Η πανώλη του Μεσαίωνα διαμόρφωσε τη σημερινή ανοσία μας

Τα γονίδια που βοήθησαν τους προγόνους μας να επιβιώσουν από τον Μαύρο Θάνατο κατά τον Μεσαίωνα πιθανότατα μας κάνουν πιο ευάλωτους σε ορισμένες σύγχρονες ασθένειες.

«Το γονιδίωμά μας σήμερα είναι μια αντανάκλαση ολόκληρης της εξελικτικής ιστορίας μας, καθώς προσαρμοζόμαστε σε διαφορετικά μικρόβια», δήλωσε στο περιοδικό Nature ο Luis Barreiro, ανώτερος συγγραφέας μιας διεθνούς 7ετούς μελέτης. Η βιολογική κληρονομιά της βουβωνικής πανώλης, δείχνει να έχει μεγάλο αντίκτυπο στο ανοσοποιητικό μας σύστημα σήμερα.

Ο Μαύρος Θάνατος τον 14ο αιώνα ήταν το μοναδικό πιο θανατηφόρο γεγονός στην καταγεγραμμένη ιστορία, που εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική και εξαφάνισε έως και το 30% έως 50% του πληθυσμού.

Ο Barreiro και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Οντάριο και στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι εξέτασαν περισσότερα από 300 αρχαία δείγματα DNA από τρεις διαφορετικές ομάδες σκελετικών υπολειμμάτων που ανακαλύφθηκαν στο Λονδίνο και τη Δανία, όπου σάρωσε η νόσος, θυμάτων πανώλης, ατόμων που πέθαναν πριν από τον Μαύρο Θάνατο και ατόμων που πέθαναν μέσα στην επόμενη 100ετία μετά το χτύπημα της πανώλης.

DNA εξήχθη από τις ρίζες των δοντιών των ατόμων και οι ερευνητές μπόρεσαν να ελέγξουν για την παρουσία του Yersinia pestis, του βακτηρίου που προκαλεί πανώλη. Στη συνέχεια έψαξαν για σημάδια γενετικής προσαρμογής στην ασθένεια και εντόπισαν τέσσερα γονίδια που, ανάλογα με την παραλλαγή, είτε προστάτευαν είτε αύξαναν την ευαισθησία στα βακτήρια που προκαλούν τη βουβωνική πανώλη, η οποία μεταδίδεται συχνότερα από το τσίμπημα ενός μολυσμένου ψύλλου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτό που βοήθησε τους ανθρώπους να επιβιώσουν από την πανώλη στη μεσαιωνική εποχή, δημιούργησε προβλήματα σε γενιές αργότερα, αυξάνοντας τη συχνότητα των μεταλλάξεων που διαταράσσουν την υγεία. Ορισμένες από τις ίδιες γενετικές παραλλαγές που προσδιορίζονται ως προστατευτικές κατά της πανώλης σχετίζονται με ορισμένες σύγχρονες αυτοάνοσες διαταραχές, όπως είναι η νόσος του Crohn, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος. Σε αυτά τα είδη ασθενειών, το ανοσοποιητικό σύστημα που προστατεύει τον οργανισμό από ασθένειες και λοιμώξεις επιτίθεται στους υγιείς ιστούς του ίδιου του σώματος.

«Ένα υπερκινητικό ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να ήταν εξαιρετικό στο παρελθόν, αλλά στο σύγχρονο περιβάλλον μπορεί να μην είναι τόσο χρήσιμο», δήλωσε ο Χέντρικ Πόιναρ, καθηγητής ανθρωπολογίας στο McMaster.

Παρότι προηγούμενη έρευνα προσπάθησε επίσης να εξετάσει πώς ο Μαύρος Θάνατος επηρέασε το ανθρώπινο γονιδίωμα, ο Μπαρέιρο πιστεύει ότι η δική τους είναι η πρώτη απόδειξη ότι ο Μαύρος Θάνατος ήταν σημαντικός για την εξέλιξη του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό το πώς η ίδια έκδοση ενός γονιδίου μπορεί να προστατεύσει τους ανθρώπους από μια φρικτή μόλυνση και ταυτόχρονα να θέσει τους σύγχρονους ανθρώπους - και γενιές των απογόνων τους - σε κίνδυνο για άλλες ασθένειες.

Όλα αυτά μοιραία εγείρουν το ερώτημα αν η πανδημία της COVID-19 θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ανθρώπινη εξέλιξη. Ο Μπαρέιρο λέει ότι δεν το σκέφτεται γιατί το ποσοστό θνησιμότητας είναι πολύ χαμηλότερο και η πλειοψηφία των ανθρώπων που πέθαναν είχαν ήδη αποκτήσει παιδιά. Στο μέλλον, ωστόσο, είπε ότι πιο θανατηφόρες πανδημίες μπορεί κάλλιστα να συνεχίσουν να μας διαμορφώνουν στο πιο βασικό επίπεδο.

Πηγή:Associated Press