Αλλαγή φύλου: Τι συμβαίνει στην Ευρώπη και στον κόσμο - Τι σημαίνει ο όρος διεμφυλικός

Η «ταυτότητα φύλου» («gender identity») ή αλλαγή φύλου αναφέρεται «σε αυτό που βιώνει βαθιά ο κάθε άνθρωπος ως εσωτερική και ατοµική εµπειρία φύλου, η οποία µπορεί να αντιστοιχεί ή να µην αντιστοιχεί στο φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση.

Περιλαµβάνει την προσωπική αίσθηση του σώµατος (η οποία µπορεί να συνεπάγεται, εφόσον επιλέγεται ελεύθερα, αλλαγή της σωµατικής εµφάνισης ή λειτουργίας µε ιατρικά, χειρουργικά ή άλλα µέσα) και άλλες εκφράσεις φύλου, όπως ο τρόπος ένδυσης και οµιλίας και η εξεζητηµένη συµπεριφορά. Η ταυτότητα φύλου διαφέρει από

το σεξουαλικό προσανατολισµό, ενώ ένα διεµφυλικό άτοµο µπορεί να έχει ταυτότητα ετεροφυλοφιλική, αµφιφυλόφιλη ή οµοφυλοφιλική».

Όπως αναφέρει και η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής: «Με το 2048/22-4-2015 Ψήφισµά της για τις διακρίσεις σε βάρος των διεµφυλικών ατόµων στην Ευρώπη, η Ολοµέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συµβουλίου της Ευρώπης καλεί τα κράτη µέλη, µεταξύ άλλων και ως προς την νοµική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (legal gender recognition), να αναπτύξουν ταχείες, διαφανείς, προσβάσιµες και βάσει αυτοπροσδιορισµού διαδικασίες αλλαγής ονόµατος και καταχωρισµένου φύλου των διεµφυλικών προσώπων, σε πιστοποιητικά γέννησης, δελτία ταυτότητας, διαβατήρια, πιστοποιητικά σπουδών και άλλα παρεµφερή έγγραφα [ανεξαρτήτως] ηλικίας, ιατρικής ή οικονοµικής κατάστασης ή αστυνοµικού φακέλου, καθώς και να καταργήσουν τη στείρωση και κάθε υποχρεωτική ιατρική αγωγή, όπως και διάγνωση ψυχικής υγείας, ως νοµική προϋπόθεση για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του προσώπου, σε νόµους που ρυθµίζουν τη διαδικασία αλλαγής ονόµατος και ταυτότητας φύλου».

Την ώρα που στην Ελλάδα το θέμα για την αλλαγή φύλου από τα 15 χρόνια κυριάρχησε τις τελευταίες μέρες, σε αρκετές μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει αντίστοιχους νόμους αρκετά νωρίτερα και πολλές φορές με μικρότερο ηλικιακά όριο.

Στη Μεγάλη Βρετανία το αντίστοιχο όριο είναι τα 16 έτη, ωστόσο σκέφτονται την αλλαγή του νόμου χωρίς να προϋποθέτει ηλικιακό κριτήριο. Στη Γαλλία το ηλικιακό όριο είναι τα 18 έτη χωρίς ιατρική γνωμάτευση.

Στη Γερμανία από το 2013 δεν υπάρχει ηλικιακό όριο, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση της τραγουδίστριας Κιμ Πέτρας, η οποία προέβη σε αλλαγή φύλου – με τη συναίνεση φυσικών των γονιών της – σε ηλικία μόλις 12 ετών.

Στην Ιταλία, αντίστοιχα, το όριο είναι τα 14 έτη.

Τι συμβαίνει παγκοσμίως

Τι γίνεται όμως παγκοσμίως ως προς τα δικαιώματα της συγκεκριμένης κοινότητας; Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί κάποια βήματα προς την ισότητα για τα μέλη της κοινότητας LGBT.

Για παράδειγμα, η Μάλτα έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απαγόρευσε τη θεραπεία μετατροπής. Σύμφωνα με το νέο νόμο για την επιβεβαίωση του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας του φύλου και της έκφρασης του φύλου, οποιοσδήποτε βρεθεί ένοχος προσπαθώντας να «αλλάξει, να καταστείλει ή να εξαλείψει τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα του φύλου και / ή την έκφραση φύλου» αντιμετωπίζει πρόστιμα ή ποινή φυλάκισης.

Την ίδια ώρα, η Ταϊβάν αναμένεται να επιτρέψει γάμο του ίδιου φύλου και θα γίνει η πρώτη ασιατική χώρα που θα το πράξει.

Στον Καναδά, ο πρωθυπουργός,, Τζάστιν Τριντό, έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός που συμμετείχε στο φεστιβάλ Pride. Παράλληλα, η ομοφυλοφυλία αποποινικοποιήθηκε στις Σεϋχέλλες.

O πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό

Σύμφωνα με την Human Dignity Trust, υπάρχουν 75 χώρες που συνεχίζουν να κρίνουν ως παράνομη την ιδιωτική, συναινετική σεξουαλική συμπεριφορά μεταξύ ενηλίκων του ιδίου φύλου.

Το δικαίωμα αλλαγής φύλου είναι νόμιμο σε όλο τον κόσμο, αλλά στα περισσότερα μέρη μόνο μετά από χειρουργική επέμβαση. Παραμένει παράνομο σε περίπου 20 χώρες.

Ακολουθεί χάρτης που δείχνει τι συμβαίνει ανά τον κόσμο σχετικά με την αλλαγή φύλου.

Τι είναι οι διεμφυλικοί ή transgender

Τρανς ή transgender (διεμφυλικοί) είναι τα άτομα που αντιλαμβάνονται το φύλο τους διαφορετικά από το φύλο που ταξινομήθηκαν στη γέννηση.Για κάποιους επίσημους σκοπούς συναντάται ως διαφυλικός ή διεμφυλικός. Ο γενικός όρος τρανς αναφέρεται στην ψυχοσωματική εμπειρία του φύλου ενός ατόμου και δεν είναι αυτονόητο ότι το άτομο θα εισέλθει στη διαδικασία χειρουργικής επέμβασης ή λήψης ορμονών.

Ο όρος τρανσέξουαλ από την άλλη, περιλαμβάνει πάντοτε μερική ή πλήρη μετάβαση στο άλλο φύλο. Ο όρος "τρανς" είναι όρος-ομπρέλα και αφορά όλα τα άτομα που δεν ταυτίζονται με το αποδιδόμενο φύλο, δηλαδή εκτός από τα τρανσέξουαλ άτομα (εκείνα που επιθυμούν να κάνουν πλήρη φυλομετάβαση) καλύπτει και τα άτομα που δεν έχουν κάποια από τις γνωστές ταυτότητες φύλου, αλλά κάποια εκτός διπόλου.

Πολλά τρανς άτομα διανύουν μια περίοδο ανάπτυξης της ταυτότητάς τους, για την οποία υπάρχει ένας δείκτης που βαθμολογεί κατά πόσο γνήσιοι, αυθεντικοί και άνετοι αισθάνονται με τη νέα τους εξωτερική εμφάνιση. Η ταυτότητα φύλου είναι ανεξάρτητη από τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Ένα τρανς άτομο μπορεί να είναι ομοφυλόφιλο, ετεροφυλόφιλο, αμφισεξουαλικό ή ασεξουαλικό.

Πολλά τρανς άτομα διανύουν μια περίοδο ανάπτυξης της ταυτότητάς τους, για την οποία υπάρχει ένας δείκτης που βαθμολογεί κατά πόσο γνήσιοι, αυθεντικοί και άνετοι αισθάνονται με τη νέα τους εξωτερική εμφάνιση. Η ταυτότητα φύλου είναι ανεξάρτητη από τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Ένα τρανς άτομο μπορεί να είναι ομοφυλόφιλο, ετεροφυλόφιλο, αμφισεξουαλικό ή ασεξουαλικό.

Η διαφορά μεταξύ τρανς τζέντερ και τρανσέξουαλ

Ο όρος τρανσέξουαλ εισάχθηκε στην αγγλική γλώσσα το 1949 από τον Ντέιβιντ Όλιβερ Κόλντουελ (David Oliver Cauldwell), και έγινε γνωστός από τον Χάρι Μπέντζαμιν (Harry Benjamin) το 1966, περίπου την ίδια περίοδο που έγινε γνωστό και το τρανς τζέντερ. Από τη δεκατία του 1990, ο όρος τρανσέξουαλ περιέγραφε τα άτομα που επιθυμούσαν να μεταβούν μόνιμα στην ταυτότητα στην οποία αυτοπροσδιορίζονταν και έψαχναν κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Η διαφορά μεταξύ τρανς τζέντερ και τρανσέξουαλ έχει τη βάση της στο διαχωρισμό του βιολογικού φύλου (αγγλ. sex) δηλαδή το φύλο που ορίζει η ανατομία ενός ανθρώπου και του κοινωνικού φύλου (αγγλ. gender), το οποία αφορά την ταύτιση ενός ατόμου με τον τρόπο έκφρασης του φύλου. Ως εκ τούτου, η τρανσεξουαλικότητα έχει να κάνει με τα ανατομικά ζητήματα ενός φύλου, ενώ οι θεωρήσεις περί transgender, αντιμετωπίζουν τη διάθεση και την προδιάθεση ενός ατόμου για το φύλο του, όπως και με τις προσδοκίες που έχει η κοινωνία από τον ρόλο του εκάστοτε αποδιδόμενου φύλου.

Πολλά τρανς άτομα προτιμούν την περιγραφή transgender (στα ελληνικά προτιμάται το τρανς) και απορρίπτουν καθολικά το τρανσέξουαλ. Για παράδειγμα η Christine Jorgensen αποδοκίμασε δημόσια τη λέξη τρανσέξουαλ το 1979 και αντί να αυτοπροσδιοριστεί στον τύπο ως transgender, δήλωσε ότι "το φύλο δεν έχει να κάνει με ερωτικούς συντρόφους, έχει να κάνει με ταυτότητα.

"Αυτό αναφέρεται στην ανησυχία ότι το τρανσέξουαλ υπονοεί ότι έχει σχέση με τη σεξουαλικότητα, ενώ αφορά στην πραγματικότητα την ταυτότητα φύλου. Κάποια τρανσέξουαλ άτομα (τα οποία επιθυμούν ή έχουν προχωρήσει σε εγχείρηση), ωστόσο, ενίστανται στο να συμπεριληφθούν στην ομπρέλα του όρου Transgender. Οι ορισμοί και των δύο όρων απαντώνται με ποικιλομορφίες ιστορικά.