδεύει και ψύχει τυχόν λιωμένα ραδιενεργά υλικά, πρόσθεσε η Rosatom. Η εταιρεία τόνισε ότι οι μονάδες ισχύος με αντιδραστήρες VVER-1200 συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας μετά τη Φουκουσίμα.

Σύμφωνα με το Associated Press , υπάρχει και μια πολιτική διάσταση στις αντιδράσεις σχετικά με το εργοστάσιο. Η Κύπρος έχει κατηγορήσει την Τουρκία ότι αυξάνει την εξάρτηση των Τουρκοκυπρίων από τη μονάδα προκειμένου να εδραιώσει τον εθνικό διχασμό στο νησί. Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα προμηθεύει τους αποσχισμένους Τουρκοκύπριους βόρεια του νησιού με ηλεκτρική ενέργεια μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου. Ένας αγωγός που βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Μεσογείου τροφοδοτεί ήδη το βορρά με νερό.

Το πυρηνικό εργοστάσιο, του οποίου ο πρώτος από τους τέσσερις αντιδραστήρες έχει προγραμματιστεί να συνδεθεί εντός του τρέχοντος έτους, θα έχει συνολική ισχύ 4.800 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, παρέχοντας περίπου το 10% των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας για τουλάχιστον 60 χρόνια. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, εάν το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ξεκινούσε να λειτουργεί σήμερα, θα μπορούσε να παρέχει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για μια πόλη περίπου 15 εκατομμυρίων κατοίκων, όπως η Κωνσταντινούπολη, πρόσθεσε η Rosatom.

Σημειώνεται πάντως ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Έκθεσή της το 2021 για την Τουρκία, επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την τουρκική Κυβέρνηση να σταματήσει τα σχέδιά της για τον πυρηνικό σταθμό, διαπιστώνοντας ότι «δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι απόψεις της Επιτροπής λαμβάνονται υπόψη».

#ΤΟΥΡΚΙΑ #ΣΕΙΣΜΟΣ #ΠΥΡΗΝΙΚΟ_ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ #ΑΚΟΥΓΙΟΥ