Και η Ιταλία στο πρόγραμμα του "εκλογικού" 2017 της Ευρώπης

Του Αλέξανδρου Βέλμαχου

Ο πέμπτος πρωθυπουργός της Ιταλίας τα τελευταία πέντε χρόνια είναι ο μέχρι πρότινος υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Ρέντσι, Πάολο Τζεντιλόνι, όπως προέκυψε από την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης που πήρε την Κυριακή από τον πρόεδρο της ιταλικής Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα.

Ο Τζεντιλόνι, που αναμένεται να έχει πάει προς τα δύο κοινοβουλευτικά σώματα της χώρας για ψήφο εμπιστοσύνης μέχρι την Τρίτη, αναμένεται να ηγηθεί της χώρας μέσα σε ένα κλίμα άτυπης προεκλογικής εκστρατείας, με τις κάλπες να αναμένεται να στηθούν εντός του 2017,

Με το ψευδώνυμο "Ευγενής", ο Τζεντιλόνι χαρακτηρίζεται ως άνθρωπος του πολιτικού κέντρου, με θητεία στις κυβερνήσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι ως υπουργός τηλεπικοινωνιών, προτού αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών το 2014 επί κυβέρνησης του απελθόντα πρωθυπουργού, Ματέο Ρέντσι. Υπέρμαχος της ΕΕ και υποστηρικτής της μεγαλύτερης πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ένωσης, στο πρόσφατο παρελθόν είχε ταχθεί υπέρ της πρότασης της Κομισιόν για δημιουργία ενός σώματος ευρωστρατού, όπως είχε επανειλημμένα ζητήσει ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν κΛοντ Γιούνκερ.

Το πρώτο (και ίσως κυριότερο) πρόβλημα το οποίο θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Τζεντιλόνι ως ηγέτης της Ιταλίας από σήμερα το πρωί είναι οι μεγάλες δυσκολίες που περνάει το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας και ειδικότερα το τρίτο μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας, η Monte dei Pashi. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση της ιταλικής αλλά και των διεθνών αγορών για το αν πιστεύουν πως η πρωθυπουργία Τζεντιλόνι θα μπορέσει να κάνει πιο ασφαλή και να οδηγήσει σε επιτυχία την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) της Monte, ύψους 5 δισ. ευρώ, που είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.

Η ΑΜΚ της Monte θεωρείται το μεγαλύτερο "στοίχημα" για την μετά-Ρέντσι εποχή στη Ρώμη, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες πως θα χρειαστεί μια κρατική παρέμβαση προκειμένου να μην προκύψουν κεφαλαιακά προβλήματα στην τράπεζα. Αυτές οι φοβίες ενισχύθηκαν την περασμένη Παρασκευή, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αρνήθηκε το αίτημα της Monte για παράταση της διορίας της ΑΜΚ κατά 40 ημέρες, τονίζοντας πως η αύξηση πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2016. Η ΕΚΤ, μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), στις αρχές του 2016 είχε ζητήσει δεδομένα για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν οι ιταλικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων είναι οι Banca Monte dei Paschi , UniCredit, Banca Popolare , Banco Popolare, Banca Popolare di Milano και Banca Carige.

Η επάνοδος του Ρέντσι και το στήσιμο της κάλπης

Δεδομένης της καλής σχέσης που διατηρούν ο Τζεντιλόνι με τον απερχόμενο πρωθυπουργό της Ιταλίας, θεωρείται ως δεδομένο πως ο 62χρονος Τζεντιλόνι θα ζητά τις συμβουλές του Ρέντσι. Μάλιστα, είναι πιθανό και το σενάριο ο Ρέντσι να έχει επιλέξει τον μέχρι πρότινος ΥΠΕΞ του (σύμφωνα με πληροφορίες των ιταλικών media, η επιλογή του Τζεντιλόνι από τον Ματαρέλα έγινε καθ' υπόδειξη του Ρέντσι) ως τον προσωρινό αντικαταστάτη προκειμένου να ασκεί τη μεγαλύτερη δυνατή επιρροή στην υπηρεσιακή κυβέρνηση μέχρι τις επόμενες εκλογές, η ημερομηνία των οποίων θα φιξαριστεί μόλις κλείσει το ανοιχτό ζήτημα του εκλογικού νόμου.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφαίνεται στις 24 Ιανουαρίου επί της τελευταίας μεταρρύθμισης στον εκλογικό νόμο (που οδήγησε στον νόμο Italicum) και το κάθε κόμμα έχει διαφορετική επιδίωξη αναλόγως της θέσης που έχει στις δημοσκοπήσεις.

Τα σενάρια και οι συζητήσεις ξεκινούν από ένα διορθωμένο Italicum μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και φτάνουν μέχρι την ενισχυμένη αναλογική. Ενδιάμεσα βρίσκεται το σενάριο ενός εκλογικού νόμου που θα προκύψει από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου σε συνδυασμό με τον προηγούμενο νόμο Porcellum (ο συνδυασμός τους έχει ήδη όνομα, το Consultellum) αλλά και η επιστροφή στο εκλογική σύστημα του 1994-96, το Mattarellum (ο οποίος, συμπτωματικά, είχε την υπογραφή του νυν Προέδρου).

Στον αστερισμό του εκλογικού '17 της Ευρώπης

Όποτε και αν "κλειδώσει" η ημερομηνία των εκλογών, αυτές θεωρείται σίγουρο πως θα γίνουν μέσα στο 2017. Με τις τελευταίες εξελίξεις, οι κάλπες είναι πιο πιθανό να στηθούν μετά από τις γερμανικές ομοσπονδιακές εκλογές και να πάνε από τον Οκτώβριο μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.

Και αυτό αναμένεται να κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα τη χρονιά που αρχίζει σε μερικές εβδομάδες, καθώς δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής πως πέρα από τις εκλογές σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία (κα ιως διαφαίνεται και Ιταλία), στην Ισπανία παραμένει εξαιρετικά πιθανή η εκλογική αναταραχή παρά τον πρόσφατο σχηματισμό κυβέρνησης (μειοψηφίας...) από το Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι. Και οι έκτακτες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα της Ιβηρικής είναι πιθανό να επισπευσθούν, όσο επικρατεί το ρευστό πολιτικό σκηνικό στη Μαδρίτη, εν όψει και του δημοψηφίσματος για ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας που έχει προγραμματιστεί για το Σεπτέμβριο του 2017 (προς ώρας παραμένει άγνωστο τι θα συμβεί, καθώς το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας έχει ορίσει παράνομη τη διενέργεια του καταλανικού δημοψηφίσματος).

Εν ολίγοις, το 2017 μπορεί κάλλιστα να κινηθεί σε προεκλογικούς ρυθμούς και για τις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομικά χώρες της Ευρωζώνης.